به گزارش مازنداصناف،  تولید محصولات کشاورزی در حالی با مشکلات و مسائل بسیاری صورت می گیرد که در این میان منابع مالی، نیروی کار و منابع خاکی فراوانی صرف تولید آن می شود. با این وجود در این میان بخش قابل توجهی از آنچه تولید می شود تبدیل به ضایعات می گردد و به اصطلاح هدر می رود. نکته قابل تامل اینکه ایران یکی از کشورهایی است که بیشترین حجم ضایعات را در حوزه کشاورزی دارد و عمدتا به دلیل عدم بهره مندی از تکنولوژی های روز دنیا است. در حالی که به گفته کارشناسان در صورت بهره مندی از فناوری ها و تکنولوژی مربوط به صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش قابل توجهی از محصولات کشاورزی که بازار ندارد و روی دست کشاورز می ماند را تبدیل به محصولاتی با ارزش افزوده بالا کرد.

عدم آموزش کشاورزان و مجهز نبودن به تکنولوژی روز؛ اصلی ترین عوامل بالا رفتن ضایعات بخش کشاورزی

اگرچه برخی کارشناسان معتقدند حجم ضایعات محصولات کشاورزی کشور به قدری بالا است که صنایع تبدیلی و تکمیلی در حال حاضر جوابگو نیست. «محمد رضایی» فعال و کارشناس بخش کشاورزی پیش از این در گفتگو با ما گفت: ما کشوری هستیم که بالاترین ضایعات محصولات کشاورزی را داریم؛ یعنی از زمین کشاورزی تا سفره مردم ضایعات ما بین ۳۰ تا ۳۵ درصد است! در واقع با توجه به اینکه کشاورز کم‌ سواد است و آموزش ندیده است به همین دلیل به عنوان مثال در حالی که به کشاورز توصیه می شود ۱۶۰ کیلوگرم در هکتار بذر گندم بریزد به صلاح دید خود ۲۰۰ کیلوگرم می ریزید؛ یعنی ۴۰ کیلوگرم در هکتار در همین ابتدای کار تبدیل به ضایعات می شود.

این فعال بخش همچنین معتقد است از نظر تکنولوژی روز دنیا نیز مجهز نیستیم و می بینیم که کمباین های ما در مزارع ریزش دارد و این خود ۱۰ درصد ضایعات را رقم می زند.

وی افزود: در ایران سالانه تا ۳۰ میلیون تن ضایعات کشاورزی داریم که غذای ۱۵ میلیون نفر است و در این میان نیروی کار، آب، خاک، انرژی و همه دور ریخته می شود و به عبارتی هدر می رود.

نقش مدیریت صحیح در کاهش ضایعات

بر اساس این گزارش ضایعات محصولات کشاورزی تنها محدود به محصولات زراعی نیست و در بخش باغات نیز بخش قابل توجهی از آنچه توسط باغداران تولید می شود به دلایل مختلف در نهایت تبدیل به ضایعات می گردد. «مجتبی شادلو»، نایب رئیس اتحادیه باغداران کشور در پاسخ بازار مبنی بر اینکه چند درصد در شاخه باغبانی ضایعات داریم، گفت: این یک امر ثابت نیست و به شرایطی اعم از بلایای طبیعی و غیر مترقبه، حمل و نقل و بسیاری موارد دیگر بستگی دارد. البته این دو در کنار عدم مدیریت صحیح تولید ضایعات را بالا می برد، در واقع بخش عدم مدیریت صحیح تولید بحث اصلی ما در این مورد است.

شادلو با بیان اینکه بیش از ۹۰ درصد تولیدات ما در فضای باز و طبیعی است و مابقی در گلخانه ها است گفت: در نتیجه در این شرایط باید از نظر مدیریت تولید طوری عمل کنیم که تمام مراحل کار را یک به یک پیش بینی کنیم. این امر در واقع به خود تولید کننده برمی گردد که بر فرض در مورد مبارزه با آفات و بیماری ها، آبیاری، هرس و غیره اگر درست انجام نشود خودبخود ضایعات بالا می رود.

شادلو، نائب رئیس اتحادیه باغداران کشور: در بخش باغبانی سالانه ۳۰ درصد از آنچه تولید می شود تبدیل به ضایعات می شود

وی خاطر نشان کرد: در کنار همه این عوامل ما بحث بازار را داریم؛ یعنی کشاورز به خوبی کارها را مدیریت کرده و بازار به دلیل عدم تحویل محصول، رکود یا قیمت پایین دوباره به تولید فشار مضاعف می آورد و ضایعات را بالا می برد. به عبارت دیگر وقتی بازار به درستی پیش بینی نمی شود، تولید مبتنی بر بازار نیست و الگوی کشت رعایت نشود در هر صورت دست به دست هم می دهند و درصد ضایعات را بالا می برد.

نائب رئیس اتحادیه باغداران کشور گفت: در مجموع آنچه متاسفانه در حوزه باغبانی رخ می دهد این است که حدود ۳۰ درصد تولیدات این بخش دچار ضایعات می شود و متاسفانه این اتفاق سال های سال است رخ می دهد و گاهی مواقع کم یا زیاد می شود.

کاهش ضایعات ۳۰ درصدی به ۵ درصد با ایجاد تعادل در بازار و تولید

شادلو گفت: اگر بحث مدیریتی که دست تولید کننده و مسئولان، بازار و غیره در کنار هم باشند و همکاری متقابل داشته باشند قطعا ضایعات تک رقمی می شود و به کمتر از ۵ درصد می رسد. از سوی دیگر اگر همکاری های متقابل باشد همان میزان ضایعات هم به بخش صنایع تبدیلی و تکمیلی می رود، ارزش افزوده پیدا می کند و در قالب میوه های خرد، کنستانتره، آب میوه و سایر محصولاتی که در بازار نیاز است عرضه می شود.

وی تاکید کرد: با این وجود وقتی ضایعات ۳۰ درصدی داریم صنایع تبدیلی و تکمیلی ما هم جوابگوی این میزان ضایعات نیست و خودبخود دور ریخته می شود و مشکلات مضاعفی را ایجاد می کند. به عبارت دیگر اگر این ضایعات تک رقمی باشد و نه حدود ۳۰ درصدی که الان است، می تواند فرصتی برای کل کشور باشد اما الان چنین شرایطی حاکم است و چالش های زیادی را نیز برای ما ایجاد می کند.

شادلو، نائب رئیس اتحادیه باغداران کشور: سالانه ۲۵ میلیون تن در بخش باغبانی محصول تولید می شود و تنها حدود ۵ میلیون تن آن صادر می شود در حالی که در این حوزه تا ۱۰ میلیون تن فرصت صادراتی داریم

شادلو معتقد است اگر بحث تعادل بازار و تولید را داشته باشیم، پیش بینی لازم را انجام بدهیم و وقتی مازاد تولید داریم از قبل از طریق روابط دیپلماسی بازارهای صادراتی را فراهم کنیم و محصول در چرخه روان قرار بگیرد قطعا نصف ضایعات را کم می کند.

وی در خصوص حجم تولید و صادرات محصولات باغی نیز اظهار داشت: در زیر بخش باغبانی حدود ۲۵ میلیون تن در سال تولید داریم اما متاسفانه صادرات ما حدود ۵ میلیون تن است در صورتی که حدود ۵۰ درصد از این ۲۵ میلیون تن قابلیت و فرصت صادراتی دارد؛ یعنی بایستی بالغ بر ۱۰ میلیون تن از تولیدات زیر بخش باغبانی را راهی بازارهای صادراتی کنیم تا تعادل در بازار باشد. اما این یکی از ضعف های اساسی ما است که لطمات زیادی به تولید و بالا رفتن ضایعات ما دارد می زند.

نایب رئیس اتحادیه باغداران کشور همچنین تاکید کرد: ضمن اینکه بازار داخل هدف اصلی تولید و تامین ما است اگر در زیر بخش باغبانی مدیریت صحیح باشد و بتوانیم اضافه بر مصرف را صادر کنیم قطعا یک فرصت طلایی برای بخش کشاورزی و کل اقتصادی کشور از حوزه باغبانی حاصل خواهد شد. اما متاسفانه ما قدر این فرصت ها را نمی دانیم و به عبارتی کالاها را به نوعی رایگان صادر می کنیم! به طوری که ترکیه هندوانه ایران را کیلویی ۴ هزار تومان خرید می کند و در آن طرف ۱۰ تا ۲۰ برابر قیمت عرضه می کنند؛ در حقیقت این کشورها کمین می کنند و به قیمت کمتر از کف بازار از ما خرید می کنند آن هم به این دلیل که ما تجارت نمی دانیم.
منبع: خبرگزاری بازار

انتهای پیام/