پرورش قارچ در مازندران هم می‌تواند شغل اصلی باشد هم شغل مکمل/ به اقتصاد مقاومتی اعتقاد کامل دارم

به گزارش مازند اصناف؛ اقتصاد مقاومتی در سال‌های اخیر به عنوان حرکت جهادی مردم در عرصه تامین منابع مالی و مایحتاج زندگی شناخته می‌شود.

با توجه به تاکیدات رهبر معظم انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای^{_{(دامت برکاته)}} در این زمینه و استفاده از ظرفیت‌های داخلی و اقتصاد درون‌زا، جوانان جویای کار و حتی برخی از شاغلین در کنار کارهای اصلی خود به این مقوله روی آوردند.

پرورش قارچ در سال‌های میانی دهه 90 جزو یکی از مشاغلی شده است که علاقه‌مندان بسیاری را به خود جلب کرده است، و با گره خوردن وضعیت اقتصادی کشور با شعار اقتصاد مقاومتی، شاهد رشد روزافزون این محصول در بازار و استقبال مردم هستیم.

از این‌رو در گزارش زیر به‌صورت اجمالی به این محصول بسیار مفید پرداخته و آن را از دیدگاه تولیدکننده، کارشناس مسئول و مردم بررسی می‌کنیم.

تاریخچه قارچ

بنا به گزارشات کشت قارچ دکمه‌ای نژاد آگاریکوس بیسپروس (A.Bisporus) برای اولین بار در فرانسه انجام شد، اما تاریخ دقیق آن معلوم نیست.

این کشت بر روی کود اسب و در هوای آزاد انجام می‌گرفت که به تدریج این کشت‌ها به درون فضاهای بسته از جمله غارها انتقال یافت؛ زیرا غارها محیط‌هایی با خاصیت عایقی بالا هستند که این خصوصیت باعث می‌شود تا در زمستان گرم و در تابستان خنک بمانند و این همان چیزی است که کشت قارچ به آن نیاز دارد.

کشت قارچ در گلخانه برای اولین بار در سال ۱۷۵۴ در سوئد ابداع شد و پس از آن به سایر نقاط جهان گسترش یافت، اما هم اکنون این کشور هلند است که در جهان در عرصه کشت قارچ پیشتاز است.

ورود این صنعت به ایران حدود ۵۰ سال پیش اتفاق افتاد، اما متاسفانه با گذشت این سال‌ها و با وجود شرایط مناسب آب‌و هوایی برای این‌کار و تولید تقریبا صد در صدی مواد اولیه مورد نیاز در کشور، هنوز این صنعت به خوبی در کشورمان جای خود را پیدا نکرده است و با تمامی تلاش‌هایی که دانشگاه‌های مختلف کشور از جمله دانشگاه فردوسی مشهد برای گسترش و بهبود کشت در این زمینه انجام داده‌اند، هنوز سازمان یا انجمنی وجود ندارد که افراد بتوانند برای مشاوره و راهنمایی برای ورود به این عرصه به عنوان پشتیبان روی آن حساب کنند و وقت، سرمایه و به عبارتی زندگی خود را بر روی این کار بگذارند.

کمپوست یا بستر پرورش قارچ

اولین و مهم‌ترین ماده‌ای، که برای کشت قارچ باید با آن آشنا شد، بستری است که قارچ روی آن رشد کرده و از آن تغذیه می‌کند که به آن کمپوست گفته می‌شود.

کمپوست به دو شکل وجود دارد: ۱- کیسه‌ای ۲- بلوکی

1- کمپوست کیسه: در کمپوست سازی‌هایی که به صورت سنتی کار می‌کنند، کمپوست‌ها را به دلایلی در کیسه‌های استوانه‌ای یا اصطلاحاً کیسه خیاری بسته‌بندی می‌کنند که ارتفاع آن ۵۰ سانتیمتر و قطر آن ۴۰ سانتیمتر است که البته این نوع کمپوست‌ها به هیچ وجه توصیه نمی‌شوند.

۲- کمپوست بلوکی: این کمپوست در کارخانه‌های مجهز تولید می‌شود و چون این نوع بسته‌بندی با دستگاه انجام می‌شود هم از نظر فرآوری و هم از نظر بهداشتی بسیار بر روش سنتی برتری دارد.

این نوع بسته‌بندی به صورت مکعب مستطیل بوده و ابعاد استاندارد آن به صورت زیر است:

طول: ۶۰ سانتیمتر عرض: ۴۰ سانتیمتر ارتفاع : ۲۰ سانتیمتر وزن: حدود ۲۰ کیلوگرم

نکته دیگری که در مورد کمپوست باید گفت این است که بذر قارچ در کمپوست‌های بلوکی وجود دارد و در واقع شرکت‌ها، بذر قارچ را به میزان استانداردی که خودشان به دست می‌آورند درون بلوک‌های کمپوست می‌ریزند و نیازی به بذر زنی توسط تولیدکننده قارچ نیست.

قیمت‌های کمپوست آماده قارچ دکمه‌ای در نیمه اول مرداد۹۶

قارچ یک ماده غذایی سالم است که سبب می‌شود با خوردن آن احساس سیری کنید.

نتایج برخی از تحقیقات نشان می‌دهد افزایش مصرف موادغذایی کم‌کالری که ارزش غذایی بالایی دارند( مانند قارچ‌ها) می‌توانند جایگزین خوبی برای غذاهای پر کالری باشند، بنابراین اگر می‌خواهید پرخوری را کنار بگذارید و بدون مصرف مواد پرکالری احساس سیری داشته باشید، انتخاب قارچ‌ها به شما کمک می‌کند تا به این هدف برسید، البته فیبر موجود در قارچ‌ها هم در این مسیر شما را همراهی می‌کند.

بتاگلوکان ترکیبی است که در بیشتر گونه‌های قارچ خوراکی پیدا می‌شود و به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند، در نتیجه مقاومت بدن در مقابل بیماری‌ها و عوامل آلرژی‌زا بالا می‌رود و بتاگلوکان در قارچ‌هایی که کلاهک پهنی دارند، بیشتر دیده می‌شود.

قارچ دکمه‌ای یک آنتی‌اکسید قوی است که به مبارزه با سلول‌های سرطانی کمک بسیار زیادی می‌کند.

پرورش قارچ هم می‌تواند شغل اصلی باشد هم شغل مکمل

جواد نبی‌زاده دارای مدرک کارشناسی کامپیوتر است اما به‌عنوان یک پرورش‌دهنده قارچ خوراکی موفق در گفت‌و گو با خبرنگار بلاغ اظهار کرد: با توجه به وضعیت اقتصادی در سال‌های اخیر به دنبال آن بودم که در کنار شغلی که دارم یک کار دیگری هم ایجاد کنم تا هم خود از بهره اقتصادی آن استفاده کنم، هم بتوانم روزی رسان برای دیگران باشم.

وی افزود: با این نیت حدود ۸ سال پیش شروع به پرورش قارچ کردم و این فضای پرورش قارچ که در حال حاضر شما مشاهده می‌کنید، از پنج ساله گذشته در آن مشغول به فعالیت بودم، البته در ابتدا استیجاری ولی در حال حاضر این ملک برای خودم است.

این پرورش دهنده قارچ خوراکی ادامه داد: متراژ این زمین در حدود ۱۱۰۰ متر است که در قالب ۳ سالن ۱۳۰ متری بخشی از این فضا برای پروش قارچ مورد استفاده قرار می‌گیرد و بخشی برای باغچه کوچک که در صورت تزریق سرمایه می‌توان فضای باقیمانده را نیز به پرورش این محصول احتصاص داد.

نبی‌زاده تصریح کرد: در ابتدای کار که استیجاری بودیم قفسه و کولر خریداری کردیم، ولی در ادامه با لطف خداوند به ساخت سالن‌های استاندارد مخصوص این کار و خرید ترانس برق ۵۰ وات اختصاصی برای این مجموعه به همراه گاز گل خانه پرداختم.

وی افزود: خوشحالم که در طول این سال‌ها زحماتم ثمر داده است و این شغل کمک هزینه‌ای شده برای خودم و کارگرهایی که در این مجموعه کار می‌کنند.

این پرورش‌دهنده قارچ گفت: کارگرهای سالن قارچ عموماً خانم‌های بومی منطقه هستند که به دلیل ظرافت، دقت و ریزبینی در کار انتخاب شدند که با همکاری همسرم مشغول به کار هستند، و خوشحالم درآمدی برای این بندگان خداست، چون این کار، کاری پاره‌وقت محسوب می‌شود و به سایر امورات زندگی لطمه نمی‌زند.

نبی‌زاده یادآور شد: حدود ۵ نفر مستقیم و حدود ۵ نفر غیر مستقیم مشغول به همکاری با من هستند که از کارگرهای ثابت تا ویزیتورها همه دخیل هستند و از این راه روزی می‌خورند.

وی ادامه داد: شغل اصلی و اولیه من تولید سبد است و در کنار این کار مشغول به پرورش قارچ هستم، پرورش قارچ برای من شغل مکمل است.

این فعال عرصه اقتصاد مقاومتی تاکید کرد: خوشحالم که می‌توانم به مقوله اقتصاد مقاومتی بپردازم و از منافع آن خانواده‌ام و دیگران بهره‌مند شوند، این کار شغل دوم خوبی به حساب می‌آید و حتی با کمی همت می‌تواند شغل اصلی تلقی شود.

نبی‌زاده اظهار کرد: تا به امروز وام نگرفته‌ام و اندک اندک با تلاش خود این فضا را ایجاد کردم، اما به‌دنبال وام بالای یکصد میلیون تومان هستم تا هم فضای کار خود را گسترش دهم، هم حدود ۵ نفر دیگر را بصورت پاره وقت مشغول کنم.

وی افزود: نیازهای ما سردخانه، اتاق، یخچال و ماشین حمل و نقل است که در صورت برخورداری از وام کم‌بهره می‌توان شرایط بهتری برای برخی از بیکاران منطقه ایجاد و به اقتصاد خانواده‌های منطقه کمک کرد چون کارگران ما از همین مناطق اطراف انتخاب می‌شوند.

این پرورش‌دهنده قارچ درمورد قیمت این محصول در بازار کنونی منطقه عنوان کرد: نوسانات قیمت قارچ زیاد است و اگر بتوانیم قارچ را صادر کنیم بسیار قابل ارزش است، قیمت قارچ در حال حاضر با قارچ در زمستان بین ۲ الی ۳ هزار تومان فرق دارد و در حال حاضر حدود کیلویی ۷۵۰۰ به بازاریاب می‌فروشیم که آن‌ها سودی بین پانصد الی یک‌هزار تومان در هر کیلو دریافت می‌کنند، چون جنس ما از بهترین نوع قارچ است مصرف‌کننده از ۱۰ هزار تومان به بالا برای آن هزینه می‌کند، قارچ ما کاملا ارگانیک است.

نبی‌زاده ادامه داد: بنده حدود ۴۰۰ نفر را در استان می‌شناسم که در ابعاد کوچک و بزرگ به این کار مشغول هستند که ما جدای از پرورش همزمان به علاقه‌مندان آموزش می‌دهیم و در همین سال جاری به دوستان خود در پایگاه بسیج شهید مهربانی محله اسلام بابل آموزش‌هایی در این زمینه دادیم.

وی تاکید کرد: شکر خدا بازار خوب است و مردم دارند به قارچ به عنوان خوراک مفید در سبد خرید خانوار اهمیت می‌دهند؛ ضمناً نباید از اهمیت خاک این قارچ به راحتی گذشت زیرا می‌توان به‌عنوان کود در پای درخت از آن استفاده کرد.

این فعال حوزه اقتصاد مقاومتی تصریح کرد: دوستانی که در این کار هستند، عموماً می‌گویند بیشتر از کارمندی و پشت میزنشینی درآمد دارد چون وقت کمتری می‌خواهد.

نبی‌زاده در پایان گفت: رهبر انقلاب به درستی بحث اقتصاد مقاومتی را بیان کردند و این‌که بتوانیم از همه ظرفیت‌ها، اوقات زندگی و سرمایه با تلاش و پشتکار استفاده کنیم و در کنار شغل اصلی پیشه یا کار دیگری را در جهت کمک به تولید راه‌اندازی کنیم بسیار قابل ارزش است، من به اقتصاد مقاومتی اعتقاد کامل دارم.

سیداحمد طاهری مدیر جهاد کشاورزی بابل با تاکید بر برگزاری کارگاه آموزشی مهارتی پرورش قارچ خوراکی در مرکز جهاد کشاورزی این شهرستان و بخش‌های تابعه اظهار کرد: سرمایه‌گذاری بدون پشتوانه علمی و دانش فنی نه تنها به نتیجه مطلوب نمی‌رسد بلکه باعث اتلاف سرمایه نیز می‏‌گردد.

وی افزود: پرورش قارچ‌های خوراکی احتیاج به دانش فنی، تخصص و مهارت زیاد دارد، پرورش قارچ‌ها معمولا در محیطی بسته انجام می‌شود و می‌توان در هر منطقه جغرافیایی و با هر نوع آب‌و هوایی کشت کرد.

طاهری ادامه داد: تهیه بستر مناسب جهت پرورش قارچ، آماده‌سازی، شناسایی و تهیه بذر خوب، میزان مصرف بذر قارچ در هر بستر کاشت به همراه مراقبت‌های ویژه داشت قارچ شامل نوردهی، تهویه، رطوبت، آبیاری و ضدعفونی کردن سالن‌ها قبل و بعد از تولید قارچ از عوامل مهم در تولید مطلوب است.

مدیر جهاد کشاورزی بابل در پایان گفت: پرورش قارچ می‌تواند در صورت رعایت اصول درست به عنوان شغل مناسب در فضای اقتصاد مقاومتی مورد توجه قرار گیرد.

نظرات مردم در مورد پرورش و استفاده از قارچ
فاطمه عباسزاده^{_{(خانه دار):}} غذای بسیار خوبی است و به آسانی قابل پخت، ضمنا اینطور که شنیدم بسیار مقوی.
زهرا امیراسماعیلی^{_{(دانشجوی گیاه پزشکی):}} این گیاه خوراکی بسیار مفید است و امیدوارم روزی یکی از غذاهای اصلی در کشور ما محسوب شود چون سرشار از پروتوئین مناسب و دارای چربی کم است.
احمد اکبرنژاد^{_{(فروشگاه مواد غذایی):}} در چند سال اخیر مردم بیشتر از گذشته به قارچ های پرورشی روی آوردند چون مانند بسیاری از غذاهای گوشتی می شود بجای گوشت از آن استفاده کرد و غذاهای مختلف دیگری هم با آن با کمترین هزینه پخت.

به گزارش بلاغ، نظرات تولیدکنندگان و کارشناسان در کنار نظرات مردم نشان می‌دهد تولید قارچ هم می‌تواند زمینه‌ساز فعالیت اقتصادی و تولید شغل باشد هم برای سلامت و ذائقه مردم مناسب است، از این رو بهتر آن که مسئولان با دادن وام‌های کم‌بهره و آموزش در این زمینه شرایط بهتری برای حضور این محصول در بازار تغذیه و سبد کالای مردم ایجاد کنند.