به گزارش  مازند اصناف و به نقل از تراز، اشاره شد که بزرگترين آيه‏ قرآن، آيه ۲۸۲ سوره مبارکه بقره است و درباره مسائل حقوقى و نحوه تنظيم اسناد تجارى سخن می گوید. در دو بخش قبلی آیه خواندیم که هر وقت دِینی را تا مدت معینی بدهکار شدید یا معامله مدت دار انجام دادید باید نویسنده ای عادل آن را مکتوب نماید و بنویسد و از این کار نیز نباید امتناع کنید. همچنین اگر كسى كه حق به گردن اوست سفيه يا ناتوان (از لحاظ سنّى) باشد يا (به خاطر آفت زبان) نتواند املا كند، ولىّ او به عدالت املا نمايد. در خصوص شاهدان نیز چنین فرموده اند دو مرد یا یا مرد و دو زن را گواه بگيريد. و البته به شاهدان نیز توصیه شده که از پذیرش اجتناب نکنند.

در ادامه آیه ۲۸۲ طوره بقره می خوانیم:

«وَ لاَ تَسْأَمُوْاْ أَن تَكْتُبُوْهُ صَغِيرًا أَو كَبِيرًا إِلَى أَجَلِهِ ذَلِكُمْ أَقْسَطُ عِندَ اللّهِ وَأَقْومُ لِلشَّهَادَةِ وَأَدْنَى أَلاَّ تَرْتَابُواْ إِلاَّ أَن تَكُونَ تِجَارَةً حَاضِرَةً تُدِيرُونَهَا بَيْنَكُمْ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَلاَّ تَكْتُبُوهَا وَأَشْهِدُوْاْ إِذَا تَبَايَعْتُمْ وَلاَ يُضَآرَّ كَاتِبٌ وَلاَ شَهِيدٌ وَإِن تَفْعَلُواْ فَإِنَّهُ فُسُوقٌ بِكُمْ وَاتَّقُواْ اللّهَ وَيُعَلِّمُكُمُ اللّهُ وَاللّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ.»

«و از نوشتن بدهی ای كه تا مدتى معين مهلت دارد، كوچك باشد يا بزرگ، ملول نشويد. اين كار در نزد خدا عادلانه تر و براى گواهى استوارتر و به اينكه شك نكنيد (و نزاعى برنخيزد) نزديكتر است، مگر آنكه داد و ستدى نقدى باشد كه در ميان خود تبادل مى كنيد، كه بر شما گناهى نيست كه آن را ننويسيد. و (بهتر است كه) هر زمان داد و ستد كنيد شاهد بگيريد، و نبايد نويسنده و گواه (به واسطه زياد و كم كردن، به صاحب حق) ضرر بزنند و نبايد به نويسنده و شاهد به سبب ندادن حقشان ضرر برسد، و اگر چنين كنيد براى شما فسق و گناه است. و از خدا پروا كنيد، و خدا به شما مى آموزد و خدا به همه چيز داناست.»
 

سه نکته کوتاه:
* از جمله "و از نوشتن بدهی ای كه تا مدتى معين مهلت دارد، كوچك باشد يا بزرگ، ملول نشويد" اینطور بر می آید که مبلغ قرارداد مهم نيست، حفظ اطمينان و حقّ الناس مهم است. لذا نباید به دلیل کم یا کوچک بودن قراداد از نوشتن آن صرف نظر کرد چرا که شاید همان مبلغ کم موجب فساد و اختلاف و از بین رفتن اطمینان فیمابین مسلمین شود.

** ثبتِ سند به صورت دقيق و عادلانه سه فايده دارد:
۱- ضامن اجراى عدالت است.
۲- موجب جرأت گواهان بر شهادت دادن است.
۳- مانع ايجاد بدبينى در جامعه است.

*** اسلام با دقت تمام به حقوق همه اشاره دارد. می فرماید اگر اینکار برای شاهد یا کاتب زحمت دارد باید اجر او را پرداخت نمود و همچنین نباید به آنها به دلیل این کار اذیت و آزاری برسد.

در طرف دیگر کاتب و شاهد هم باید مراقب باشند تا نوع کتابت یا شهادتشان طوری نباشد که حقی از دو طرف قرارداد تضییع شود زیرا هرگونه خدشه در سند، از هركس كه باشد، فسق و گناه است.

نکته پایانی اینکه همه این موارد برای معاملات مدت دار بود و در معاملات نقدى، لزومى به نوشتن نيست زیرا در آیه فرمود: «اِلاّ أن تكون تجارة حاضرة»