وقتی خودکفایی با واردات 90 درصدی روغن یک آرزوست/ وابستگی شرم‌آور پس از 24 سال تولید

• کد خبر : 22208
• 1396/01/16
• 0
• https://mazandasnaf.ir/22208
• چاپ

به گزارش مازند اصناف؛ کلزا یکی از مهم‌ترین محصولات دانه‌های روغنی به شمار می‌رود که از پتانسیل عملکرد و درصد روغن دانه بالایی نیز برخوردار است و می‌تواند نقش بسزایی را در کاهش میزان وابستکی به خارج از کشور در زمینه روغن گیاهی ایفا کند.

امکان کشت متناوب با زراعت گندم و جو، کاستن از افزایش بیماری‌ها، آفت‌ها و علف‌های هرز، افزایش عملکرد دانه محصولات در کشت متناوب در کنار امکان کشت در شرایط متفاوت اقلیمی به علت دارا بودن تیپ‌های بهاره، زمستانه و حد واسط از مزیت‌های بارز این گیاه استراتژیک به شمار می‌آید.

فصل رشد این محصول با سایر دانه‌های روغنی تفاوت داشته و زمانی که ظرفیت واحدهای روغن‌کشی خالی می‌شود برداشت این گیاه صورت می‌گیرد که در کنار نیاز به آبیاری کمتر باتوجه به استفاده از نزولات آسمانی در فصول پاییز و زمستان، تأمین علوفه مورد نیاز دامداران، تأثیر مثبت در میزان ماده آلی خاک به علت بقایای گیاهی مطلوب و نقش بارز در توسعه صنعت زنبورداری از دیگر مزایای این محصول به شمار می‌آیند.

اعمال مدیریت صحیح و استفاده از روش‌های ساده سبب فراهم شدن شرایط مناسب و مطلوب برای کاشت، داشت و برداشت این محصول در شرایط مختلف و با امکانات محلی می‌شود به گونه‌ای که حتی در مناطقی که به علت محدودیت آب در فصل بهار و هم زمان شدن آبیاری محصولات بهاره مشکلاتی را به وجود می‌آرود نیز می‌توان با کشت ارقام زودرس کلزا مشکل را رفع کرد.

عرصه مناسب بر زمین مانده برای تولید و اشتغال

در ایران سال 1372 به عنوان سال پایه کشت کلزا اعلام شده که در همان سال بیش از 2 تن محصول با اختصاص سطح زیرکشت حدود 6 هزار هکتار از زمین‌های کشور به کلزا تولید شد که در سال‌های بعد با افزایش قابل ملاحظه سطح زیر کشت به بیش از 70 هزار هکتار در مدت کمتر از 10 سال میزان تولید کلزا در کشور به بیش از 6 هزار تن رسید.

این ارقام به علت جایگاهی که دانه‌های روغنی به ویژه محصول کلزا در ایران پیدا کرده هر سال رو به افزایش است تا جایی که بنابر اعلام مسئولان وزارت جهاد کشاورزی در سال 95 از مجموع 210 هزار هکتار سطح زیرکشت دانه‌های روغنی، حدود 400 هزار تن دانه‌های روغنی در سال جاری تولید و میزان تولید این محصولات نسبت به سال گذشته نزدیک به سه برابر افزایش یافت.

آمار اعلام شده از سوی مسئولان نشان می‌دهد که میزان تولید کلزا در سال 95 حدود 46 هزار تن بوده که از رشد 50 درصدی تولید این محصول خبر می‌دهد و این درحالی است که پیش‌بینی‌ها از تولید حدود 200 هزار تنی این محصول در سال 96 حکایت دارد.

این در شرایطی است که بنابر اعلام مسئولان جهاد کشاورزی مازندران، به عنوان یکی از استان‌های پیشتاز در تولید دانه‌های روغنی کشور، در کشت کلزا نسبت به برنامه ابلاغی 25 درصد جلوتر بوده و با اختصاص 9 تن بذر، در بیش از 12 هزار 500 هکتار از مزارع مازندران کلزا سبز شده است.

اما در مجموع بنابر اظهارات مسئولان دولت یازدهم کشور در زمینه تأمین روغن خوراکی با واردات بسیار بالا دچار مشکلات فراوانی است که از آن باید به سرشکستگی تاریخی دولت‌ها در وابستگی روغن کشور به خارج با توجه به وجود شرایط اقلیمی و ظرفیت‌های فراوان نام برد.

البته درصورت اقدام جهادی و مناسب دولت در کنار کشاورزان کشت دانه‌های روغنی به ویژه کلزا می‌تواند عرصه مناسبی برای افزایش سهم بخش کشاورزی در تولید و اشتغال کشور به عنوان اصلی‌ترین دغدغه اقتصادی کشور در سال 96 بوده و گام بسزایی را در رفع نگرانی‌ها از وضعیت کنونی تولید و اشتغال در کشور بردارد.

وابستگی شرم‌آور پس از 24 سال تولید

در همین زمینه علیرضا مهاجر مجری طرح دانه‌های روغنی وزارت جهاد کشاورزی به همراه معاون و مشاور عالی وزارت جهاد کشاورزی در بازدید از مزارع کلزا مازندران با اشاره وابستگی بالای کشور با واردات 90 درصدی روغن از خارج کشور، اظهار کرد: برای کمک به توسعه کشت دانه‌های روغنی، دولت برنامه‌ها و مشوق‌های مختلفی از جمله خرید تضمینی و پرداخت به موقع محصول تولیدی و اختصاص 60 تا 70 درصد یارانه واردات به کشاورزان را در دستور کار قرار داده است.

وی افزود: باتوجه به تأمین 90 درصد روغن مورد نیاز کشور از طریق واردات، کشت نباتات تولیدکننده روغن مانند کلزا و آفتابگردان در اولویت برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفته و بذر کلزا نیز برای حمایت از تولیدکنندگان دانه‌های روغنی در کشور با قیمت مناسب و به شکل یارانه‌ای در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد.

مشاور وزیر جهاد کشاورزی در زمینه خرید تضمینی کلزا از کشاورزان نیز خاطرنشان کرد: خرید تضمینی دانه روغنی کلزا 2 هزار و 783 تومان برای هر کیلوگرم در امسال، بالاترین قیمت ارائه شده در طول سال‌های مختلف بوده تا کلزاکاران به کشت دانه‌های روغنی تشویق شوند.

این مسئول اضافه کرد: مشوق‌های مختلف برداشت برای رضایت کشاورزان در دستور کار قرار دارد که تشهیلات دانه‌های روغنی در هر هکتار 25 میلیون ریال بوده و از طریق بانک کشاورزی پرداخت می‌شود.

وی همچنین از افزایش دو برابری سطح زیر کشت کلزا نسبت به سال زراعی 94-95 خبر داد و خاطرنشان کرد: کلزا در تناوب با گندم و کشت پاییزی برای پایداری تولید گندم در نظر گرفته شده و امیدواریم بیش از 2.5 برابر محصول در سال 96 برداشت شود.

ظرفیت بالای تولید در انتظار تحقق وعده‌ها

در همین زمینه عباس کشاورز معاون زراعت وزارت جهاد کشاورزی مازندران با اشاره به شرایط مناسب سطح زیر کشت کلزای سبز با وجود سرمای شدید آذرماه سال 95، اظهار کرد: این درحالی است که سرمای شدید سال کذشته در برخی مناطق کشور به محصولاتی مانند مرکبات، چغندرقند، زیتون، انار و بخشی از مزارع کلزا در کشور خسارت وارد کرد.

وی افزود: دستورالعمل خرید محصول کلزا اعلام شده و کشاورزان می‌توانند با تحویل محصول خود به شرکت غله و خدمات بازرگانی دولتی مبلغ به ازای آن را دریافت کنند تا در پاییز آینده بتوان شاهد پیشرفت و جهش چشم‌گیر در کشت کلزای کشور بود.

معاون زراعت وزارت جهاد کشاورزی در ادامه با بیان بیشتر بودن ظرفیت روغن کشی نسبت به مصرف آن در کشور، خاطرنشان کرد: نزدیک به 3.5 میلیون تن ظرفیت تصفیه و بیش از 5 میلیون تن ظرفیت روغن‌کشی در کشور وجو دارد که از نیاز کل کشور بیشتر است.

این مسئول از دستور کار قرار گرفتن استفاده از کارنده های دقیق و علف کش ها با توجه به لزوم استفاده از فناوری و تکنولوژی روز در بخش کشاورزی خبر داد و با تأکید بر آمادگی استفاده بیشتر از مشارکت صنعت در بخش کشاورزی، تصریح کرد: ظرفیت صنعت در بخش کشاورزی آماده است و منتظر هستیم تا با مشارکت صنعت در مناطق مستعد و نزدیک کارخانه، همچون مازندران و گلستان وارد خرید شود.

بحرانی که جدی است

اما سید محمدحسین شریعت‌مدار مشاور عالی وزیر جهاد کشاورزی بحران آب را یکی از معضلات کشور در شرایط فعلی برشمرد و با اشاره به نیاز جدی به چاره اندیشی برای خروج مصارف آب از بحران، اظهار کرد: باید برای برداشت بیش از حد مجاز منابع آب‌های زیزمینی کشور مدیریت مناسبی اتخاذ شود.

وی افزود: برداشت بیش از حد مجاز از منابع آب زیرزمینی در کنار کاهش حجم روان‌آب‌ها از متوسط 85 میلیارد متر مکعب به 45 میلیارد متر مکعب از مشکلاتی است که جز با تعادل‌بخشی منابع آب زیرزمینی چاره‌ای برای آن وجود ندارد تا بتوان به سطح قابل قبول دست پیدا کرد.

مشاور عالی وزیر جهاد کشاورزی با بیان حرکت رو به رشد بهره‌وری آب در سه سال گذشه با کاهش نیم کیلوگرم برای هر متر مکعب، خاطرنشان کرد: اکنون بهره‌وری آب به 1.2 کیلوگرم برای یک متر مکعب رشد پیدا کرده که در دو سال گذشته به ازای هر سال 6 درصد افزایش داشته است.

این مسئول اضاقه کرد: در صورت ادامه رشد بهره‌وری آب در برنامه ششم توسعه در حدود 20 میلیارد متر مکعب صرفه‌جویی را می‌توان به ثبت رساند که در این شرایط کمر بحران آب شکسته می‌شود.

در پایان وی گفت: برای جلوگیری از بحران آب باید از منابع آبی مراقبت، از مصرف آب غیرمجاز جلوگیری، مدیریت منابع آب صورت گرفته و مصرف بیش از حد و ظرفیت انجام نشود.

جایگاه سبد غذایی در امنیت استراتژیک

به گزارش بلاغ، در تقسیم‌بندی مربوط به امنیت هر کشور، امنیت غذایی همواره بالاترین میزان توجه و شاخص‌های سنجش آن در رأس معیارسنجی‌های بین‌المللی بوده‌اند که میزان توانمندی کشورها در تأمین ملزومات و رفع مشکلات سرمایه انسانی را نشان داده و یکی از نمادهای قدرت آن کشور به شمار می‌آید.

چراکه هرچه وابستگی یک کشور در تأمین محصولات استراتژیک خود به کشورهای دیگر کاهش یافته و یا قطع شود شرایط را هم برای صادرات، ارزآوری، بهره‌وری و رشد اقتصادی کشور فراهم آورده و هم به عنوان یک کشور مستقل و صادر کننده در بازار جهانی امروز می‌تواند به یک قدرت تصمیم‌ساز، تصمیم‌گیر و جهت‌دهنده هم در مواضع قدرت سیاسی و هم اقتصادی تبدیل سازد.

جمهوری اسلامی ایران با توجه به قرار داشتن در منطقه نیمه‌خشک و خشک ازجمله کشورهایی است که در مجموع با کمبود آب و منابع آبی زیرزمینی، سطحی و بارشی روبرو است که همین امر اهمیت مدیریت مناسب منابع آبی در تأمین نیازهای بخش‌های مختلف کشور ازجمله صنعت کشاورزی را بیش از پیش نشان می‌دهد.

البته کشاورزی ایران با چالش‌های گوناگونی روبرو است که می‌توان به جرأت معضل آب را پس از کمبود مدیران جهادی، اصلی‌ترین مشکل بخش کشاورزی برشمرد چراکه با عدم افزایش ظرفیت آب‌های سطحی و زیرزمینی، غفلت از آب‌های مرزی و به کار نبردن راهبرد مشخص در زمینه آبیاری بارانی نمی‌توان به رخ دادن تحول چشمگیر با توجه به وضع موجود امیدوار بود.

پس از گندم، کلزا آماده خودکفایی

اما برخی نقاط کشور از منابع آبی و شرایط آب‌وهوایی مناسبی برای پرداختن و تولید بسیاری از گونه‌های مورد نیاز سبد غذایی کشور برخوردار هستند که توجه بیشتر و مدیریت بهتر مسئولان می‌تواند افزایش میزان تولید و کاهش وابستگی کشور در این زمینه‌ها را به ارمغان آورد.

استان مازندران نیز از جمله استان‌هایی است که در شمال کشور واقع شده و با دارا بودن وضعیت آب‌وهوایی معتدل مرطوب نسبت به سایر نقاط کشور بهره‌مندی بیشتری از منابع خدادادی طبیعی داشته و همین امر سبب حاصل‌خیزی و فراهم بودن شرایط برای تولید محصولات زود‌بازده به خصوص به صورت دیم شده است.

همانطور که در سال گذشته گندم‌کاران مازندرانی با پیشتازی در زمینه تولید گندم در کنار سایر استان‌های کشور سبب خودکفایی کشور در تولید این محصول استراتژیک شدند به یقین با تدابیر مناسب مسئولان و کمک به کشاورزان با دراختیار قرار دادن بذرهای مناسب، لوازم به‌روز و ابزار مدرن، انتقال دانش و تکنولوژی مورد نیاز و به کارگیری روش‌های جدید کاشت، داشت و برداشت می‌توانند در تولید دانه‌های روغنی نیز کشور را به خود کفایی برسانند.

خودکفایی که پس از گذشت حدود 24 سال از آغاز کشت این محصول در کشور تقریباً به یک تلخند شبیه شده اما این ظرفیت بر زمین مانده یکی از استعدادهای نهفته کشور به شمار می‌آید که باید مسئولان خودکفایی در آن را جدی گرفته و گام بلندی در تحقق تولید و اشتغال مد نظر بردارند.

---