به گزارش پایگاه خبری مازند اصناف و به نقل از بازار خبر :» مذاکرات هستهای ایران و قدرتهای جهانی به مرحله حساسی رسیده است. در حد معقولی اطمینان دارم که تا یک ماه آینده خواهیم توانست به راهحل جامعی در این رابطه برسیم؛ راهحلی که تضمین نماید برنامه هستهای ایران همواره صلحآمیز خواهد ماند. تمام آنچه برای این منظور نیاز است، توجه هشیارانه و جدی به واقعیتهای موجود و همینطور تبعات انتخاب جایگزینهای چنین راهحلی است. در گذشته، گرفتاری در دام برخی توهمات باعث از بین رفتن فرصتهای به وجود آمده شدهاند و نباید اجازه داد که باردیگر چشمانداز واقعی امکان حصول به یک توافق تاریخی نابود شود.
تقریباً ده سال قبل و درست پیش از انتخاب رئیسجمهور سابق، جناب آقای محمود احمدینژاد و درزمانی که جناب آقای دکتر روحانی و من هدایت تیم مذاکرات هستهای ایران را بر عهده داشتیم، در پاریس طرحی را به همتایان غربی خود ارائه دادم که شامل مجموعهای از اقداماتی بود که توسط برخی دانشمندان مستقل و غیر ایرانی پیشنهاد شده بود و تضمین میکرد که برنامه هستهای ایران تا ابد صلحآمیز خواهد ماند.
بااینحال و با اشاره و فشار دولت بوش، طرفهای مقابل از ما خواستند تا از غنیسازی حداقل تا سال ۲۰۱۵ خودداری کنیم که این موضوع باعث شد عملاً امکان حصول به توافق از بین برود.
غرب با اشتباه گرفتن تعامل سازنده ما بهعنوان نشانه ضعف و با انتخاب گزینه اعمال فشار و تحریم بهمنظور امتیاز گیری عملاً باعث تغییر موضع ایران شد؛ این تغییر موضع هم درنتیجه صندوقهای انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۵ و هم در توسعه فعالیتهای هستهای صلحآمیز ایران نمایان شد.
امروز و درحالیکه به سال ۲۰۱۵ نزدیک میشویم، نتیجه زیادهخواهیهای گذشته و گرفتاری در توهم تأثیر تحریمها کاملاً مشخص است. در ده سال گذشته، تعداد سانتریفیوژهای ایران از ۲۰۰ عدد به ۲۰۰۰۰ عدد رسیده است، ظرفیت غنیسازی ایران از ۳.۵ درصد به ۲۰ درصد ارتقا یافته است و رآکتور تحقیقاتی آبسنگین اراک کمتر از یک سال دیگر افتتاح خواهد شد.
هیچکس نمیتواند عقربههای ساعت را به عقب برگرداند. قربانیهایی داده شده است. میزان تواناییهای ما به شکل وسیعی افزایش یافتهاند. دانش و تخصصهای جدیدی کسب شده است. هیچکدام از اینها را نمیتوان با آرزو و یا حتی از طریق مذاکره نادیده گرفت.
امروز، دکتر روحانی و من مجدداً مسئولیت مذاکره را به عهده گرفتهایم و اعتقاد ما به تعامل سازنده تغییری نکرده است. ما حاضر هستیم تضمینهایی را درباره طبیعت صرفاً صلحآمیز برنامه هستهای ایران ارائه نماییم. اقدامات پیشنهادی ما مؤثر و جدی هستند و تفاوتهای واقعی ایجاد میکنند. بااینحال ما از دستاوردهای فنّاورانه دانشمندانمان چشمپوشی نکرده یا آن را به موضوعی بیمعنی و نمایشی تبدیل نخواهیم کرد. انتظار انجام چنین کاری از ما نه دوراندیشانه است و نه به نفع اهداف عدم اشاعه خواهد بود.
ما جدیت خود را نشان دادهایم. به فاصله صد روز از آغاز مسئولیت اینجانب بهعنوان مذاکرهکننده هستهای ایران، اولین توافق هستهای در دهه گذشته با گروه ۱+۵ نهایی شد. آژانس بینالمللی انرژی اتمی تصدیق کرده است که ما کلیه تعهداتمان را در این توافق بهطور کامل اجرا کردهایم. بهعلاوه همکاریهای ما با آژانس به بالاترین سطح همکاریها در سالهای اخیر رسیده است. ما آمادهایم که این مسیر را ادامه دهیم.
بسیار کوتهبینانه خواهد بود اگر مجدداً برخی توهمات بتوانند حرکت ما به سمت یک دستاورد تاریخی را از مسیر خود خارج کند. در هیچ زمانی بهتر از زمان حاضر نمیتوان یکبار و برای همیشه بحران غیرضروری هستهای را خاتمه بخشید؛ چراکه شرایطی فراهم است که تمام طرفها بتوانند دستاوردهایی داشته باشند، قبل از اینکه پنجره همکاری و واقعگرایی بسته شود. مسلم است که همواره میتوان بهانههایی یافت که توافق پیش رو را نابود سازد، توافقی که توانایی ایجاد تغییرات مهمی را در منطقه دارد. شاخصترین این بهانهها، توسل به افسانه "نقطه فرار" هستهای است. برای سالها، یک گروه کوچک ولی قدرتمند از کنشگران سیاسی در آمریکا، تبلیغات بیمنطقی به راه انداختهاند مبنی بر اینکه ایران طی چند ماه قادر خواهد بود مواد شکاف پذیر لازم برای ساخت یک بمب اتمی را فراهم سازد.
اگرچه بهترین راه برای جلوگیری از چنین احتمال دور از ذهنی، حصول یک توافق واقعگرایانه با ایران است، بااینحال بررسی و مداقه درباره این ترس موهوم، مفید و سازنده خواهد بود. حتی اگر ایران بخواهد به سمت ساخت بمب هستهای حرکت کند، ابتدا باید تمامی بازرسان آژانس را از خاک خود اخراج نماید. سپس میبایست کل ترتیبات برنامه هستهای ایران مجدداً تغییر نماید تا قادر باشد مواد شکاف پذیر با درجه خلوص مناسب برای ساخت تسلیحات تولید نماید. در مراحل بعدی میبایست این مواد را به فلز تبدیل کند، سپس آنها را به شکل مخصوص مناسب برای بمب قالبگیری کند و همینطور مراحل بیشمار پیچیده دیگری که ویژه ساخت سلاح است را طی نماید. هیچکدام از این قابلیتها در ایران وجود ندارد و ایجاد آنها مستلزم شروع از نقطه صفر است. این موضوع چندین سال ـ و نه چندین ماه به طول خواهد انجامید.
بهعلاوه، حتی زمانی که ایران زمان کافی در اختیار داشت، هرگز به ساخت بمب حتی بهعنوان یک گزینه ممکن فکر نکرد. در فاصله بین سالهای ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۳، یعنی زمانی که روابط ایران با غرب و آژانس در پایینترین حد خود بود، ایران دارای زمان کافی، موانع محدودتر بینالمللی، بازرسیهای به نسبت آسانتر و سانتریفیوژهای کافی برای ساخت بمب بود. همینطور ایران همه هزینهها را از طریق تحریمهای سنگین و ناعادلانه پرداخت نموده بود که بسیار فراتر از تحریمهایی بودند که بر کشورهایی اعمال شدند که واقعاً بمب اتمی ساخته بودند.
باوجود تمام این واقعیتها، ما کوچکترین قدمی برای ساخت تسلیحات هستهای بر نداشتیم. دو گزارش متوالی ارزیابی اطلاعاتی ملی آمریکا متشکل از ۱۶ نهاد امنیتی آمریکایی در سالهای ۲۰۰۷ و ۲۰۱۲ این موضوع را تأیید میکنند.
متأسفانه عدهای در غرب، این واقعیتهای مهم را با توسل به دو افسانه موهوم و خطرناک نادیده میگیرند: اینکه ایران برای دفاع از خود به بمب نیاز دارد و اینکه تنها چند ماه با ساخت بمب فاصله دارد. تأسفبارتر این خواهد بود که چنین توهماتی، تفاهمی را که مطمئنترین و امنترین راه برای جلوگیری از اشاعه هستهای است، به مخاطره اندازد.
امروز ما در مذاکراتمان با ۱+۵ دارای فرصتی منحصربهفرد هستیم تا اقدامات اعتماد ساز بلندمدتی را آغاز کنیم که در کنار بازرسیهای گسترده و ترتیبات نظارتی مربوطه، بزرگترین تضمین را ارائه دهد که برنامههای هستهای ایران تا ابد و کاملاً صلحآمیز خواهد ماند. برای فائق آمدن بر موانع موجود بر سر راه این دستاورد تاریخی، باید به افقهای پیش روی نگریست، ولی درعینحال از درسهای گذشته غافل نشد. درک این نکته که چگونه برخی توهمات، فرصتهای فراوان را از بین بردهاند دارای اهمیت زیادی است و اقدام جهت جلوگیری از تکرار این توهمات ضروری است.
درحالیکه به زمان تبدیل تفاهم موقت هستهای به یک راهحل جامع نزدیک میشویم، من از همتایان خود میخواهم که در برابر اراده ما برای رفع نگرانیها را با درک عزم راسخ مردم ایران برای گرفتن احترام به حقوق و عزتشان پاسخ دهند. قبل از هر چیز، از آنها میخواهم که اجازه ندهند که برخی توهمات، حرکت چشمگیری را که برای پایان دادن به یک بحران غیرضروری و گشودن افقهای جدید آغاز شده است، از مسیر خود خارج نماید.
یادداشت منتشر شده دکتر محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان در روزنامه واشنگتنپست