مازند اصناف :» به نقل از تراز - یکی از آفت هایی که هر جامعه ای در معرض آن قرار دارد عدم اعتماد به یکدیگر است. البته این اعتماد نداشتن مردم به هم ناشی از کم شدن صداقت است. وقتی صداقت از جامعه ای رخت ببندد دیگر سنگ روی سنگ بند نمی شود و هیچ کس به سخن دیگران اعتنایی نمی کند و آن را دروغ می پندارد. در نتیجه در چنین اجتماعی مردم برای به اثبات رساندن سحت سخنشان به قسم خوردن روی می آورند.
خداوند متعال در آیه ۲۲۴ سوره مبارکه بقره در این رابطه هشدار می دهد:

«وَلاَ تَجْعَلُواْ اللّهَ عُرْضَةً لِّأَيْمَانِكُمْ أَن تَبَرُّواْ وَتَتَّقُواْ وَتُصْلِحُواْ بَيْنَ النَّاسِ وَاللّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ.»

«و خدا را در معرض سوگندهاى خود قرار ندهيد (به خاطر بهانه‏ هايى سوگند نخوريد) كه نيكى و تقوا و اصلاح ميان مردم انجام ندهيد و خدا را در معرض سوگندهاى (مكرر) خود قرار ندهيد كه نيكى و تقوا و اصلاح كنيد، (تا آنجا كه اين نام را به ابتذال كشانيد) و خداوند شنوا و داناست.»

سه نکته کوتاه و کاربردی:

* كلمه «أيمان» جمع «يمين» به معناى سوگند است. لذا در آیه می فرماید ای مسلمانان! سوگند را وسيله اى براى توجيه و فرار از مسئوليّت خود قرار ندهيد و به هر مناسبتى از خداوند و نام مقدّس او خرج نكنيد، اين كار خود نوعى جرأت و بى‏ ادبى است. امام صادق عليه السلام فرمود: «لاتحلفوا باللّه صادقين و لا كاذبين؛ نه راست و نه دروغ، به خدا سوگند ياد نكنيد.»

** كلمه‏ «عُرضة» نیز به معنى در معرض قرار گرفتن چيزى است. اما در معرض قرار گرفتن به چه معناست؟ مثلاً جنسى را كه به بازار براى فروش مى برند و در معرض معامله قرار مى دهند، این را عرضه مى نامند. در آیه می فرماید که در اینگونه مواقع حتی قسم راست هم نخورید چه رسد به دروغ! چرا که راستش هم بی ادبی و کوچک شمردن جایگاه ربوبی است.

*** امروز جامعه ما با این معضل یعنی عدم صداقت مواجه شده و مشاهده می کنیم که در بازارها و سایر محیط های اجتماعی مردم به دلیل اینکه به یکدیگر اعتماد ندارند برای اثبات حرفشان قسم جلاله یاد می کنند و تاسف بارتر اینجاست که انسان گاهی مشاهده می کند مغازه دار و فروشنده مسلمان برای به فروش رساندن جنسش قسم دروغ می خورد!

به راستی چقدر غافل شده ایم!؟ به هوش باشيم كه خداوند در انتهای آیه می فرماید که گفتارها را مى‏ شنود و ناگفته‏ ها را نيز مى‏ داند. پس بیاییم براى هر سخن و فكرى، حسابى باز كنيم قبل از آنکه به حسابمان رسیدگی کنند.