به گزارش مازند اصناف؛ مجتبی قربانی; مازندران بر اساس آمارهای رسمی با داشتن بیش از یک‌هزار و ۵۰۰ هکتار باغ انار و تولید ۲۲ هزار تن محصول در سال، رتبه یازدهم کشور را دارد و با احتساب ۱۲ هزار هکتار درختان انار خودرو و ترش خلیج میانکاله رتبه این استان به دوم می‌رسد.

شهرستان بهشهر با داشتن ۱۰ هزار و ۵۰ هکتار باغ انار و تولید  سالانه بیش از ۱۰هزارتن انار، ۵۸ درصد از انار استان را تولید می‌کند و عواید سالانه این محصول برای بهره برداران این منطقه، بیش از ۲۲۰ میلیارد ریال برآورد شده است.

این ظرفیت بکر و منحصر به فرد که بیشتر در شرق مازندران خودنمایی می‌کند، با زحمت و مشقت باغداران این خطه به بار نشسته که متاسفانه این سال‌ها به دلیل عدم حمایت و فقدان صنایع تبدیلی، عایدی‌اش به جیب دلالان و واسطه‌گران سرازیر می‌شود.

مردم این منطقه، بخش زیادی از زمین‌های باغی خود را به کاشت نهال انار و بهره برداری از آن اختصاص داده‌اند و از این زمین‌ها چهار نوع انار شامل انار ترش، ملس، شیرین و شکر تولید و روانه بازار می‌کنند. در فصل برداشت اغلب مردان روستا انار چینی انجام می‌دهند و زنان روستایی به پخت رب انار به روش سنتی در خانه مشغول می‌باشند.

♦️ هیچ حمایتی از باغداران وجود ندارد

محمد عموزاد یکی از باغداران قدیمی، نام‌آشنا و پر سابقه شرق مازندران از روستای مهدیرجه گلوگاه در گفت‌وگو با خبرنگار ما از بی توجهی مسئولان به این صنعت گلایه می‌کند و می‌گوید: باغداران اصلا حمایت نمی‌شوند.
متاسفانه دسترنج انارکاران را دلالان، ارزان می‌خرند و در بازار گران می‌فروشند.
دولت هم هیچ قدمی برای ساماندهی این اوضاع بر نمی‌دارد تا باغداران محصولات خود را به قیمت مطلوبی بفروشند.

وی می‌افزاید: در پایان فصل کار، هزینه‌ها و دستمزد کارگر را که حساب و کتاب می‌کنی، هیچ چیزی برای باغدار نمی‌ماند؛ فقط پول عوض می‌شود.
هیچ چیزی، دست باغدار را نمی‌گیرد؛ مثلا انارهای شکسته را اگر رب هم بپزیم، هر شیشه را ۱۵ هزار تومان می‌خرند؛ این قیمت کفاف پول کارگر را هم نمی‌دهد.

این انارکار پر سابقه مازندرانی، اضافه می‌کند: وضعیت باغداران همین گونه است، سخت و پر مشقت و از آن سو، دولت اصلا کشاورزی را حمایت نمی‌کند و کلا کشاورزی و باغداری، زمین خورده است.
امسال هم قیمت کود و سم، خیلی بالا رفت و هیچ کس هم کاری نکرد؛ با این وضع اصلا نمی‌شود حتی کود و سم خرید و درختان را سم زد.

کود الآن شده هر کیسه ۵۰۰ هزار تومان، کدام باغدار و کشاورز، توان خرید آن را دارد؟

      
 
♦️ ته کار هیچ چیزی برای باغدار نمی‌ماند/مجبوریم انارهای‌مان را به دلالان بفروشیم!

عموزاد با بیان اینکه من ۶ هکتار باغ انار دارم؛ اظهار می‌کند: وقتی در پایان، حساب و کتاب که می‌کنی، ته کار می‌خواهد برای من، یک میلیون تومان بماند!
انار را در بازار که می‌بینیم دارند کیلویی ۷ هزار و ۵۰۰ تومان می‌فروشند، اما از ما دلالان بین ۳ الی ۳ هزار و ۵۰۰ تومان می‌خرند.

متاسفانه چون کسی نیست از ما بخرد، مجبوریم به دلالان بفروشیم.

وی ادامه می‌دهد: ما بازار هدف خوبی برای فروش انار نداریم.
دولت هم نمی‌آید حمایتی کند و بیاید انار را به قیمت مناسبی از ما بخرد و یا اینکه حداقل بیاید یک کارخانه‌ای بزند و از این انارها، فرآورده‌های دیگری مثل رب، آب میوه و کنسانتره تولید کند و لا اقل چند نفر از جوانان ما هم در این کارخانه‌ها، مشغول به کار شوند.

♦️ با احداث صنایع تبدیلی، انارستان‌ها جان می‌گیرند

این باغدار مازندرانی، متذکر می‌شود: اگر دولت حمایت کند، تولید صورت می‌گیرد و هم به نفع ما است و هم مردم.
اگر دولت از ما حمایت کند، کارخانه‌ای بزنند و تولیدات رونق بگیرد؛ ما حاضریم حتی با قیمت پایین‌تری انارهای‌مان را بفروشیم.

عموزاد تصریح می‌کند: انار میوه بهشتی است، خواص بسیاری دارد، اما متاسفانه هیچ حمایتی از باغدار از سوی دولت صورت نمی‌گیرد.

اگر صنایع تبدیلی را حمایت کنند، من خودم هم زمین دارم و هم ملک، اگر دولت به باغداران وام بدهند، خودشان می‌سازند؛ اما هیچ حمایتی نمی‌کنند.

وی می‌گوید: اگر دولت حمایت کند، کشور رونق می‌گیرد، محتاج دیگران نمی‌شویم، تولید که رونق پیدا کند، دست‌مان پیش کسی دراز نمی‌شود.
متاسفانه حرف زیاد است اما عمل نیست؛ ما چیزی نمی‌خواهیم فقط همان حرفی را که می‌زنند، به آن عمل کنند.

به گزاف نیست اگر انار را در زمره یکی از بومی‌ترین و قدیمی‌ترین محصولات باغی این خطه نام ببریم اما این سابقه دور و دراز، تاکنون به کار باغداران نیامده است و هنوز دل پر خون‌شان از دسترنج‌شان، سرخ‌تر است!

توجه به صنایع تبدیلی و پرهیز از خام‌فروشی، دغدغه مهم کشاورزان استان از دیرباز تاکنون بوده و هست که در صورت توجه به صنایع تبدیلی و کاهش دخالت دلالان از بازار خرید و فروش می‌توان شاهد جهش اقتصادی بخش کشاورزی در استان مازندران بود.

در حالی انار بهشهر دارای آوازه‌ای بسیار است که در نبود کارخانه صنایع تبدیلی و فقدان بازار فروش مطلوب که دسترنج باغداران را به قیمت واقعی از آن‌ها بخرد، سود یاقوت‌های سرخ، دسته به دسته در جیب دلالان می‌رود.

از سویی دیگر، انار در سایه سایر محصولات باغی به ویژه مرکبات، از توجه مسئولان کم بهره است و در صادرات هم از سایر محصولات باغی، جا مانده است.

♦️ شکوفه‌های انار زیر سایه مرکبات، زرد می‌شوند!

عزیزالله شهیدی‌فر رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران نیز در این باره در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار کرد: در حال حاضر، مهم‌ترین موضوع ، قیمت انار است که خوشبختانه امسال به نسبت سال‌های قبل، اوضاع بهتر است.

وی با تایید صحبت‌های خبرنگار ما در خصوص مغفول ماندن توجه به انار در مقایسه با سایر محصولات باغی به ویژه مرکبات، افزود: از آنجا که مرکبات کشت اصلی باغی استان است و لذا توجه بیشتری به آن شده است، ساماندهی بهتری صورت گرفته است و اوضاع مطلوبی در سورت، بسته بندی و صادرات دارد.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران، خاطرنشان کرد: درست است انار همچون مرکبات به آن توجه نشده است اما بازار خود را دارد، بازارش هم بازار خوبی است و تقاضا هم برای خرید انار بالا است.

شهیدی‌فر ادامه داد: با توجه به اینکه در تولید انار هم رتبه خوبی کشور ایران در جهان دارد و هم استان مازندران در کشور دارد و استعدادها و ظرفیت خوبی هم زمین‌های منطقه شرق استان دارد، البته اقداماتی انجام گرفته است.

وی بیان کرد: از جمله اقدامات، احداث نهالستان انار و انتخاب ارقام برتر طی سالیان اخیر بود که در شرق استان در زمینی به وسعت ۵ هکتار صورت گرفت؛ این نهالستان بسیار ایده‌آل با همکاری بخش تحقیقات و بخش خصوصی ایجاد شد که بخشی از حمایت استان از انارستان‌های استان است.

♦️ ارائه تسهیلات به انارکاران در آینده‌ای نزدیک

رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران، عنوان کرد: هرچند در بحث صنایع تبدیلی، البته به شکل سنتی کار شده و مشغول فعالیت هستند؛ اما واقعیت این است که باید برای بازاریابی و فرآوری باید کار بیشتری انجام گیرد.

شهیدی‌فر اعلام کرد: ما این گفت‌وگو را به فال نیک می‌گیریم و این موضوع را به عنوان یک اولویت خاص دنبال می‌کنیم و باید در یک کارگروه ویژه بررسی کنیم که ضعف‌ها چیست و بسته به نیاز و ظرفیت، تصمیمات مطلوبی را اتخاذ کنیم.

وی افزود: خوشبختانه سطح زیر کشت زمین‌های انار طی سالیان اخیر افزایش پیدا کرده است و هم از سوی دیگر، نهالستان اصلاح ارقام برتر استان با بیش از ۴۰۰ گونه انار در مرکز تحقیقات و تولید ارقام جدیدی که کاملا ملین و خوش ذائقه است، مشغول فعالیت است که به توسعه باغات انار در استان، کمک کرده است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران، تصریح کرد: با همه این اقدامات اما باید این نگاه را در استان مازندران ایجاد کنیم که باغات انار به عنوان باغات اقتصادی و سودآور هستند و این موضوع در بخش تسهیلات بانکی به شکل جدی دیده شود.

شهیدی‌فر تاکید کرد: ما این قول را اینجا به شما می‌دهیم که حتما این موضوع را پیگیری کنیم تا موضوع ارائه تسهیلات به انارکاران انجام بگیرد و در آینده نزدیک، بحث تسهیلات به انارکاران، عملی شود و همچنین با کمک وزارت صمت، در بحث بازاریابی به باغداران کمک کنیم.

♦️ پای صادرات انار می‌لنگد

وی در خصوص وضعیت صادرات انار مازندران به سایر کشورهای همسایه، پاسخ داد: وضعیت استقبال سایر استان‌های کشور از انار مازندران خوب است اما اگر نیاز باشد، برای صادرات هم تقاضا وجود دارد و می‌توانیم صادرات را تقویت کنیم و مشکل خاصی هم در این رابطه نداریم.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران، ادامه داد: البته در سال‌های گذشته، صادرات داشتیم اما به ندرت انجام شد؛ چرا که بازار داخلی پاسخگوی نیاز باغداران بود و برای اینکه انجام صادرات شاید موجب افزایش شدید قیمت انار در بازار داخل شود، روی آن زیاد کار نشده است.

شهیدی‌فر متذکر شد: باید در خصوص انجام صادرات انار، یک بررسی جامع انجام بگیرد تا در نهایت به این نتیجه برسیم که آیا صادرات انار به صلاح است یا خیر.

وی در پاسخ به توصیه خبرنگار ما برای تشکیل یک کارگروه ویژه انار در استان برای بررسی مشکلات و همچنین حمایت از باغداران با هدف توسعه باغات انار و بازاریابی مناسب، اذعان کرد: بله، ما با این موضوع موافق هستیم و طبیعتا تشکیل این کارگروه برای اهدای تسهیلات به باغداران ضروری است.

♦️تنها کارخانه صنایع تبدیلی انار مازندران در تملیک بانک

علیرضا یوسف‌نژاد  معاون امور صنایع و معادن سازمان صمت مازندران در گفت‌وگو با خبرنگار ما در خصوص آخرین اقدامات انجام شده برای احداث صنایع تبدیلی انار در استان، اظهار کرد: یک کارخانه‌ای بنا شده بود در سال ۱۳۸۵ تحت عنوان کنسانتره  انار در شهرک صنعتی رجه شهرستان بابل راه اندازی شود.

وی افزود: در آن مقطع، سرمایه‌گذار ی انجام  شده برای این کارخانه چیزی بالغ بر ۴۰ میلیارد تومان بود که متاسفانه سال بعدش، سرما و یخبندان در کشور موجب خسارت فراوانی به باغات انار استان و کشور شد.

معاون امور صنایع و معادن سازمان صمت مازندران خاطرنشان کرد: این کارخانه به دلیل بزرگی و تجهیزات فراوانی که داشت حتی بیشتر انارهایش را از ساوه که انارهای ترش و ملس داشت می‌آورد که در کار کنسانتره بیشتر مورد مصرف بود.

یوسف‌نژاد ادامه داد: یخبندان آن سال موجب شد تا این کارخانه با مشکلات و خسارات فراوانی مواجه شود که در نهایت، موجب تملیک این کارخانه از سوی بانک شد و فعلا فعالیتی ندارد.

وی در پاسخ به چرایی جانمایی این کارخانه با وجود تولیدات فراوان انار در بهشهر در شهرستان بابل، گفت: انار بهشهر انارهای درجه یک، شیرین و مجلسی است و بیشتر انارهای مورد نیاز و مناسب این صنعت، انارهای ترش و ملس بود که تصمیم گرفته شد در این شهرستان احداث شود.

♦️ بازگشت کارخانه رجه به چرخه تولید، پاسخگوی نیاز نیمی از کشور است

معاون امور صنایع و معادن سازمان صمت مازندران، در پاسخ به این سوال که آیا برنامه‌ای برای احداث کارخانه جدید صنایع تبدیلی دارید یا خیر؛ اعلام کرد: کارخانه کنسانتره رجه بابل، کارخانه بسیار بزرگی است که نه تنها پاسخگوی مازندران بلکه پاسخگوی نیاز نیمی از کشور است و لذا اگر موانع برای فعالیت سرمایه‌گذار جدی از سوی وزارت کشاورزی و بانک عامل مرتفع شود، این کارخانه ظرفیت بسیار مطلوبی در این بخش است.

♦️ همچون انار خون دل از خویش می‌خوریم...

وقتی پای سخنان باغداران انار نشستیم دیدیم که مشکلات‌شان سال‌ها است که تکرار می‌شود و مثل هرسال، آن‌ها از عدم خرید محصول با قیمت مناسب گلایه‌مندند؛ علاوه بر این معتقد بودند حمایت‌ها از انارکاران خیلی ضعیف است و وجود یک کارخانه صنایع تبدیلی و خرید تضمینی بسیاری از مشکلات‌شان را حل خواهد کرد.

شاید اگر این گره‌ها به دست مسئولان باز شود، حال صادرات انار نه تنها مازندران بلکه کشور نیز خوب شود؛ انارکاران که مثل همیشه پای کارند؛ تنها همت مسئولان را می‌خواهد...

البته خام فروشی، درد کهنه‌ای است که سال‌ها است دامن کشاورزان و باغداران کشور را گرفته است و در حالیکه محصولات متنوعی در سطح کشور با رنج و زحمت فراوان به بار می‌نشیند یا به جیب دلالان داخلی می‌رود و یا سر از جیب تجار خارجی در می‌آورد.

ضعف در حمایت، نظارت، اجرای دستورالعمل‌ها و اعمال سیاست‌ها موجب شده است تا دل انارکاران همچون دل انارهای سرخ مازندران، خون باشد و هر سال، ماجراهای تکراری در باغات انار، زبان باغداران را به گلایه باز کند اما این مشکلات چیزی از همت آنان نمی‌کاهد./رادار اقتصاد

۶ آبان ۱۳۹۹ -