۴ جایی که ربا در آن استثناء شده+ ۴ گروه گناهکار در معامله ربوی

• کد خبر : 17953
• 1395/01/24
• 0
• https://mazandasnaf.ir/17953
• چاپ

به گزارش مازند اصناف؛ ربا در لغت به معنای زیادی است و در اصطلاح شرع عبارت است از زیادی یکی از دو کالای همجنس که هر دو پیمانه ای یا وزنی اند بر دیگری در معامله، یا قرض دادن مالی به شرط زیادی.

البته برخی، ربا را این گونه تعریف کرده‌اند: بیع یا معاوضه یکی از دو عوض همجنس پیمانه‌ای یا وزنی در برابر دیگری با زیادی یکی از آن دو، یا قرض دادن به شرط زیادی.

با توجه به تعریف یاد شده ربا در شرع مقدّس دو مصداق دارد:
۱- یکی معامله دو کالای همجنس با زیادی در یک طرف.
۲- و دیگری قرض دادن به شرط زیادی.
از اوّلی به ربای معاملی و از دومی به ربای قرضی تعبیر می کنند.
قرآن کریم ربا را در ردیف دشمنی و اعلام جنگ با خداوند متعال و پیامبر اکرم (ص) برشمرده است. در روایات نیز از بزرگترین گناهان دانسته شده است.

نکته مهم: در حرمت ربا فرقی بین گرفتن و دادن آن نیست؛ حتی نوشتن قرارداد معامله ربوی و گواهی دادن بر آن نیز حرام است. پس در گناه ربا ۴ نفر گناهکارند: دهنده، گیرنده، نویسنده و شهادت دهنده.

یک سوال: آیا ربا گرفتن از غیر مسلمانان جایز است؟ مثلا اگر یک شرکت خارجی به سرمایه گذاران به صورت ربوی سود بدهد آیا گرفتن ربا از آنان حلال و سرمایه گذاری در این شرکت ها جایز است یا خیر؟
پاسخ کلی سوال این است که اگر سرمایه گذاری در این شرکت ها مخالف قوانین جمهوری اسلامی ایران نباشد، طبق نظر اکثر فقها گرفتن سود از این شرکت ها اشکالی ندارد.

آیت الله العظمی خامنه ای، در جواب این سؤال که آیا حرمت ربا براى همه اشخاص حقیقى و حقوقى بطور یکسان ثابت است یا آن که بعضى از موارد خاص، استثنا هستند؟، فرمودند:
ربا به صورتى کلى حرام است غیر از رباى قرضى بین پدر و فرزند و زن و شوهر و هم چنین ربایى که مسلمان از غیر مسلمان می ‏گیرد. (أجوبة الاستفتائات، ص۳۷۴،  س ۱۶۲۳)

** نگاهی به برخی اختلاف فتاوا در مساله ربا
اما در این مساله اختلاف نظرهایی نیز بین فقها وجود دارد. برای نمونه امام خمینی (ره) و سایر فقها اعتقاد دارند گرفتن ربا از کفّار بلا اشکال است البته به یک شرط؛ اینکه کفار در پناه اسلام نباشند.

 آیت الله العظمی بهجت نیز همین فتوا را می دهند و اضافه می نمایند که مسلمان نمی ‏تواند به کافر، ربا و زیادتى در معامله بدهد.

آیت الله العظمی خوئی و آیت الله العظمی زنجانی نیز می افزایند: ربا گرفتن از کافری که در پناه مسلمانان باشد نیز به شرطی جایز است که ربا گرفتن در شریعت او جایز باشد.

نکته بعدی ربای بین زن و شوهر و پدر و پسر است. امام خمینی (ره) و آیت الله مکارم معتقدند پدر و فرزند و زن و شوهر می توانند از یکدیگر ربا بگیرند.

آیت الله العظمی خوئى اما بنا بر احتیاط واجب ربای بین پدر و فرزند و زن و شوهر را جایز نمی دانند.

آیت الله العظمی زنجانى نیز ربا گرفتن پدر از فرزند و شوهر از زن را پذیرفته اما بنا بر احتیاط واجب ربای پسر از پدر و زن از شوهر خود را جایز نمی دانند.

در مجموع ربا در چهار مورد استثناء شده است:
۱- بین پدر و فرزند
۲- بین زن و شوهر
۳- بین مسلمانان با کافری که در پناه اسلام نیست
۴- بین مسلمان با کافری که در پناه اسلام است ولی در شریعتش ربا جایز است.

 

تراز

---