به گزارش مازند اصناف و به نقل از بازار خبر،کمبود آب به یکی از مهمترین مسائل عمده کشورها تبدیل شده است؛ بهویژه در مناطقی که نرخ زاد و ولد زیاد است و افزایش مصرف و مدیریت ضعیف، باعث از بین رفتن منابع و ذخایر آبی شده است؛ در این میان ایران جزء رکوردداران بدشانسی در این زمینه است.
عبارات فوق، خلاصهای از گزارش رویترز درباره وضعیت آبی کشورهای خاورمیانه با تأکید بر ایران بود. در این گزارش، از بحران آب در ایران بهعنوان یک چالش مهم یاد شده است.
واقعیت این است که بحران آب در کشور به یک تهدید ویژهٔ اقتصادی و حتی استراتژیک تبدیل شده است. تا جاییکه باعث شده در بعضی شهرها، وضعیت قرمز اعلام شود.
بر اساس گزارش موسسات بینالمللی، بحران آب در ایران یک مشکل دو وجهی است. از یک سو، تغییر جهانی آب و هوا همسو با تولید زیاد گازهای گلخانهای در این کشور، کاهش بارشها در این کشور را تشدید کرده است و از سوی دیگر بسیاری از کارشناسان بر این باورند که بخشی از مشکل، خود مردم ایران هستند.
با وجود بحرانی که کم و بیش ایرانیان همیشه با آن درگیر بوده و توصیههای مکرر مسئولین و دولتمردان، استفاده از آب در ایران همواره ناکارآمد بوده است.
طبق گزارشهای جهانی، مصرف آب در کشور 70 درصد بیش از متوسط جهانی است تا جایی که یک پیشبینی از خشکی کامل ایران در 30 سال آینده خبر داده است و این یعنی بحران به معنای واقعی کلمه!
از سوی دیگر سدهای کشور هم بهعنوان تنها ابزار خروج از این وضعیت چندان حال و روز خوشی نداشته و طبق آخرین اخبار منتشرشده، آب سدهای اطراف تهران به شکل چشمگیری کاهش یافته است و احتمالاً این سدها تنها تا 40 روز دیگر آب دارند.
واردات آب؛ از صرفه تا ضرر
بر اساس این گزارش؛ از ابتدای سال جاری بود که زمزمههای مدیریت جدیتر آب و قطع آب مشترکان پرمصرف به گوش رسید.
حتی عنوان شد که با وجود گذشت زمان طولانی و تأخیر، ایران باید شروع به ذخیرهسازی آب از فاضلابهای شهری کرده و در سیستم آبیاری کشاورزی تجدیدنظر کند.
با این حال نه مدیریت آب شهری توسط دولت و نه حتی صرفهجویی 20 درصدی شهروندان هیچکدام نتوانستند گرهٔ کور مشکل بیآبی را حل کرده و عاقبت واردات آب (بهعنوان تنها و آخرین گزینه) روی میز کار قرار گرفته است.
بحث واردات آب از کشورهای همسایه (خصوصاً دریاچه سارز تاجیکستان) موضوع تازهای نیست.
تمایل ایران برای واردات آب از تاجیکستان به اویل سال 91 برمیگردد که اولین توافقنامه برای بررسی مطالعات اولیه بین روسای جمهور دو کشور بسته شد.
در همان زمان بود که اعلام شد از لحاظ فنی بستر کاملاً برای واردات آب فراهم است و اکنون پس از دو سال تنها مسئله جدی برای اجرایی شدن، رفع موانع دیپلماسی بین دو کشور است.
صرفنظر از خوشایند نبودن واردات آب، برخی از کارشناسان معتقدند که اجرای این طرح به هیچوجه از لحاظ اقتصادی مقرونبهصرفه نخواهد.
علیرضا دائمی معاون امور برنامهریزی و امور اقتصادی وزارت نیرو جزء همین دست از افراد است که معتقد است واردات آب اصلاً بهصرفه نیست.
وی با اشاره به راندمان بسیار پایین آبیاری در ایران میگوید: اینکه همین پول را هزینه کنیم و راندمان آبیاری را از 30 به 50 درصد برسانیم که آب بیشتری برایمان میماند و صرفه اقتصادی بیشتری هم دارد. درنهایت ما باید در این مسیر حرکت کنیم که به جای وابستگی به آبهای برونمرزی، از منابع داخلی آب درست استفاده کنیم.
شایانذکر است، آبی که در حال حاضر به دست مصرفکنندگان میرسد رایگان است؛ در حالی که با احتساب هزینههای مربوط به خطوط انتقال لوله آب از چند صد کیلومتر آن طرف تر، قیمت هر مترمکعب تمامشدهٔ آب وارداتی به 5 هزار تومان خواهد رسید.
بحران کمآبی جدی است/ناچار به خرید آب از تاجیکستان هستیم
علی ایران پور عضو کمیسیون کشاورزی مجلس در خصوص تهاتر گاز ایران با آب تاجیکستان گفت: کشور تاجیکستان با توجه به اینکه منابع آبی بسیار زیادی دارد میتواند بهعنوان یکی از کشورهای هدف در رابطه با جلوگیری از بحران کمآبی در کشور ما مطرح باشد. البته بیش از 2 سال است که این موضوع مطرح شده و تاکنون نیز اقدام عملی در این رابطه صورت نگرفته البته امیدواریم با جدیت بیشتری این موضوع دنبال شود.
وی ادامه داد: اخیراً این مطرح در وزارت نیرو مجدداً بیان شد، همچنین در اواخر دولت قبل بهطور جدی این موضوع مطرح شد که با تغییر دولت در این یک سال منتفی شده بود؛ که به دلیل اهمیت آن به بررسی مجدد رسید.
نماینده مردم اصفهان در مجلس ضمن اشاره به طرحهای مختلفی که برای برونرفت از بحث بحران آب صورت گرفته بیان کرد: طرحهای آبرسانی از دریای خلیجفارس و دریای خزر به فلات مرکزی ایران در دست اقدام است، همچنین اجرای طرحهایی که مانع از خروج آب از کشور در مرزهای آبی و خلیجفارس میشود، بارور کردن علمی ابرها و... موضوعاتی است که در وزارت نیرو و کمیسیون کشاورزی مطرح شد که یکی دیگر از این راهکارها نیز بحث خرید آب از کشورهای دیگر بود.
ایران پور افزود: اگر بارندگی مناسب در پاییز و زمستان نداشته باشیم در ماههای آینده واقعاً کمآبی مشکلات فراوانی را برای کشور و مردم ایجاد خواهد کرد. چراکه برای تأمین برق تابستانی، دستور داده شده است تا ذخایر سدهای نیروگاههای برقآبی آزاد شود تا برق در تابستان قطع نشود. به همین دلیل ذخایر این سدها هدر رفته است. این آب هرز رفته و در فصل پاییز و زمستان مشکل جدی ایجاد خواهد کرد.
عضو کمیسیون کشاورزی خاطرنشان کرد: اکنون بودجه آبی کشور پنج هزار میلیارد تومان است. با این بودجه سالها طول میکشد که پروژههای نیمهتمام آبی به اتمام رسد. تاکنون 200 هزار میلیارد تومان صرف سازههای آبی کردهایم در حالی که نیازمان 500 هزار میلیارد تومان است تا سازههای نیمهتمام آبی به اتمام رسد. بهطور مثال، اگر شهرداری در زمان خودش بزرگراهها را تکمیل نکند به علت افزایش خودروها ممکن است بعد از تکمیل بزرگراه، باز هم مشکل ترافیک حل نشود.
میتوان به پروژه واردات آب امیدوار بود/ واردات آب با صرفهتر است
در همین راستا؛ حسین امیری خامکانی عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با بیان این مطلب گفت: متأسفانه منابع آبی در سال جاری با کاهش چشمگیری مواجه بوده است؛ به همین دلیل استانهای شرقی و مرکزی با مشکل کمآبی مواجه بوده هستند.
وی افزود: در حال حاضر زنگ خطر برای اکثر استانهای کشور به صدا درآمده و وضعیت در دو استان کرمان و اصفهان قرمز اعلام شده است.
نمایندهٔ حوزهٔ انتخابیه زرند و کوهبنان در مجلس شورای اسلامی با اشاره طولانیمدت بودن پروژههای آبی در کشور تصریح کرد: با توجه به تجربه کشورهای همسایه در حل بحران آب و واردات از سایر کشورها، میتوان به پروژهٔ انتقال آب از تاجیکستان امیدوار بود؛ کما اینکه نباید در کوتاهمدت انتظار نتیجهٔ دلخواه را داشته باشیم.
امیری خامکانی با تأکید بر این نکته که واردات آب از کشورهای همسایه کاملاً مقرونبهصرفه است بیان کرد: در برخی از شهرستانهای کشور که تهیه آب آشامیدنی با مشکل روبهرو است، بخش خصوصی آب آشامیدنی سالم و تصفیهشده را به قیمت 7 هزار تومان در هر مترمکعب به دولت میفروشد که با یک حساب سرانگشتی به نظر نمیرسد در مقایسه با واردات آب ارزانتر باشد.
امیری خامکانی در پاسخ به سؤال خبرنگار بازارخبر که چه اقداماتی برای واردات آب از تاجیکستان انجام شده است گفت: تفاهمنامه و مذاکراتی بین روسای جمهور دو کشور صورت پذیرفته و حتی روسای مجلس هم توافقنامهای مبنی بر موافق با این موضوع امضا کردهاند.
بر اساس گفتهٔ امیری یک شرکت خصوصی در این پروژه وارد و کار را به دست گرفته است.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: بدون شک امضا و توافقنامه دو طرف خود نشان دادن چراغ سبزی برای آمادگی این طرح است و با توجه به ظرفیتهای بخش خصوصی و فنّاوریهای نوین بعید به نظر میرسد که این طرح شکست بخورد.