سرپرست اسبق وزارت امور اقتصادي و دارايي:

شیوه اجرای هدفمندی یارانه مانند دولت قبل است/مصرف ۷۰ درصد یارانه توسط سه دهک مبنای علمی ندارد

• کد خبر : 5082
• 1393/02/30
• 0
• https://mazandasnaf.ir/5082
• چاپ

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی مازند اصناف و به نقل از فارس - حسین صمصامی رئیس پژوهشکده اقتصاد اسلامی امروز در همایش هدفمندی یارانه و چالش‌ها که در دانشکده اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد، با بیان اینکه 4.5 سال از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌‌ها می‌گذرد و باید دید که به چه شکل اجرا شده و آیا مشکل کشور چه بوده است، تصریح کرد: جناب میرتاج‌الدینی معتقدند یارانه‌ها به روش عدالت توزیع نمی‌شده و اینکه 70 درصد یارانه توسط سه دهک 8، 9 و 10 مصرف می‌شود و مابقی یارانه را بقیه‌ها دهک‌ها مصرف می‌کنند، ادعای درستی نیست.

وی با طرح این سؤال که اهداف اجرای هدفمندی یارانه‌‌ها چه بوده است، به موضوع تقویت تولید اشاره کرد و گفت: اینکه یارانه به صورت مستقیم به تولید داده شود، رقابت و کارایی ایجاد می‌کند و در کنار آن باید دید مبنای 70 درصد و 30 درصد کجاست و از چه گزارشی نشأت گرفته است.

استاد اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی با طرح این سؤالات که آمار دقیقی از توزیع یارانه‌ها در کشور نداریم و توزیع درآمد در جامعه چگونه است و هزینه‌ها در جامعه چگونه توزیع می‌شود، اظهار داشت:‌ مبنای گزارش 70 درصد را 30 درصد جامعه مصرف می‌کند، مشخص نیست و با اشاره به پیدایش اینکه دهک‌ها ایجاد شده است، عنوان کرد: آمارهایی که احمدی‌نژاد مطرح کرد، توسط مرکز آمار ایران در سال 86 و 87 انجام شد و بر اساس اطلاعات این مرکز دهک‌ها از یک تا 10 بر اساس سهم استفاده شده از یارانه کالاهای اساسی مانند نفت،‌نان و گاز و دیگر موارد مشخص شد.

صمصامی با اشاره به اینکه گزارش‌های مرکز آمار مربوط به قبل از هدفمندی بوده و جامعه نمونه آمارگیری از 15 هزار و 200 خانوار شهری و روستایی انجام شده است، افزود: این آمار بر اساس هزینه‌کرد خانوارها هزینه شده و در گزارش آن نشان می‌دهد 7 دهک اول 62 درصد کل کالاها یارانه‌ای را مصرف می‌کنند و 3 دهک بالا 33 درصد از این موضوع سهم دارند، همچنین در مورد یارانه نان 7 دهک 74 درصد و نیز 3 دهک بالا 25 درصد این یارانه را استفاده می‌کند و این گزارش در مورد کانون‌های انرژی نیز موجود است.

استاد اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به اینکه مرکز آمار خودروها را به سه دسته نامشخص معمولی شامل پراید، رنو و نیز خودروهای متوسط شامل پژو، سمند و مزدا تقسیم‌بندی کرده و مشخص شده است که مصرف بنزین در این سه سطح به چه صورت بوده و 57 درصد بنزین مربوط به خودروهای معمولی، 17 درصد مربوط به خودروهای متوسط و 3 درصد مربوطه به خودروهای نامشخص بوده که خودروهای لوکس و خارجی نیز در این موضوع وجود دارند و سهم موتور نیز از مصرف بنزین 4 درصد است.

وی با تأکید براینکه بحث 70 درصد یارانه را 30 درصد جامعه مصرف می‌کنند، صحت ندارد و مبنای آماری و علمی ندارد، بیان داشت: این گزارش در ذهن رئیس جمهور سابق شکل گرفته که هر بار مطرح می‌شد.

وی با اشاره به اهداف اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها با رد اظهارات معاون پارلمانی رئیس جمهور سابق مبنی بر اجماع سیاسیون و اقتصادیون برای اجرای قانون هدفمندی یارانه، تصریح کرد: تمام بزرگان و اساتید راجع‌به این موضوع هم عقیده نبودند که در چه فضای اجرایی شود و اکنون چند سال از اجرای این قانون گذشته و سؤالات دیگری شکل گرفته که دولت گذشته نیز به آن پاسخ درستی نداد.

صمصامی به روند روبه‌ رشد از سال 89 تا 92 اشاره کرد و گفت: در حالی افزایش قیمت‌ها صورت می گرفت که تورم نیز در این سال‌ها رشد یافت. و اهداف و سیاست‌های آن همراه با تورم بود و اگر در سال اول تورم اجرای هدفمندی زیاد نبود به دلیل تدابیر شدید دولت برای پایین نگه داشتن قیمت ها بوده، اما این فنر فشرده شده در سال‌‌های بعد رها شد.

به گفته این اقتصاددان رشد اقتصادی در سال‌های پس از هدفمندی کاهش یافت، به طوری که رشد سرمایه‌گذاری منفی شد و باید دید چه اتفاقی افتاده که نتیجه اجرای قانون هدفمندی چنین چیزی شده است، زیرا با اصل قانون متفاوت بود.

وی به کسری بودجه هدفمندی یارانه‌ها اشاره کرد و گفت: نه تنها به تولید کمک نشد، بلکه برای پرداخت نقدی نیز کسری وجود داشت و در عین حال افزایش قیمت‌ها بیشتر از ارزش یارانه نقدی بود و از سال 89 تا 92 تورم صد درصد رشد داشته یعنی 45 هزار و 500 تومان ارزشش نصف شده و همچنین هزینه بیشتری به مردم تحمیل شده است.

استاد اقتصاد دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به اینکه قبل از اجرای قانون فاصله دقیق برای آثار و پیامدهای قانون هدفمندی روی دهک‌های پایین نیز صورت نگرفت در صورتی که این طرح یک موضوع عملی بود، عنوان کرد:‌ اینکه چه اتفاقی در سبد خانوار می‌افتد مشخص نبود و به همین دلیل اکنون تأثیرات منفی آن بر جامعه پابرجا است.

صمصامی تأکید کرد: افزایش قیمت حامل‌ها در شرایطی صورت گرفت که اقتصاد کشور مانند آدم مریض و سکته‌ای بود که به آن شوک دادیم و در بستر افتاد. عامل اصلی آن شوک ارزی، افزایش قیمت حامل‌ها و پایین نگه داشتن عمدی تورم که دولت ایجاد کرد.

این اقتصاددان با اشاره به روزهای پرالتهاب بازار سکه و ارز تصریح کرد:‌ آدم‌هایی وجود داشتند که روزانه با خرید هزاران سکه سود کلان می‌بردند و این موضوع به نفع افرادی بود که نقدینگی در کشور را توزیع می‌کردند از 200 میلیون سپرده بانکی 160 میلیون سپرده کمتر از 50 هزار تومان موجودی داشت و مابقی نشان می‌دهد که صاحبان قدرت بوده و سیستم تولید و توزیع اقتصاد را در دست داشتند و چه کاری راحت‌تر از فروش دلار و سکه در بازار بود و به همین نقدینگی به سمت بازار سکه و ارز رفت و تولید به صرفه نبود، زیرا بازار جانبی منافع کوتاه‌‌مدت خوبی همراه داشت، اکنون اثر هدفمندی یارانه‌ها به قبل از سال 89 برگشته و فقط هدفمندی منافعی عاید صاحبان قدرت کرد که منافعش بیشتر از منافع اقشار آسیب‌پذیر و مستضعف بود.

وی تأکید کرد: هدفمندی بدون فراهم شدن زمینه اجرا شد، یعنی قبل از اینکه مریض به اتاق عمل برود باید آزمایش صورت می‌گرفت، اما با این کار اقتصاد بیهوش کردیم، بدون آنکه آزمایشی در کار باشد.

به گفته صمصامی بحث تحول اقتصادی در هدفمندی یارانه‌ها گم شد و فقط بخشی از آن اجرا شد که اولویت اصلی نبود اصلاح نظام بانکی باید اول صورت می‌گرفت و عامل اصلی اخلال در سیستم اقتصادی نظام بانکی است و اگر نتیجه هدفمندی باطل بشود به دلیل این است که نظام بانکی مقابل هدفمندی یارانه‌ها بود و در جایی که باید سرمایه به سمت تولید می‌رفت از آن حمایت نکرد.

این اقتصاددان با تأکید براینکه شیوه اجرای دولت فعلی با دولت گذشته یکسان است، تصریح کرد: دولت فعلی نیز جا پای دولت قبلی می‌گذارد، در صورتی که طبق گذشته مبنای اطلاعات درستی از خانوار صورت نگرفته و مشاهده می‌شود، پرداخت سبد کالا نیز براساس همان اطلاعات غلط بین مردم توزیع می‌شود. اگر هدفمندی شکست خورد، به خاطر نداشتن مبنای اطلاعات دقیق از خانوار و اقتصاد است.

وی پیش‌بینی کرد: شک نکنید که آمارهای اقتصادی و شاخص‌های آن در حوزه‌های مختلف 4 سال دیگر مانند دولت گذشته خواهد بود.

---