از تب تند گرانی‌ها تا پدیده دلاری شدن اقتصاد

• کد خبر : 28292
• 1397/06/20
• 0
• https://mazandasnaf.ir/28292
• چاپ

به گزارش مازند اصناف؛ گرانی معضلی است که در ماه‌های اخیر با آن مواجه هستیم به‌طوری‌که در گشت‌وگذار در بازار این موضوع کاملاً ملموس است و نارضایتی خریداران و فروشندگان را به دنبال داشته است.

از بازار میوه، پوشاک، سوپرهای مواد غذایی گرفته تا قیمت طلا، خودرو و لوازم خودرو و سایر؛ به هرجا که می‌نگریم می‌بینیم که قیمت‌ها افزایش یافته حتی قیمت برخی کالاها تا دو برابر تا بیشتر افزایش یافته است.

این موضوع تا حدی است که حتی قیمت برخی کالاها روز به روز درحال افزایش است و وقتی علت را جویا می‌شویم اعلام می‌کنند قیمتی است که خریداری کردیم، درحالی‌که  شاید اصلاً خریدی انجام ندادند ولی به‌دلیل اینکه باید خرید جدید انجام دهند، قیمت‌ها را افزایش می‌دهند.

کشف انبارهای احتکار کالا و مواردی از این قبیل نیز نشان می‌دهد که دل تجار و فروشندگان ترسیده و سعی می‌کنند تا می‌توانند کالا خریداری کنند تا بتوانند پولی به جیب بزنند این موضوع تا حدی است برخی اعتقاد دارند بیشتر از آنکه تحریم خارجی باشیم تحریم داخلی هستیم.

در میان مردم ترس عجیبی از ماه‌های آینده و اعمال تحریم‌ها وجود دارد به‌طوری‌که حتی گفته‌اند شرایط خیلی سخت‌تر خواهد شد که لازم است مسؤولان برای مردم شفاف‌سازی کنند تا دست‌کم خیال مردم آسوده شود و یا اگر چنین موضوعی درست است آمادگی درک آن را داشته باشند.

 

* ریشه گرانی‌های اخیر در نوسانات قیمت ارز

 

کارشناس ارشد علوم اقتصادی در این‌باره در گفت‌وگو با فارس، اظهار کرد: ریشه گرانی‌های اخیر در نوسانات قیمت ارز نهفته است و این نوسانات نیز دلایل کاملاً روشنی دارد که بخشی از آن مربوط به تهاجمات خارجی علیه اقتصاد کشور و بخش عمده آن نیز مربوط به عدم مدیریت کارآمد بازار توسط مقامات اقتصادی کشور است.

حمید مظاهری‌تبار افزود: در زمینه تهاجمات اقتصادی خارجی که از آن به‌عنوان جنگ اقتصادی هم نام برده می‌شود، نقش آمریکا و عربستان‌ به‌طور برجسته‌ای مشهود است.

وی اضافه کرد: در سفر سال گذشته ترامپ به عربستان مرکزی با نام مرکز هدف‌گیری مالی تروریسم تأسیس شد که وظیفه آن از کار انداختن زیرساخت‌های اقتصادی ایران و محدود کردن روابط مالی این کشور با کشورهای حوزه خلیج فارس بود.

این مدرس دانشگاه با بیان اینکه اختلال ایجاد شده در بازار ارز کشور ابتدا با فعالیت این مرکز و بستن کانال‌های تبادل ارز ایران در امارات آغاز شد، گفت: سپس با عدم مدیریت کارآمد بازار توسط مقامات اقتصادی کشور وارد فاز جدید و گسترده‌ای شد.

مظاهری‌تبار تصریح کرد: اشتباه مرگ‌بار تیم اقتصادی دولت در آن برهه حساس، تشدید التهاب بازار با بستن کانال‌های داخلی تبادل ارز بود که در واقع پس از آنکه آمریکا با تلاش‌های فراوان توانست دو کانال خارجی تبادل ارز ایران را مسدود کند، تیم اقتصادی دولت به جای تلاش برای باز کردن این کانال‌ها، عملاً با اتخاذ سیاست ارز تک‌نرخی تمام صرافی‌های داخلی را بست و عملاً تمام کانال‌های داخلی تبادل ارز را مسدود کرد.

وی بیان کرد: همین اقدام نادرست تیم اقتصادی دولت باعث شد تا نوسانات و التهابات بازار ارز که بخشی از آن ریشه در رشد افسارگسیخته نقدینگی در سال‌های ۹۲ تا ۹۷ داشت، شدیدتر شود و مسیرهای تنفس این بازار به کلی بسته شود و بازار ارز و تعیین نرخ در آن، به دست دلالان و سودجویان بیفتد.

این مدرس دانشگاه ادامه داد: در پی این افزایش نرخ ارز تحولاتی در بازارهای مختلف اقتصادی ایجاد شد که بارزترین آنها افزایش قیمت انواع کالاها بود.

وی خاطرنشان کرد: البته این افزایش قیمت‌ها در برخی موارد ناشی از افزایش قیمت دلار بود و در برخی موارد دیگر ناشی از عدم توانایی دولت در کنترل بازار و نظارت دقیق بر آن بود.

مظاهری‌تبار بیان کرد: واردکنندگان کالاهای الکترونیکی و خودروسازی‌ها نخستین گروه‌هایی بودند که نسبت به این افزایش نرخ دلار واکنش نشان دادند و قیمت کالاهای خود را بالا بردند، این درحالی بود که خودروسازها و واردکنندگان کالاهای الکترونیک جزو آن دسته از بخش‌هایی بودند که از ارز دولتی استفاده می‌کردند.

این مدرس دانشگاه ادامه داد: در کنار افزایش قیمت کالاهای وارداتی که باوجود تخصیص ارز دولتی به این کالاها اتفاق افتاد، بسیاری از کالاهای تولید داخل نیز دست‌خوش افزایش قیمت شدند که بخشی از این افزایش‌ها به‌دلیل مواد اولیه‌ای بودند که در تهیه این کالاها نقش داشتند و تامین آنها از خارج از کشور و به‌وسیله دلار صورت می‌گرفت.

مظاهری‌تبار افزود: در این میان بسیاری از کالاها هم بدون اینکه حتی در مواد اولیه نیازمند خارج از کشور باشند با افزایش قیمت مواجه شدند، این موضوع گرچه در نگاه اولیه ناشی از سودجویی افراد در شبکه تولید و فروش است، اما دلیل اصلی آن دلاری شدن اقتصاد کشور است.

 

* پدیده «دلاری شدن» اقتصاد

 

وی اظهار کرد: در پدیده «دلاری شدن» اقتصاد، افراد در سبد دارایی خود نگهداری دلار را بر نگهداری پول داخلی ترجیح می‌دهند؛ در واقع در این نوع اقتصادها قیمت کالاها به جای محاسبه شدن با پول ملی، با تغییرات ارزش دلار تغییر می‌کنند و دلار تبدیل به پشتوانه پول رایج در آن کشور می‌شود و به جای پشتوانه‌های رایج پول همچون طلا و سکه، دلار است که ارزش پول آن کشور را مشخص می‌کند.

این مدرس دانشگاه اضافه کرد: در چنین شرایطی به تبع با افزایش قیمت دلار، ارزش پول ملی کم می‌شود و در پی این کاهش ارزش، میزان کالایی که در گذشته با استفاده از سطح مشخصی از پول قابل خریداری بود کاهش می‌یابد و به نوعی ساختارهای اقتصادی آن جامعه دگرگون می‌شود و تمام عناصر اقتصادی وابسته به دلار خواهند شد.

مظاهری‌تبار بیان کرد: در کشور ما نیز به دلیل وقوع پدیده دلاری شدن اقتصاد، دقیقا چنین سناریویی طی سال‌های اخیر در حال انجام است و با ایجاد کوچک‌ترین اختلالی در فرآیند عرضه دلار و به تبع بالا رفتن قیمت آن در برابر ریال، این تغییر قیمتی به تمام بدنه اقتصاد وارد می‌شود و باعث شده افزایش قیمت دلار محدود به افزایش قیمت کالاهای وارداتی نشود و این تغییر خود را حتی در قیمت تخم‌مرغ و آب معدنی و... هم نشان دهد.

وی یادآور شد: کاهش مداوم ارزش پول ملی، تداوم تورم‌های شدید داخلی، بی‌ثباتی اقتصادی، منفی بودن نرخ‌های واقعی بهره، خروج سرمایه به علت مهاجرت‌های قانونی و غیرقانونی و همچنین گسترش قاچاق کالا از جمله عوامل ایجاد پدیده «دلاری شدن اقتصاد» یا به طور کلی «جانشینی پول خارجی» در اقتصاد کشورها است.

 

* قیمت‌های افسارگسیخته و غیرکارشناسی

 

نماینده مردم ساری و میاندورود در مجلس شورای اسلامی در این‌باره در گفت‌وگو با فارس، اظهار کرد: دولت برای هر فرایندی که در تحریم اتفاق بیفتد در زمان‌های مختلف باید برنامه خاص داشته باشد.

علی‌اصغر یوسف‌نژاد افزود: باوجود نظارتی که دولت دارد می‌بینیم برخی قیمت‌ها افسارگسیخته و غیرکارشناسی افزایش پیدا کرده که برعهده دستگاه‌های کنترل کننده است که نگرانی‌ها را کاهش دهند.

وی بیان کرد:  انتظار داریم از این شرایط با قوت بیرون بیاییم و دولت برنامه‌های خاص خود را داشته باشد؛ البته مهم‌تر از آن بحث اجرا است.

دبیر هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: اگر شرایط  قیمت‌ها تغییر نکند مردم بیشتر اسیب می‌بینند که مصلحت مردم دخالت دولت در کنترل قیمت‌ها است.

به گزارش فارس، افزایش قیمت‌ها به حدی بوده که قبلا  شاید عجیب بود ولی درحال حاضر اگر قیمت‌ها کاهش یابد موجب تعجب خواهد بود.

---