رنج بی‌گنج| تکرار تراژدی برنج‌کاران!

رنج بی‌گنج| تکرار تراژدی برنج‌کاران!

اهمیت تولید محصول برنج نشان می‌دهد باید به رونق واقعی برسد و کشاورزان هم بتوانند برنج را عرضه کنند ولی هر سال شاهد مسائلی هستیم که نتیجه آن سریال تکراری تراژدی رنج برنج‌کاران خواهد بود، واقعا معمای این رنج در چیست؟

به گزارش مازنداصناف، تقصیری ندارد، همیشه در تکاپو است، در روزهای سرد زمستان به فکر خزانه، در روزهای بهاری به فکر نشا و وجین و در تابستان گرم به فکر درو و برداشت محصول است.دستش خالی است باوجوداینکه از صبح تا شب سرزمین کار می‌کند، هرچه می‌خواهد را به فصل برداشت موکول می‌کند اما زمان برداشت جیبش خالی‌تر از همیشه است و نمی‌تواند مخارجش را پوشش دهد.در مقابل این همه تلاش که روزها و شب‌هایش یکی شده، گویی قرار است پای دلالان در بحث فروش محصولات قطع شود، با توجه به سود حداکثری به هر راهی دست می‌زنند تا سودها را از آن خود کنند. نامش طلای سپید است و تمام جنب‌وجوش‌های بازار برای استانی همانند مازندران در این محصول اقتصادی خلاصه شده است؛ به این معنا که اقتصاد استان کشاورزی همچون مازندران از میوه‌فروش گرفته تا تعمیرکار با این محصول می‌چرخد.

تکرار تراژدی تلخ رنج برنج‌کاران

با توجه به اهمیت این محصول تلاش بر این است به این محصول استراتژیک اهمیت داده شود تا به رونق واقعی برسد و کشاورزان هم بتوانند برنج را عرضه کنند ولی هر سال شاهد مسائلی هستیم که نتیجه آن سریال تکراری تراژدی رنج برنج‌کاران خواهد بود. طی سال‌های اخیر بحث قیمت برنج مطرح بوده، اینکه قیمت این محصول برای کشاورزی که تمام سرمایه‌اش همین یک زمین است و با درآمدش هم باید گذران زندگی کند و هم برای سال آینده بتواند در مسیر تولید قدم بردارد، مطرح بوده ولی باز هم همان اتفاق تکرار شد.

حرف‌هایی که زمان برداشت فراموش می‌شود

امسال برنج‌کاران مازندران با توجه به شرایط اقتصادی مجبور شدند برنج تولیدی خود را با قیمت سال گذشته به فروش برسانند این در حالی است اقدام مهمی که بتواند به افزایش درآمد برنج‌کار کمک کند، انجام نشده است، یعنی حرف‌ها و وعده‌هایی که مثل همیشه فراموش می‌شود. برنج‌کارانی که مجبور به فروش محصول هستند بیش از چهار ماه از برداشت محصول برنج‌کار می‌گذرد ولی اکنون بیشتر محصولات به بازار عرضه شده این در حالی است برخی با دامن‌زدن به شایعاتی ازجمله اینکه محصول برنج رویردست کشاورزان مانده و برنج‌کار محصول را در انبارها دپو کرده است، هستند،
 
درحالی‌که کشاورزان با توجه به مشکلات و مسائل مالی همان ابتدای فصل برداشت مجبور به فروش محصولات‌شان هستند. البته رنج برنج‌کاران کم نیست از برنج‌هایی که به نام برنج محلی تخلیط می‌شوند تا واردات بی‌رویه که همه‌وهمه دست‌به‌دست هم می‌دهند تا برنج‌کار رمقی برای تولید نداشته باشند.مطرح‌شدن مساله فروش برنج و مشکلات مربوط به آن در حوزه کشاورزی اهمیت بسیاری دارد و این موضوع می‌تواند تأثیر گسترده‌ای بر اقتصاد کشور داشته باشد.

*کشاورزان، برنج‌فروش نیستند

سیدرضا حسینی یک برنج‌کار در گفت‌وگو با خبرنگار فارس، می‌گوید: کشاورزان خودشان برنج‌فروش نیستند، اکثر برنج‌فروشان شالی فروش هستند، یک‌سری دلالان دارای شالی‌کوبی و یا دارای فروشگاه هستند و شالی را خریداری کرده و تبدیل به برنج می‌کنند این در حالی است که در قدیم برنج درو می‌شد کشاورز بخشی از محصولش را که نیاز داشت به فروش می‌رساند و بقیه را انبار می‌کرد، اما در سال‌های اخیر به‌ویژه امسال برنج به‌صورت سبز برداشت می‌شد و اینها باید سریعاً به شالی‌کوبی‌ها برده شود و تبدیل به برنج شود. همچنین شالی‌کوبی‌های سطح استان مازندران مکانیزه نیستند و تعداد آنها کم است به همین دلیل کشاورزان مجبور هستند با آغاز برداشت برنج را به دلالان فروش رسانده و عملاً برنج از دست کشاورز خارج شده و دست واسطه‌ها و دلالان می‌رسد.
 
این برنج‌کار بیان می‌کند: موضوع اول کشاورزی ما همچنان بحث سنتی بودن است و کمباین‌ها نیز فرسوده هستند و خود این موضوع به کشاورزان ضربه وارد می‌کند. شالی‌کوبی‌ها در استان فرسوده و قدیمی است و اگر مدرن باشند هزینه تمام شده و بازدهی کشاورز را به همراه خواهد داشت.

*خبری از اعتبارات و تسهیلات نیست

حسینی بیان می‌کند: مباحث مربوط به مکانیزه مربوط به سال‌های قبل است و با مکانیزه واقعی فاصله دارد؛ از اعتبارات و تسهیلات به کشاورزان هم خبری نیست، سوال این است پس بانک کشاورزی کجا قرار است به داد کشاورزان برسد؟! قیمت تمام شده برنج یکی از مسائلی بوده که باوجوداینکه دولت اعلام کرد اما بازار برنج راکد و ثابت است. این برنج‌کار یادآور می‌شود: هزینه تمام شده تولید برای برنج خیلی بالا است و هزینه شالی و برنج متناسب با افزایش‌ قیمت‌ها نبوده است.متأسفانه امسال در سه مرحله افزایش سم و کود داشتیم و حتی کشاورزان هم نمی‌توانند عادلانه سم و کود را دریافت کنند و نظارت خوبی در این بحث نمی‌شود که در هزینه تمام شده شالی مهم است.

نگرانی از تغییرکاربری‌ها

حسینی با اشاره به اینکه باید به تغییر کاربری‌ها دقت کنیم، تصریح می‌کند: هر ساله کشاورزانی که شالی دارند این زمین‌های شالیزاری به باغ تبدیل می‌شود که نشان‌دهنده این است تولید برنج برای کشاورز مقرون‌به‌صرفه نیست یا سمت باغداری می‌روند تا شالی‌کاری؛ واقعاً جهاد کشاورزی هم در این زمینه هیچ برنامه‌ای برای افزایش تولید شالی‌کاران ندارد؛ حتی آگاهی کشاورزان نیز در حد کافی نبوده و همچنان به حالت قدیمی در حالت تولید هستند. یعنی خود کشاورزان مازندرانی به سمت فروش مستقیم سوق یافته و بدون واسطه محصولشان را به فروش برسانند.این برنج‌کار خاطرنشان می‌کند: شبکه‌های مجازی فرصت خوبی بود ولی بحث فیلتر شبکه‌ها تأثیر منفی به همراه داشت که بهترین راهکار پست است ولی سال قبل افزایش هزینه‌ های خدمات پستی نیز، مشکلاتی برای بحث فروش برنج به دنبال داشت.برخی دلالان با قیمت‌های پایین‌تر برنج را تخلیط می‌کنند در حالی که وقتی افراد برنج را به‌صورت مستقیم خریداری کنند با طعم واقعی برنج مازندران آشنا می‌شوند.

فعالیت جزیره‌ای واسطه‌ها

حسینی اظهار می‌کند: قطعاً این واسطه‌ها به‌صورت جزیره‌ای هستند و برنج را به فروش می‌رسانند، در این میان افرادی که دست به تخلیط می‌زنند، برخی از واسطه‌ها هستند که در استان و سایر استان‌ها فعالند و کیفیت برنج را پایین می‌آورند، اگر در جایی دیدیم قیمت برنج پایین‌تر یا هم قیمت بود باید در کیفیت برنج شک کرد. بحث بسته‌بندی برنج مهم است، در درجه اول هزینه تمام شده تولید برنج باید پایین بیاید و قابل‌رقابت با برنج خارجی باشد. وی بیان می‌کند: موضوع مهم اینکه سازمان‌ها و ادارات از برنج‌های خارجی برای مصرف روزانه استفاده می‌کنند و به‌خاطر قیمت پایین آن است، این موضوع  هم به تولید ضربه وارد کرده و هم موجب خروج ارز کشور می‌شود و هم به تولیدکنندگان ضربه می‌زند.

نبود پایانه صادراتی برنج

برخی از کارخانجات فرسوده و به‌صورت سنتی فعال هستند دستگاه‌ های بوجاری است و شکسته‌ها را جدا می‌کند که این دستگاه‌ها انگشت‌شمار است باید طرحی باشد بحث بوجار را انجام دهد و به سمت روش‌های نوین سوق یابند و کشاورز بتواند برنج‌های شکسته را از هم جدا کند. این برنج‌کار با اعلام اینکه در استان مازندران پایانه صادراتی در بحث برنج باشد، نداریم، می‌گوید: باوجود بنادر، خط ریل و خط‌هوایی بارها پیگیری کردیم تا پایانه صادراتی برنج داشته باشیم ولی این کار صورت نگرفت. هر کشاورزی که خودش نمی‌تواند بفروشد، همه باید به دنبال بسته‌بندی و فروش سوق یابند در هر شهرستانی از افراد فعال در این حوزه باید حمایت شود. حسینی ادامه می‌دهد: یک راهکار این مشکلات این است که استان مازندران در بحث برنج و مرکبات به‌صورت شناسنامه‌دار ‌معرفی شود که این افراد فروش برنج داشته باشند و مردم با اطمینان کامل‌تر از اینها بتوانند محصول موردنیاز خود را خریداری کنند.

فعالان تولید دیده شوند

بابک مومنی رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران در همین خصوص در گفت‌وگو با خبرنگار فارس، می‌گوید: وظیفه دولت حمایت و تسهیل‌گری است و در کنار آن با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط با انجام بررسی کارشناسی فرصت‌ها برای بازرگانی محصولات راهبردی معرفی شود. همچنین باید منافع بازار فعالان تولید دیده شود باید از فرصت‌ها به بهترین نحو ممکن بهره‌گیری شود. وی اضافه می‌کند: یکی از نقدهای متخصصان و کارشناسان بازار این است که دولت باید سعی کند کمترین مداخله در بازار داشته باشد و تنظیم‌گری برعهده اتحادیه‌ها و تشکل‌ها باشد.مومنی می‌گوید: اگر این محصول به بازار مقصد نمی‌رسد باید مشکلات بازار برطرف شود که در همین زمینه برای بهره‌گیری از فرصت‌ها و با همکاری سازمان میادین تهران شرایطی فراهم کردیم تا بازرگانان ما اگر علاقه‌مند باشند بتوانند محصول خود را عرضه کنند.وی بیان می‌کند: قیمتی که اعلام می‌شود برای عرضه محصول در فصل زراعی در فصل آینده است؛ این قیمت‌ها بر مبنای هزینه تمام شده  به‌علاوه سود منطقی کشاورز در نظر گرفته می‌شود. مومنی ادامه می‌دهد: یکی از نقدهای اصلی کارشناسان که به بازار وحود دارد، نسبت به تصدی‌گری و مداخله دولت‌ در بازار است، دولت‌ها باید نقش حمایتی و نظارتی داشته و تنظیم‌گری برعهده اتحادیه‌ها و تشکل‌ها باشد.وی می‌گوید: لازم است در این زمینه اتاق‌ بازرگانی، شبکه‌های تعاون روستایی اتاق اصناف و واحدهای کشاورزی آسیب‌شناسی داشته باشند تا چرخه تحرک را در بازار به وجود بیاورند.

نگرانی از رسوب برنج

با رشد تصاعدی قیمت برنج در صورت نگرانی از رسوب برنج و عدم وجود برنج به میزان کافی در این صورت لازم است ورود به بازار پیدا کرده و با ارتباط شبکه‌ای بین مقاصد تولید با کمترین میزان واسطه‌گری محصول را به دست مصرف‌کننده برسانند. اکنون شرایط بازار برنج مازندران مناسب بوده و به نظر می‌رسد قیمت‌ها باید به نفع مصرف‌کننده باشد.

برنج‌کاران در مواجهه‌ با سال‌های تلخ

سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۲ تلخ‌ترین سال‌ها برای برنج‌کاران مازندران به لحاظ فروش محصول بود، این بحران باعث شد برنج در انبارها بماند و این موضوع موجب شد تا دوباره نرخ تضمینی اعلام شود.قرار بود امسال فاجعه سال ۱۴۰۰ تکرار نشود ولی باز هم این سوداگر است که به نام تاجر سودش را می‌برد.

حرکت روی مرزهای خودکفایی برنج

رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران در ادامه می‌گوید: امسال یک میلیون و ۷۳۰ هزار تن شلتوک معادل یک میلیون تن برنج سفید در مازندران تولید شد که نسبت به سال قبل شاهد رشد ۱۰ تا ۱۵ درصدی تولید برنج در ارقام مختلف بودیم.در کنار اینکه تمامی ۲۱۵ هزار هکتار از شالیزارهای استان زیر کشت برنج رفت، ۱۰۰ هزار هکتار زیر کشت دوم و پرورش رتون اختصاص یافت.وی اضافه می‌کند: سرانه مصرف با توجه به تغییر رژیم غذایی ۲۳ تا ۲۵ کیلو به‌ازای هر نفر بیشتر نیست ولی برخی این عدد را تا ۳۴ تا ۳۵ کیلو عنوان می‌کنند که لازم است تحقیق میدانی وسیع در این زمینه انجام شود.مومنی اضافه می‌کند: موضوع مهم اینکه تا زمانی که از مقدار مصرف برآورد درست نداشته باشیم نمی‌توانیم میزان کسری را برآورد کنیم؛ البته با توجه به رشد تولید با تکیه‌ بر ظرفیت‌های استان‌های شمالی در کنار سایر استان‌ها،نباید نیاز چندانی برای واردات داشته باشیم.رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران خاطرنشان می‌کند: با توجه به تلاش‌های صورت‌گرفته در مرزهای خودکفایی برنج حرکت می‌کنیم.

اتفاق مهمی که امسال شاهد آن بودیم، این است که تا پایان مهلت قانونی برای عرضه برنج داخلی حتی چندین روز در ادامه آن یعنی تا ۲۰ آبان‌ماه واردات اتفاق نیفتاد.به گزارش فارس، در کنار گزارش‌های خوش آب‌ورنگ تولید، تأسف‌بارتر از همه خالی‌شدن روستاها و خالی ماندن خانه‌هایی است که روزگاری محل زندگی همین مردمی بود که بخش بزرگی از تولیدات کشاورزی و دامی را تأمین می‌کردند و امروز زمین‌ها و باغ‌هایشان در هاله‌ای از فراموشی قرار گرفته، کاش زحمت و تلاش کشاورزان را قدر بدانیم.

منبع: خبرگزاری فارس

انتهای خبر/


ارسال دیدگاه