سید حسن کاظمی رئیس مؤسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی و اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی با ارائه ضرورت و راهبردهای اقتصاد مقاومتی در بخش کشاورزی و منابع طبیعی گفت: بخش کشاورزی یکی از مخاطبین اصلی سیاست‌های اقتصاد مقاومتی است زیرا این بخش تأمین کننده مواد غذایی کشور است.

کاظمی افزود: جمعیت کشور نسبت به اوایل انقلاب 3 برابر شده اما تولیدات محصولات کشاورزی رشد خیلی بیشتری داشته است.

رئیس مؤسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی و اقتصادی جهاد کشاورزی اظهار داشت: از ابتدای انقلاب اسلامی امام (ره) همواره مسئله خودکفایی در کشاورزی و تأمین نیازهای اساسی در داخل کشور را مورد توجه قرار می‌دادند.

کاظمی گفت: تأمین مواد غذایی در کشور یکی از ارکان اساسی کشور است و مقام معظم رهبری هم از مؤلفه‌های سیاست مقاومتی را تأمین غذا و دارو و تولید این دو مقوله در داخل می‌دانند.

وی افزود: در آمریکا و اروپا برای تأمین مواد غذایی به بخش کشاورزی یارانه داده می‌شود در حالی که آمریکا بیش از 200 درصد در زمینه تأمین مواد غذایی خودکفاست ولی با این وجود هیچ گاه به مقوله تأمین مواد غذایی بی‌توجهی نمی‌کنند.

رئیس مؤسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی و اقتصادی جهاد کشاورزی تصریح کرد: آب و خاک دو متغیر اصلی برای تولید مواد غذایی محسوب می‌شود که کشور ما ایران به لحاظ این دو مقوله از وضعیت مناسبی برخوردار نیست و جزو کشورهایی محسوب می‌شویم که از نظر تأمین آب در شرایط کمبود قرار داریم.

*ایران جزو کشورهای ناپایدار ذخایر آب است

کاظمی تصریح کرد: ایران جزو کشورهایی است که بیش از 40 درصد از منابع آب تجدیدپذیرش را برداشت می‌کند و در حال حاضر حدود 36 درصد از جمعیت جهان که معادل 2.5 میلیارد نفر می‌شود و حدود 22 درصد اقتصاد جهان در شرایط ناپایدار و استرس آبی قرار دارند که ایران هم جزو این کشورها به شمار می‌رود.

*ایران در معرض گرم شدن کره زمین و کاهش مواد غذایی

وی افزود: به طور کلی 80 کشور جهان با کمبود جدی آب مواجهند و همچنین کشور ما ایران در چند سال اخیر در کانون گرم شدن کره زمین قرار گرفته است و این گرما بر تولید مواد غذایی کشور بسیار تأثیرگذار است.

رئیس مؤسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی و اقتصادی جهاد کشاورزی بیان داشت: ایران جزء کشورهایی است که  25 تا 40 درصد از نیازهای غذایی را از خارج کشور تأمین می‌کند.

کاظمی گفت: کشورهای آمریکا، آمریکای جنوبی و استرالیا از جمله کشورهای صادر کننده غلات در جهان هستند در حالی که کشور ایران جزء واردکنندگان غلات است.

*پرداخت یک میلیارد دلار یارانه به بخش کشاورزی در کشورهای OECD

وی تصریح کرد: اتحادیه اروپا در سال 2010 معادل 40 میلیارد یورو به تولیدکنندگان غلات و سایر محصولات اساسی یارانه پرداخت کرده است و بررسی‌ها نشان می‌دهد که کشورهای عضو OECD روزانه بالغ بر یک میلیارد دلار به بخش کشاورزی یارانه پرداخت می‌کنند.

رئیس مؤسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی و اقتصادی جهاد کشاورزی اظهار داشت: تراز کشاورزی ایران در سالهای 91 و 92 به ترتیب بالغ بر 8 میلیارد دلار منفی و 7 میلیارد دلار منفی بوده است، بنابراین ما با این وضعیت و شرایط نامساعد مواجه هستیم.

کاظمی گفت: وقتی به آینده نگاه می‌کنیم می‌بینیم که وضعیت عرضه مواد غذایی در جهان همانند گذشته نیست و قطعاً قیمت‌ها متأثر از شرایط خاصی خواهد بود و متقاضیان وضعیت خاصی را به بازار تحمیل می‌کنند بنابراین با این شرایط نمی‌توان چشم به بازار جهانی دوخت و با این شرایط تولید غذا و تأمین نیازهای داخلی تعریف دیگری را شامل می‌شود.

وی  بیان داشت: میزان بارندگی ایران یک سوم بارندگی جهان است و همچنین میزان تبخیر آب‌ها در ایران سه برابر متوسط جهانی است و حدود 75 درصد بارندگی کشور در 25 درصد است مساحت کشور اتفاق می‌افتد و حدود 25 درصد از بارندگی در فصل نیاز محصولات کشاورزی به آب می‌بارد.

رئیس مؤسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی و اقتصادی جهاد کشاورزی اظهار داشت: با توجه به شرایط تولید مواد غذایی در سطح دنیا و مشکلاتی که در این خصوص وجود دارد و برای تأمین مواد غذایی داخلی کشور با تکیه بر اقتصاد مقاومتی گام‌هایی را در جهت تولید محصولات کشاورزی برداریم.

وی به نقاط قوت بخش کشاورزی و منابع طبیعی کشور اشاره کرد و افزود: امکان افزایشی تولید و عملکرد در محصولات کشاورزی، نقاط ضعف بخش کشاورزی و منابع طبیعی، پایین بودن میزان بهره‌وری عوامل و منابع تولید و در به کارگیری فناوری‌های نوین در بخش کشاورزی از جمله این نقاط قوت به شمار می‌رود.

رئیس مؤسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی و اقتصادی جهاد کشاورزی تصریح کرد: افزایش تقاضا برای محصولات بخش کشاورزی و امکان صدور خدمات فنی و مهندسی از جمله فرصت‌ها برای بخش کشاورزی محسوب می‌شود.

کاظمی در ادامه به مواردی که بخش کشاورزی را تهدید می‌کند اشاره کرد و گفت: نگرش ضعیف نسبت به جایگاه بخش کشاورزی، تغییرات اقلیمی و خشکسالی مداوم، توسعه نیافتگی روستاها و جوامع عشایری از جمله این تهدیدها به شمار می‌رود.

وی تصریح کرد: در تنظیم چشم‌انداز برنامه راهبردی در بخش کشاورزی باید به افزایش ضریب خودکفایی در تولید محصولات اساسی کشاورزی و نهادهای کشاورزی، تأمین محصولات و نهاده‌هایی که به لحاظ فنی امکان تولید آن در داخل وجود ندارد، اتکای امنیت غذایی به سبد مطلوب غذایی به منشأ تولید داخلی و برقراری ثبات در بازار داخلی و غیره تأکید کرد.

رئیس مؤسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی و اقتصادی جهاد کشاورزی اظهار داشت: بر اساس موارد فوق سند چشم‌انداز بخش کشاورزی و منابع طبیعی در افق برنامه شامل دستیابی به تراز مثبت تجارت غذایی کشور در افق سند چشم‌انداز می‌شود.

کاظمی تصریح کرد: ارتقای بهره‌وری عوامل تولید در راستای افزایش تولید و افزایش ضریب خودکفایی، بهره‌برداری بهینه از منابع تولید داخلی در راستای پایدار، مدیریت تجارت خارجی محصولات کشاورزی مواد غذایی در راستای امنیت غذایی در کشور و ... از جمله مهمترین راهبردهای ما در بخش کشاورزی محسوب می‌شود.

وی به عناوین برنامه‌های اجرایی وزارت جهاد کشاورزی اشاره کرد و گفت: برنامه ارتقای بهره‌وری و افزایش تولید محصولات راهبردی، برنامه توسعه صادرات مواد غذایی و محصولات کشاورزی، برنامه ذخایر راهبردی محصولات کشاورزی از جمله برنامه‌های اجرایی وزارتخانه محسوب می‌شود.

کاظمی بیان داشت: الزامات برنامه‌های اجرایی به دو بخش بین بخشی و فرابخشی تقسیم می‌شود بنابراین باید قابلیت ایجاد هماهنگی بین بخش‌ها فراهم شود و همچنین برای رسیدن به هدف با دستگاه‌های مختلف که در اثربخشی ما مؤثر هستند هماهنگی و تعامل لازم صورت گیرد.

وی افزود: با توجه به تمام محدودیت‌ها و امکاناتی که برای تأمین مواد غذایی کشور با آن مواجه هستیم تأمین غذایی برای ما یک انتخاب نیست بلکه یک الزام است.

 رئیس مؤسسه پژوهش‌های برنامه‌ریزی و اقتصادی جهاد کشاورزی تصریح کرد: در آینده قطعاً برای تأمین و واردات مواد غذایی مشکلاتی وجود خواهد داشت بنابراین باید با جبران نقاط ضعف در مباحثی کشاورزی و برآورده شدن نقایص و بهره‌گیری از اقتصاد مقاومتی به نتایج مطلوب در حوزه کشاورزی برسیم.