باغداران را در اين سال پرخسارت، دريابيد

پایتخت مرکبات ایران، گورستان پرتقال و نارنگی/ مرکبات مازندران نفس آخر خود را می‌کشند

• کد خبر : 20685
• 1395/10/02
• 0
• https://mazandasnaf.ir/20685
• چاپ

به گزارش مازند اصناف؛ بهره‌برداری از باغ، نشانه‌ی یک مرحله تحول چشم‌گیر و مبیّن تکامل در اقتصاد زراعی و روستایی است. باغداری در روستاهای منطقه‌ی تنکابن نشانه‌ی تملّک خصوصی و ورود به مرحله‌ی اقتصادی تجاری است.

تنکابن پایتخت مرکبات ایران
کشت درختان میوه و توسعه‌ی باغ‌های میوه صرفاً برای رفع نیازمندی‌های روستا نبوده، بلکه از رهگذر صدور میوه به دیگر نقاط، درآمد سرشاری نصیب روستاییان می‌شود. مرکبات بعد از برنج، محصول عمده‌ی اقتصادی منطقه‌ی تنکابن به‌حساب می‌آید که از گذشته تا حال نه‌تنها پاسخ گوی نیاز منطقه بوده است، بلکه به نواحی دیگر نیز صادر می شود. در سفرنامه‌ی ابودلف در ایران که به سال 341 ه.ق به رشته تحریر درآمده چنین می‌خوانیم: در طبرستان پرتقالی بار می‌آید که از حیث درشتی و خوبی جنس در سایر نقاط مانند ندارد.

امروزه مرکبات از موطن اصلی خود هزاران کیلومتر دور شده و از طریق آسیای شرقی به ایران آمده و از ایران به فلسطین، از فلسطین به آفریقای شمالی و ازآنجا به اروپای جنوبی و آز آن سامان به کشورهای آمریکایی راه‌یافته است.

در شمال ایران، استان‌های گیلان و مازندران، از طالش در غرب تا گرگان در شرق، زیر کشت مرکبات قرار دارند. بهترین مناطق کشت این محصول از کلاچای رودسر تا خیررود کنار نوشهر است. پرورش درختان مرکبات در تنکابن به‌طورجدی و به‌عنوان محملی برای کسب درآمد از زمان شاه‌عباس صفوی رواج یافته است. در سیاورز و قلعه گردن، درختانی با سن متجاوز از 200 سال دیده می‌شود که هر درخت بیش از ده هزار دانه پرتقال بار می‌دهد.

در تنکابن درخت پرتقال گاه تا ارتفاع 400 متری کشت می‌شود. خاک این نواحی به‌گونه‌ای است که اکثراً از گزش سرمازدگی در امان می باشد و از سال 1371 تاکنون این مصونیت را حفظ کرده است. وجود باغ‌های کهن‌سال در این نواحی مؤید مرغوبیت خاک و مناسب بودن این منطقه برای کشت مرکبات است. تنها خسارت وارده به محصول پرتقال ناشی از یخبندان در برخی از سال‌ها است. باغ‌های واقع در این ناحیه عبارت است از: جیسای دانیال، تشکون، سیاورز (که 200 سال پیشینه‌ی نهال‌کاری دارد.) جل آخوندمحله، سایه بند چالکش، آهک چال، تودارک، گل محمد لنگه.

خطر سرمازدگی در این قسمت از مناطق که از ارتفاع بالاتری شروع‌شده، با شیب ملایمی به سمت جلگه‌های پست ادامه دارد، بیشتر است.

باغ‌های مرکبات لشتو،

خشکرود، آغوزکله، ولیکستان نشتارود، نارنج بندبن، کلارآباد در این منطقه قرار دارد. این منطقه که مناسب‌تر از سایر مناطق مرکبات خیز است نواحی شیرود و نشتارود تا کلارآباد پایین را دربر می‌گیرد؛ و از جلگه‌های پست شروع‌شده تا ساحل دریای مازندران ادامه دارد. برف سنگین 1347 حدود 85 درصد از درخت‌های مرکبات این ناحیه را از بین برد.

تنکابن از بهترین مناطق مرکبات خیز مازندران است و از آن به‌عنوان پایتخت مرکبات ایران یاد می‌شود و کوچک‌ترین اشتباه موجب ضررهای جبران‌ناپذیر اقتصادی خواهد شد. تعداد بسیاری از کشاورزان منطقه‌ی تنکابن درآمد و گذران زندگی‌شان از راه فروش مرکبات است که گاه ناسازگاری طبیعت ضررهای فراوانی به آنان وارد می‌کند.

ناسازگاری طبیعت
در فاصله‌ی سال‌های 1317 تا 1357 بروز سرما و بارش برف‌های سنگین، خسارات جبران‌ناپذیری به این محصول وارد آورد و اقتصاد منطقه را مختل ساخت. زیان وارده بر کشاورزان کوتاه و درازمدت است. از بین رفتن میوه‌ی درختان مرکبات، ضرر کوتاه‌مدت و زودگذر به‌حساب می‌آید. در معرض نابودی قرار گرفتن درختان کهن‌سال که سال‌ها عمر و سرمایه‌ی کشاورز صرف آن‌ها شده است، زیان درازمدت شمرده می‌شود.

اثر تخریبی بارش برف در سال‌های 42، 47 به‌اندازه‌ای شدید بود که علاوه بر محصول مرکبات، بسیاری از درختان آسیب دیدند و از بین رفتند که پی آمد آن خسارت زیاد و بالا آوردن بدهی و پرداخت نکردن تعهدات بود که درنتیجه باغداران همه‌چیز خود را پای آن گذاشتند.

درآمد کشاورزان طی سال‌های 47 تا 69 از فروش مرکبات خوب بود ولی از سال 70 – 69 به دلیل رویکرد کشاورزان به محصول کیوی این درآمد کاهش یافت، ولی پس از چندی مرکبات بازار قبلی خود را پیدا کرد و همچنان کیوی از محصولات درآمدزا در منطقه است.

بارش برف در سال‌های اخیر (دی 86، بهمن 92، آذر 93) مجدداً باغداران تنکابنی را به زیر صفر برده و عملاً دیگر توانی برای قامت راست کردن، ندارند.

سیاست‌های ناکارآمد در بخش کشاورزی
آقای یزدانی به‌عنوان نماینده کشاورزان در جلساتی که به‌منظور برآورد خسارت و پرداخت تسهیلات برگزارشده بود، اظهار کرد: 50 سال است که کشاورزی می‌کنم و این شغل نسل به نسل به ما رسیده و امروز به این نتیجه رسیدم که کشاورزی در این منطقه غیرکاربردی و تنها موجب اتلاف عمر کشاورز است، چراکه سیاست راهبردی در این زمینه نداریم.

وی ادامه داد: پدرم ابتدا چای‌کار بود اما آن را از بین برده و مرکبات کاشت؛ بعد از مدتی به کیوی روی آوردیم و حالا قصد داریم به کاشت گل و گیاه بپردازیم، اما هیچ هم‌فکری از سوی نهادی برای هدایت ما کشاورزان به سمت کشتی مناسب و سودآور انجام نمی‌شود و این ما هستیم که هر بار با آزمون‌ و خطا متحمل ضرر می‌شویم.

این کشاورز تنکابنی، کشاورزان را کارگران یدی معرفی کرد که سایر افراد به‌عنوان

کارگران فکری باید از قبال دست رنج آنان بهره مند شوند و زندگی کنند.

یزدانی، خرد جمعی مردم ناآگاه یک روستا را بالاتر از مردم روشنفکر آن دانست و به مدیرکل جهاد سازندگی مازندران پیشنهاد داد تا با برگزاری نشست‌هایی کاربردی با کشاورزان موفق و باسابقه به سیاست‌هایی راهبردی در بخش کشاورزی این منطقه دست یابند.

غرب استان، منطقه گردشگری اعلام شود
رئیس شورای اسلامی روستای نعمت‌آباد در گفت‌وگو با خبرنگار ما، اظهار کرد: این روستا با جمعیتی بالغ‌بر 4 هزار نفر از روستاهای پرجمعیت استان است که 90 درصد مردم آن از طریق کشاورزی، اشتغال‌زایی دارند.

علیرضا قاسمی درباره‌ی خسارات ناشی از برف به مردم این روستا، گفت: که بارش برف در سال 86 و 92 خسارت‌هایی به بخش کشاورزی روستا وارد کرد و مردم نتوانستند خساراتشان را آن‌طور که باید دریافت کنند و عده‌ای نیز که دریافت کردند بعد از گذشت چندین سال هنوز از پرداخت آن عاجز مانده‌اند.

وی خسارت ناشی از برف اخیر را بیش از دوره‌های قبل دانست و عنوان کرد: در دوره‌های قبلی حتی با بارش برف یک و نیم متری، حداقل محصول برداشت‌شده بود ولی در این دوره هم محصول و هم درخت دچار آسیب شد.

رئیس شورای اسلامی روستای نعمت‌آباد خطاب به مسئولانی که حرف از حفظ صنعت کشاورزی می‌زنند، گفت: کشاورزی به چه شکلی باید حفظ شود؟! با کدام حمایت؟! چرا هر بار کشاورز باید متحمل ضرری بیش‌ازپیش بشود؟!

قاسمی از مسئولان مربوطه خواست تا با اعلام کردن غرب استان به‌عنوان منطقه گردشگری، این جبر را از کشاورز برداشته و امکان انتخاب و کار باعلاقه را به آن‌ها بدهند.

در آینده‌ای نزدیک کشاورزی باقی نخواهد ماند
دهیار روستای نعمت‌آباد نیز از اعطای تسهیلات با شرایطی دشوار گلایه کرد و گفت: اگر حمایتی از کشاورز صورت می‌گیرد، باید با کمک‌های بلاعوض باشد و نه با وام‌هایی با شرایط خاص که کشاورز واقعی از عهده تأمین ضامن و چک و... برنمی‌آید.

یعقوب پور اضافه کرد: اگر مسئولان حمایت نکنند و به همین روال پیش برود، در آینده‌ای نزدیک کشاورزی باقی نخواهد ماند.

استبداد دولت در بخش کشاورزی از بین برود
نماینده مردم تنکابن، رامسر و عباس‌آباد در مجلس شورای اسلامی نیز طی گفت‌وگویی خواهان از بین رفتن استبداد دولت در بخش کشاورزی شد و اظهار کرد: دولت 70 هزار هکتار از زمین‌های غرب استان را زراعی تلقی نکند و اجازه فعالیت‌های دیگر را بدهد.

مرکبات تنکابن، محصول صنعتی درجه سه لحاظ شد!
مدیر جهاد کشاورزی تنکابن در گفت‌وگو با خبرنگار ما درباره‌ی وضعیت فعلی خرید محصولات کشاورزان، اظهار کرد: مرکبات چون شامل خرید تضمینی می‌شود، دولت آن را به‌عنوان محصول صنعتی درجه سه لحاظ کرده و مبلغ 550 تومان قیمت‌گذاری کرد.

استادی حجم خسارت وارده را بیش‌ازحدی دانست که کارخانه‌های کنسانتره جوابگوی آن باشد و افزود: همین دلیل موجب ایجاد صف‌های طولانی کامیون‌ها شد که با هماهنگی با کارخانه چابکسر مقرر شد تا بخشی از مرکبات به آنجا و ارومیه و سمنان منتقل شود.

مرجع : تنکابن 24

---