_1514113374.jpg)
براي نخستين بار منتشر مي‌شود
حقایقی درباره سلامت ماهیان دریای خزر/ وجود فلزات سنگین در ماهی‌های دریا
به گزارش مازند اصناف؛ در ارتباط با سرانه مصرف ماهی و سلامت آن حرف و حدیث‌های زیادی وجود دارد.
به دلیل تقاضا بالا برای مصرف ماهی، متولیان برای تامین نیازمندی‌های بازار اقدام به راه‌اندازی مراکز پرورش ماهی کردند.
عامه مردم تصور می‌کنند که ماهی‌های دریایی برای مصرف نسبت به ماهی پرورشی ارجحیت دارد.
در همین ارتباط با مهرنوش نوروزی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد تنکابن و مدیرگروه دانشکده علوم زیستی گفت‌وگو کردیم.
بلاغ: به عنوان اولین سوال، نظر شما در ارتباط با سلامت ماهی‌های دریای خزر چیست؟
نوروزی: بیشترین مشکلی که در ارتباط با ماهی‌های دریای خزر وجود دارد مربوط به آلودگی‌های فلزات سنگین است.
سایر آلودگی‌ها مانند انگلی و باکترییایی ممکن است با پخت از بین برود، آلودگی که با پخت از بین نمی‌رود، آلودگی فلزات سنگین مانند سرب، کادمیوم، آرسنیک است که مورد نیاز بدن نیستند و اگر میزان تجمیع آنها در بدن زیاد باشد، می‌تواند اثراث نگران‌کننده در بدن انسان داشته باشد.
بلاغ: آیا ماهی دریا را بخوریم؟
نوروزی: توصیه بنده این است که ماهی پرورشی از جهت انگلی و سایر آلودگی و فلزات سنگین در وضعیت بهتری قرار دارند.
ماهی قزل‌آلا که در آب جاری رشد پیدا می‌کند سالم بوده و آلودگی فلزات سنگین کمتری دارد، به میزانی که در ماهی‌ها دریا این آلودگی وجود دارد.
در ماهی دریا آلودگی وجود دارد، بررسی سال‌های اخیر نشان داده است که آلودگی به فلزات سنگین در ماهی‌ها دریای خزر وجود دارد.
بلاغ: کدام ماهی‌ها؟
نوروزی: در گونه‌های مختلف متفاوت است، در گونه‌های گوشت‌خواری مانند ماهی سفید و کفال بیشتر از سایر ماهی‌ها است، اما نکته مثبتی که وجود دارد، بیشترین تجمع ماهیان در بافت کبد و آبشش آنها بوده و در ایران این دو قسمت از بدن ماهی مصرف نمی‌شود.
در بافت پوست هم وجود دارد و اگر فردی ماهی مصرف می‌کند نسبت به مصرف پوست ماهی اقدام نکند.
کمترین میزان تجمع فلزات سنگین در بافت عضله دیده می‌شود، اما نکته نباید فراموش کنیم که سرانه مصرف ماهی در ایران پایین است و با توجه به پایین بودن سرانه اگر همین مقدار کم را هم بخوریم تجمع فلز در بدن ما مشکل‌ساز نیست.
بلاغ: دلیل این آلودگی‌ها چی می‌تواند باشد؟
نوروزی: مهم‌ترین آلودگی نفتی است، استخراج نفت از قسمت‌های دریایی خزر به ویژه آذربایجان و جهت جریان جریان آب در دریای خزر خلاف عقربه‌های ساعت است، استخراج نفتی که آذربایجانی که در باکو انجام می‌دهد به سمت ایران سرریز می‌شود.
دلایل دیگر، کشتی‌رانی در دریایی خزر و رنگ‌های ضدزنگ که به کشتی‌ها می‌زنند، انواع آلاینده‌های شهری و صنعتی که به سمت دریا سرریز می‌شود، باعث می‌شود که تجمع فلزات به صورت تصاعدی افزایش پیدا کند، اما محل‌های ورودش عامل های انسانی است.
بلاغ: پراکندگی آلودگی در کدام قسمت بیشتر است؟
نوروزی: در فلزات مختلف میزان پراکندگی متفاوت است، در فلزات سنگین غرب استان مازندران و برخی در شرق استان است.
در انزلی آلودگی کُروم بالا هست، در قسمت‌هایی که نساجی و صنعت چرم دارند مانند بهشهر، آلودگی کروم بسیار بالا است.
به صورت میانگین کل دریای خزر از منطقه آستارا تا خواجه‌نفس، هر چه به سمت شرق نزدیک‌تر می‌شویم میزان آلودگی افزایش پیدا می‌کند و دلایل آن انتقال آلودگی از سمت غرب به سمت شرق می‌رود.
بلاغ: با وجود آلودگی‌های موجود، بحث پرورش ماهی در قفس این روزها در استان مازندران به شدت در حال قوت گرفتن است، آیا از تحقیقات شما استفاده نشده است؟
نوروزی: بحث پرورش ماهی در قفس جدید است، بهتر است که ماهی به صورت طبیعی پرورش پیدا کند، در ارتباط با پرورش ماهی در قفس باید همه معضلات زیست محیطی مورد بررسی قرار گیرد.
همین غذاهایی که به ماهی داده می‌شود، پسماند غذا در سطح لایحه‌های پایینی آب نفوذ می‌کنند که باعث به هم خوردن اکو سیستم آب می‌شود.
قبل از برنامه‌ریزی برای پرورش ماهی در قفس باید نسبت به مسائل زیست محیطی در چهار فصل سال مورد مطالعه قرار گیرد.
بلاغ: برخی از عامه مردم معتقد هستند که به ماهی‌های پرورشی کود مرغ خورانده می‌شود، آیا در تحقیقات شما این موضوع به اثبات رسیده است؟
نوروزی: بستگی به نوع ماهی دارد، مصرف کود مرغ ممکن است در ماهی گرم‌آبی ممکن هست، بنده در ارتباط با ماهی قزل‌آلا صحبت کردم، این ماهی در آب جاری رشد می‌کند، ممکن است برخی خانواده‌های کپور به این کود آلوده باشند و نسبت به قزل‌آلا آلودگی بیشتری دارند.
بلاغ: آیا دانشگاه علوم پزشکی در جریان این تحقیقات قرار دارد؟
نوروزی: توصیه‌ای که به مردم می‌کنیم این است که از هر نظر تست شده باشد، ماهی دریا که نزدیک ساحل و بنادر صید می‌شود، بیشترین آلودگی را دارد، اما اگر ماهی در فاصله چندین کیلومتری از ساحل صید شده باشد، آلودگی کمتری دارد.
در بین ماهی پرورشی، ماهیان قزل‌آلا کمترین آلودگی را دارند.
بلاغ: در حوزه تحقیقات در چه مرحله‌ای قرار داریم؟
نوروزی: بنده در دانشگاه فعالیت می‌کنم ولی مطالعات زیادی در دانشگاه انجام می‌شود، ماهی‌هایی که از دریا صید می‌شود احتمال آلودگی آن بسیار زیاد است، هر ماهی که از دریا صید شده و مورد بررسی قرار گرفت، آلودگی انگلی داشت ولی در ماهی‌های پرورشی آلودگی انگلی به ندرت دیده شده است.
بلاغ: یک فاصله‌ای هست بین مراکز تحقیقاتی و شیلات، از دانش و تحقیقات دانشگاه در این زمینه استفاده نمی‌شود، آیا شما هم این موضوع را احساس کردید؟
نوروزی: در ایران، ارتباط دانشگاه با صنایع پایین است، یافته‌های مراکز تحقیقاتی و دانشگاه وارد صنعت نمی‌شود و در گوشه‌ای خاک می‌خورد.
بلاغ: اخیرا طب سنتی توصیه می‌کند که مردم ماهی کمتری مصرف کنند، نظر شما در این ارتباط چیست؟
نوروزی: گوشت ماهی دارای تب سرد است، به همین دلیل به آن نمک و ادویه می‌زنند، وقتی ادویه‌جات می‌زنیم بالانس می‌شود و با پخت صحیح این مشکل برطرف می‌شود.
بلاغ: خودتان چه مقدار ماهی مصرف می‌کنید؟
نوروزی: دو بار در هفته ولی بنده میگو زیاد استفاده می‌کنم.
بلاغ: صحبت پایانی دارید؟
نوروزی: بنده خوردن ماهی را به همه توصیه می‌کنم با وجود آلودگی‌های که وجود دارد، با توجه به اینکه سرانه مصرف ماهی در کشور پایین است، مصرف ماهی باید در برنامه کاری قرار گیرد، بهترین ماهی قزل‌آلا هاست که در چهار فصل سال در دسترس مردم قرار دارد.