به گزارش مازنداصناف و به نقل از خبرگزاری فارس ، شبکه قرآن و معارف سیما یکی از شبکههایی است که با هدف گسترش فرهنگ قرآنی در سال 78 آغاز به کار کرد، به طوری که پس از اخبار 22:30 بر روی آنتن شبکه دو سیما به مدت یک ساعت فعالیت میکرد. پس از آن برنامههای این شبکه بعد از اذان ظهر و به مدت دو سال با عنوان سیمای نور پخش میشد و در نهایت نیز حدود پنج ساعت از ساعت 6 تا 11 صبح برنامههای شبکه قرآن از شبکه چهار سیما تقدیم بینندگان میشد تا اینکه در یازدهم مهر سال 1384 شبکهای مستقل با عنوان «سیمای قرآن» بر روی آنتن تلویزیونی قرار گرفت.
سلمان فرهمند، مصطفی صدرزاده، حسین ساری، محمدباقر پیشنمازی از سال 87 تا 91 شبکه قرآن و معارف سیما را مدیریت کردند تا اینکه سال گذشته حسن گروسی به عنوان مدیر شبکه قرآن و معارف سیما انتخاب شد.
در ابتدای تأسیس این شبکه که با عنوان «سیمای قرآن» فعالیت خود را آغاز کرده بود تنها به مباحث قرآنی پرداخته میشد، اما پس از استقلال این شبکه، برنامههای حوزه معارف نیز خودنمایی کرد تا اینکه در سالهای اخیر شاهد تولید و پخش برنامههای متنوع حوزه قرآن و معارف از این شبکه تلویزیونی هستیم. این شبکه با گذشت زمان توفیقات را کسب کرده است که از جمله آنها میتوان به افزایش 20درصدی تعداد تماسهای مخاطبان با روابط عمومی شبکه اشاره کرد.
با حسن گروسی مدیر این شبکه گفتوگو کردیم و نقاط قوت و ضعف شبکه قرآن و معارف را جویا شدیم.
*آقای گروسی عدهای معتقدند برنامههای شبکه قرآن و معارف سیما رادیومحور است، این انتقاد را وارد میدانید؟
ـ برای روشن شدن موضوع بهتر است برنامههای گفتوگو محور شبکه قرآن و معارف سیما را از صبح تا شب با هم مرور کنیم.
ما ساعت 7 تا 9 صبح برنامه «صبح و امید» را داریم که از برنامههای پربیننده این شبکه است و کارشناسان نیز بیشتر با پاورپوینت سر برنامه حاضر میشوند که تصویری است؛ یعنی برنامههای مختلفی با جلوههای تصویری بر روی آنتن میرود در صورتی که رادیو این چنین نیست، البته اینکه در بسیاری از برنامهها تنها مجری و کارشناس حضور دارند، تأثیرگذاری بسیاری دارد و چه بسا گاهی شبیه برنامههای رادیویی هم باشد اما این دلیل نمیشود که بگوییم برنامه با مخاطبان تلویزیونی ارتباط برقرار نکرده است.
به طور مثال برنامه صبح و امید که در واقع مجله صبحگاهی است برخی اوقات در آمار تماسهای مردم با 162 اداره کل روابط عمومی سازمان، گوی سبقت را بهویژه در روزهای یکشنبه از برنامههای صحبگاهی دیگر شبکهها میرباید و به دلیل محتوای جذابی که دارد، در صدر برنامهها قرار میگیرد که این امر نشان میدهد مخاطبان با شبکه قرآن و معارف سیما ارتباط خوبی برقرار کردهاند.
شما معتقدید که بسیاری از برنامههای شبکه قرآن و معارف سیما رادیویی است، اما در برنامه صبحگاهی صبح و امید غیر از گفتوگو با کارشناسان و بررسی مباحث مختلف قرآنی و معارفی از منظر اجتماعی نیز که بسیار کاربردی است به جلوههای بصری توجه شده است.
علاوه بر این، در برنامه «شب آسمانی» که کارشناسان به شبهات عاشورا و امام حسین علیه السلام که از سوی شبکههای معاند مطرح شده است، پاسخ میدهند، این ضعف را برطرف کردهایم؛ در حالی که شاید در نگاه اول این برنامه نیز گفتوگو محور و رادیویی به نظر بیاید اما در مجموع این برنامهای تلویزیونی است که در آن از جذابیتهای بصری نیز به خوبی استفاده شده است.
به طور کلی فکر نمیکنم در عالم ارتباطات که بنده جدای از مباحث تجربی، به صورت علمی تا مقطع کارشناسی ارشد تحصیل کردهام، نتوان تفاوتی میان این نوع برنامهها با برنامههای رادیویی که آنها هم از غنای زیادی برخوردارند و باید احترام خاصی برایشان درنظرگرفت، قائل شد! بنابراین، اگر از حیث کارشناس و مجری به برنامهها بنگریم باید گفت که تمامی برنامههای گفتوگو محور رسانه ملی رادیویی است، در صورتی که این تصور درستی نیست.
«شب آسمانی» شبکههای وهابی را زمینگیر کرد
*از برنامه «شب آسمانی» گفتید، چگونه برنامه شب آسمانی این ضعف را برطرف کرده است؟
- در برنامه «شب آسمانی» شبهاتی که شبکههای معاند و ضد شیعی، ضداسلام و مسلمانان درباره محرم عنوان میکنند، جمعآوری و پخش میکنیم و کارشناسان نیز این شبهات را با پاورپوینت و براساس کتب اهل تسنن پاسخ میدهند تا شبهات موجود در رابطه با موضوعات اسلام و محرم برطرف شود، به طوری که ما توانستیم در دهه اول ماه محرم با این برنامه بسیاری از برنامههای شبکههای ماهوارهای و معاند مذهب تشیع را زمینگیر کنیم.
در صورت تأمین اعتبار سریالهای جذابی از شبکه قرآن پخش میشود
*چرا شبکه قرآن و معارف سیما سریال و برنامههای جذاب قرآنی تولید نمیکند؟
- ما برنامهها و سریالهای متنوعی را در مناسبتهای مختلف پخش میکنیم. درست است که شبکه قرآن و معارف سیما در زمینه فیلم و سریال کمی ضعیف بوده است، اما اگر مشکلات بودجه و مالی برطرف شود به زودی فیلمهای فاخری ساخته میشود، چرا که ما فیلمنامه مصوب و آماده کلید زدن با کارگردانان مشهور کشورمان را داریم که تنها در انتظار تأمین بودجه هستیم.
*یعنی مشکل عدم تولید فیلم و سریال در این شبکه تنها کمبود بودجه است؟
- بله. ما وظیفه خود را در این زمینه انجام دادهایم، اما مسئولان مربوطه به ویژه در خارج از سازمان صدا و سیما که بودجههای قرآنی را تقسیم میکنند باید با ما همکاری بیشتری کنند، چرا که برای این امر بودجه مناسبی درنظر گرفته نشده است، در حالی که تأثیر رسانه در بارور کردن فعالیتهای قرآنی غیر قابل انکار است و این موضوع را خود مسئولان قرآنی و فرهنگی کشور بارها با تمام وجود حس و به آن اذعان کردهاند.
مسئولان در حوزه رسانه بیشتر سرمایهگذاری کنند
اگر میخواهیم در جامعه بازتولید معرفت کنیم و جامعه نه تنها قرآنی بلکه اهلبیتی و معارفی نیز باشد باید در حوزه رسانه سرمایهگذاری بیشتری کنیم. بنابراین، اگر دستگاههای مرتبط به ویژه دستگاههایی که بودجههای کافی دارند با شبکه قرآن و معارف سیما مشارکت کنند، این شبکه نیز میتواند برنامه و فیلمهای تاریخی و مذهبی خوبی ساخته و پخش کند.
*شبکه قرآن برای تولید مستند چه برنامههایی دارد؟
- اکنون در شبکه قرآن و معارف سیما زمانی را به پخش مستند اختصاص داده شده است و برخی از مستندهای تولید شبکه نیز به زودی بر روی آنتن میرود. به طور مثال؛ مستند«خیلی دور خیلی نزدیک» که به معرفی مسلمانان کشورهای مختلف میپردازد از استاندارد قابل قبولی برخوردار است.
همچنین مستند «مسافر طوفان» نیز که به آثار و بقایای کشف شده کشتی نوح در قسمتهایی از کشور ترکیه میپردازد، در جشنواره فیلم مستند حقیقت به مراحل پایانی داوری راه یافته است. علاوه بر این، بسیاری از برنامههای شبکه در جشنوارههای مختلف رتبه میآورند.
پخش مستندهای ویژه در ماههای رجب و شعبان سال آینده
ما در این یک سال مستندهای بسیار خوبی تولید کردهایم که از شبکههای دیگر سیما هم بازپخش شدهاند، مثل مستند نیم قرنی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با عنوان «جمعیت سری» که از شبکههای یک و چهار پخش شد یا مستند آیت الله انواری که از شبکه دو سیما بازپخش شد.
علاوه بر این، مستندهای فاخری در حوزه بیداری اسلامی تولید کردهایم که در برخی از شبکههای مختلف سیما پخش شده و برخی هم در انتظار پخش است. این وعده را هم بدهم که امسال از مراسم اعتکاف سه مستند و از شبهای قدر پنج مستند ویژه ساخته شده است که انشاءالله در ماههای رجب و شعبان سال آینده پخش خواهند شد.
*درباره برنامههای شبکه قرآن و معارف سیما برای کودکان بفرمایید، چرا از این شبکه برنامههایی برای جذب کودکان به امور قرآنی کمتر دیده میشود؟
- در حوزه کودک و نوجوان برنامه «نقطه اوج» را داریم که ویژه نوجوانان است. کلیپهایی نیز در مناسبتها داریم که تولید و پخش میشود.
برنامههای کودک و نوجوان این شبکه از استانداردهای خوبی برخوردار است، اما اشکال این است که به خوبی دیده نمیشود. البته درباره کودک و نوجوان، برنامههای مختلفی داریم که امیدوارم در آینده این برنامهها ارتقا یابند.
تولید برنامه جذاب کودک نیازمند بودجه است/ مسئولان تصمیمساز بودجهها در جای درست هزینه کنند
*شبکه پویا یک شبکه تازهتأسیس است اما کودکان را به خوبی پای تلویزیون کشانده است؛ چرا شبکه قرآن از این دست برنامهها ندارد؟
- کودکان علاقه زیادی به انیمیشن دارند، اما هزینه ساخت یک انیمیشن گاهی به اندازه تولید10 تا از برنامههای شبکه است. توقع ما این است که با اقبالی که جامعه قرآنی، متدین و عموم مردم نسبت به شبکه قرآن داشتند، بودجه بیشتری در اختیار این شبکه قرار گیرد، چرا که هیچکس منکر تأثیر رسانه نیست. بنابراین، برای تأثیرگذاری بر مردم به ویژه در رابطه با مسائل قرآنی و معارفی باید در این حوزه سرمایهگذاری کرد.
مشکل بودجه قرآنی نداریم/ مشکل از تقسیم ناعادلانه بودجه است
کار فرهنگی و قرآنی نیازمند بودجه است چرا که برای به سرانجام رساندن آن باید هزینه کرد. البته باید متذکر شد که در کشور مشکل بودجه قرآنی وجود ندارد، بنابراین اگر همین بودجهای که دراختیار دوستان است به درستی تقسیم و مدیریت شود، شاهد موفقیتهای بسیاری در امور قرآنی به ویژه در شبکه قرآن و معارف سیما خواهیم بود.
*به نظر شما دلیل عدم تقسیم صحیح بودجهها چیست؟مشکل از کجاست؟
- تقسیم بودجهها باید بازنگری شود یعنی توزیع بودجههای قرآنی نیازمند دستهبندی صحیح است. چه بسا در این دستهبندی رسانه به عنوان اولویت بیستم در نظر گرفته شود. اولویتی که اکنون برای رسانه درنظر گرفته شده، اولویت خوبی نیست؛ یعنی معلوم نیست جایگاه رسانه کجاست؟
رسانهها تفکر مردم را تغییر میدهند/ برای پیشبرد اهداف قرآنی نباید رسانه ملی را تنها گذاشت
نهادهایی همچون آموزش و پرورش و بسیاری از نهادهای دیگر مهم هستند، اما هیچکدام نقش رسانه را ایفا نمیکنند. امروز رسانهها تفکر مردم را در دنیا تغییر میدهند. ما برای این رسانهای که در خدمت قرآن است چقدر سرمایهگذاری کردهایم؟ نباید صدا و سیما را در پیشبرد اهداف عالیه خود تنها گذاشت، بلکه برای شبکه قرآن و معارف سیما باید همه دست به دست هم دهند و همکاری کنند، البته من گلایهای از همکاریها ندارم، اما متأسفانه در سطح قابل قبولی نیست و باید دستگاهها با رسانه تعامل بهتری داشته باشند یعنی اگر تمامی دستگاههای قرآنی همسو کار کنند، گرایش مردم به قرآن و معارف اسلامی بیشتر خواهد شد.
نبود همگرایی در بین خبرنگاران حوزه قرآن و معارف، همافزاییها را کمرنگ میکند
*چه پیشنهاداتی برای انعکاس بیشتر اخبار قرآنی در جامعه دارید؟
- ما در فضای مجازی شاهد سطح قابل قبولی از اخبار قرآنی نیستیم. مسئولان قرآنی باید مهندسی جدیدی در این عرصه داشته باشند. امروز از فضای مجازی نمیشود غافل شد، چرا که در دورافتادهترین روستاها نیز امکانات سایبری خوبی داریم، اما چه برنامهریزی مناسبی در این عرصه شده است؟ آیا موفق بودهایم؟!
خبرنگاران حوزه قرآن و معارف برای انعکاس اخبار متحمل زحمات بسیاری میشوند، اما به نظر من چون همگرایی بین آنها نیست، همافزایی نیز دیده نمیشود. من آمادگی دارم میزبان خبرنگاران این حوزه باشم تا برنامهریزی کنیم که فعالیتهای معارف و قرآن در چه جایگاهی است و برای بهتر شدن چه باید کرد. چرا زحمات اساتید، حافظان، قاریان قرآن دیده نمیشود؟ یا نوع اطلاعرسانی استاندارد نیست یا اشکالات دیگری وجود دارد، بنابراین باید دید اشکالات کجاست تا آنها را مرتفع سازیم.
بهترین نقشه راه توجه به بیانات امام خمینی(ره) و رهبری است
*شبکه قرآن و معارف سیما چه برنامههایی برای آینده دارد؟
- با توجه به اقبال عمومی که نسبت به شبکه قرآن و معارف سیما در ماههای گذشته به طور جدیتری دیده شده است، برنامهریزی کردیم تا با تولید برنامههای متنوع جوانان را بیشتر جذب فعالیتهای قرآنی کنیم. رویکرد ما به طرف تولید برنامههایی است که بتواند جوانان را جذب کند و تأثیرگذاری خوبی بر مخاطب داشته باشد.
برای پاسخگویی به شبهات ورود جدی به این عرصه کردیم که در این راستا هم برنامه «برهان» که شبهای جمعه پخش میشود و هم برنامه «شب آسمانی» را داریم و چون پاسخ به شبهات نیاز جامعه است، در سایر شبکهها نیز این برنامهها را خواهیم داشت. اگر مشکلات مالی برطرف شود، در حوزه فیلم و سریال و همچنین مستند نیز به جایگاه خوبی خواهیم رسید.
اگر نقشه راهی برای آینده بخواهیم باید به فرمایشات حضرت امام (ره) و به طور مشخص و دقیقتر در سالهای اخیر در فرمایشات و بیانات مقام معظم رهبری دقت کنیم. نقشه راهی که در راستای اهلبیت، قرآن و معارف و به طورکلی در امور فرهنگی داریم و مطالبات رهبری هم بوده، بسیار جامع است که با تحقق آنها میتوان به جامعهای پویا برسیم.
*در انتها اگر صحبتی دارید، بفرمایید.
-در گذشته شبکههای ضد دینی و ضد اخلاقی و سیاسی بینندگان مختصری داشتند، اما اکنون به لطف خداوند و با ارتقای بینش و تفکرات جامعه بینندگان این شبکهها بسیار محدود شده است، به طوری که افزایش تعداد مخاطبان شبکه قرآن نشان میدهد که مردم از برنامههای قرآنی و معارفی به خوبی استقبال میکنند، بنابراین برای جذب جوانان باید برنامهریزی کرد.
علاوه بر این، از بابت عدم حضورم در برنامههای مختلف از همکاران عذرخواهی میکنم. من فرصت زیادی برای برنامههای خود هم ندارم و فکر میکنم هیچ مدیر قرآنی به اندازه من سرش شلوغ نیست، چرا که صبح زود سرکار میآیم و آخر وقت هم میروم اما باز هم وقت کم میآورم به همین دلیل احساس میکنم اگر در مجموعه باشم مفیدتر خواهم بود؛ البته از اینکه زمان خود را صرف امور قرآنی میکنم بسیار خوشحالم.
در پایان نیز از مراجع گرانقدر، علما، اساتید حوزه و دانشگاه، قاریان، حافظان، اساتید و مسئولان برخی از مؤسسات قرآنی که همواره با شبکه در تعامل بوده و حمایت میکنند، تشکر میکنم و امیدوارم همیشه در سایه قرآن و اهلبیت عصمت و طهارت(س) باشند.