به گزارش مازند اصناف؛ عادل پیغامی، با بیان اینکه نزدیک دو سال پیش موضوع بیت کوین را وارد کتاب‌ درسی اقتصاد پایه دهم علوم انسانی کردم و عده‌ای اعتراض کردند که چه نیازی به اضافه کردن این موضوع است، اظهارداشت: امروز می‌بینیم که در کوچه و خیابان مردم درباره بیت‌کوین صحبت می‌کنند و مشورت می‌گیرند که آیا سرمایه‌گذاری کنیم یا خیر.

وی درخصوص زمینه‌های شکل‌گیری پول‌های مجازی، گفت: اولین زمینه خلق پدیده‌های مجازی در فضای مجازی است همچنین در فضای مجازی قابلیت شبکه‌سازی شکل گرفته و این مساله تعاملاتی را به وجود آورده که در گذشته وجود نداشت. در کمتر از دو دهه پیش هیچ فردی به تنهایی نمی‌توانست به یک خبرگزاری تبدیل شود اما اکنون یک فرد به تنهایی و با استفاده از اثر شبکه‌ای می‌تواند به خبرگزاری تبدیل شود که گاهی اثرگذاری آن از یک خبرگزاری هم بیشتر می‌شود.

این کارشناس اقتصاد پول و بانکداری تصریح کرد: شکل‌گیری موجودات و پدیده‌های مجازی، شکل‌گیری اثرات شبکه‌ای و گستردگی تعاملات، زمینه‌ای را به وجود آورد که افراد عنصری را مبادله کنند که در عمل عنصری مجازی است و در این شرایط امکان جایگزینی برای ابزارهای سنتیِ حفظ ارزش به وجود آمد که به آن پول مجازی می‌گوییم.

وی با ذکر مثالی در این باره، گفت: به عنوان مثال فرض کنیم در فضای مجازی فردی مطلب یا عکسی را منتشر می‌کند و عده‌ای آن را تایید یا لایک می‌کنند. وقتی تعداد لایک‌ها یا فالوورها زیاد باشد، فرد یک اعتباری در شبکه مجازی پیدا می‌کند. حالا فرض کنید فرد بتواند لایک‌ها را به فرد دیگری منتقل کند و در ازای آن کالا یا پولی دریافت کند، با این اتفاق، لایک‌ها که وجود مجازی هستند، به پول یا واسطه مبادله تبدیل می‌شوند و ارزش‌ خود را در فضای واقعی هم نشان می‌دهند.

پیغامی افزود: مشابه‌ این مثال پول مجازی است؛ وقتی عده‌ای با الگوریتم‌های ریاضی، وجودهایی را خلق کردند و توانستند آنها را تبدیل به واسطه مبادله کنند و عده‌ای هم وارد این شبکه شدند، در نهایت وجود‌های مجازی ارزش پیدا کرد و به پول مجازی تبدیل شد و هم‌اکنون 60 نوع پول مجازی به وجود‌آمده که بیت کوین معروف‌ترین آنهاست.  

* انتقال صادرکننده پول‌ از بانک‌های مرکزی به مراکز خلق پول مجازی

وی با اشاره به اثرات خلق پول‌های مجازی، گفت:  تا امروز صادرکننده و خلق کننده قبلی پول بانک مرکزی بود اما با پول مجازی مرجعیت و مرکزیت صدور و نشر اسکناس و ارزش دهنده به آن، از نهاد بانک به مراکز خلق کننده پول مجازی منتقل شد. اولین اثری که این اتفاق دارد این است که برای سیستم بانکی یک رقیب پیدا شد، رقیبی که مردمی است و حداقل از سیطره حاکمان بیرون است.

* اثرات عمیق پول مجازی در حاکمیت‌های سیاسی و رفتار بانک‌های مرکزی جهان

این کارشناس اقتصاد پول و بانکداری، با بیان اینکه این پدیده می‌تواند تحولات عظیمی در جهان به وجود بیاورد،  ادامه داد: به عنوان مثال قانون پولشویی که یکی از مهمترین قوانین بانکی است، کارکرد خود را از دست می‌دهد و دوم بانک‌های مرکزی کنترل‌شان را از بازار پول از دست می‌دهند و سوم اینکه دولت‌ها از طریق سیاست‌های پولی و مالی دیگر نمی‌تواند اقتصاد را مدیریت کنند.

وی تصریح کرد: مساله قیمت‌های نسبی و حفظ ارزش پول که بانک‌های مرکزی به دنبال حفظ آن بودند، دیگر از دست حاکمیت خارج خواهد شد و به دست خلق‌کنندگان پول مجازی می‌افتد. همچنین خلق پول به جای اینکه در دست بانک‌های مرکزی باشد، در اختیار تولیدکنندگان پول مجازی قرار می‌گیرد. ممکن است بگوییم عده‌ای از این افراد از لایه‌های مردم هستند اما با توجه به اینکه الگوریتم‌های ریاضی محدودیت‌های خاص خود را دارند، تنها عده خاصی مرجعیت تولید پول مجازی را به دست می‌آورند. بنابراین مرجعیت از بانک‌های مرکزی به مهندسان فضای مجازی انتقال پیدا خواهدکرد.

پیغامی گفت: سوال این است آن عده که خلق پول مجازی می‌کنند، یکی از اجزای حاکمیت سیاسی و نهادهای قدرت کشور‌ها خواهند ماند یا خیر. اگر اینها برگردند و جزئی از حاکمیت شوند، شاید تغییری در چارچوب حکمران پولی رخ ندهد و فقط از مدیران بانکی به مهندسان فضای مجازی تغییر کند. اگر پول مجازی و مراجع خلق کننده آن با نهاد قدرت ارتباط مناسب را نگیرند، در اینجا چالش‌های جدید به وجود می‌آید و در عمل شاهد حاکمیت‌ها و قدرت‌های جدیدی در دنیا خواهیم بود مانند همین  اتفاقی که در حوزه رسانه رخ داده است و یا اتفاقاتی که در بخش آموزش به وجود آمده است.

وی با بیان اینکه این مساله یک مدل جدیدی از حاکمیت را شکل خواهند داد، افزود: اما آیا این مساله یک تهدید است یا فرصت. به طور طبیعی ما در جریان بین‌المللی با تحریم مواجه بودیم و اگر در دوره گذار تا مادامی که مراجع خلق کننده پول مجازی با جریانات قدرت و حکمرانان پولی ارتباط نگرفته باشند، برای کشورهای تحریم شده که دچار محدودیت شدند، یک فضای جدیدی ایجاد خواهد شد. البته پول مجازی هم تهدید می‌تواند باشد و هم فرصت. اما در دوره گذار می‌توانیم از این فضای جدید استفاده کنیم.

* نگرانی اغلب کشورها از ظهور و گسترش بیت کوین

این کارشناس اقتصاد پول و بانکداری تاکید کرد: اما همانطور که اغلب کشورهای دنیا امروزه از ظهور پول‌های مجازی اظهار نگرانی کرده‌اند، در داخل هم بانک مرکزی ایران از اینکه بخشی از مدیریت پولی کشور را به پول‌های مجازی واگذار کند، نگران است،بنابراین وجه نگرانی موضوع زیاد است البته باید هر چه زودتر در این حوزه سیاست‌گذاری کنیم تا از فرصت‌های آن استفاده کرده و تهدیدها را به حداقل برسانیم.

وی تصریح کرد: به همین دلیل بانک مرکزی اعلام کرده در حال مطالعه پول‌های مجازی است اما امکان مداخله مستقیم قطعا نخواهد داشت و نمی‌تواند سیاست‌های بالا به پایین و یا مستقیم وضع کند. محدودیت‌هایی در کوتاه مدت وضع می‌شود مانند اینکه به صرافی‌ها اعلام کرده‌اند که مبادله بیت کوین قانونی نیست اما این محدودیت‌ها نمی‌تواند همیشگی باشد.

* ریسک خریداری و معامله بیت کوین برای خانوارها و بنگاه‌ها

وی با بیان اینکه بیت کوین یک نوع از ریسک را به اقتصاد خانوارها و بنگاه‌ها منتقل خواهد کرد که آن ریسک امکان تضمین ضمانت و صیانت از دارایی‌های مجازی است، اظهارداشت: احتمال از دست رفتن دارایی در معاملات بین کوین برای خانوارها و بنگاه‌ها وجود دارد مخصوصا برای کشوری مانند ایران که قوانین حقوق مالکیت معنوی به درستی رعایت نمی‌شود و یا اینکه برخی نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌ها برای ما تحریم شده است. ممکن است فردی بیت کوین خریده باشد اما آن الگوریتم برای ایران قابل انتقال نباشد و در این شرایط فرد دارایی خود را از دست می‌دهد.

پیغامی تاکید کرد: بنابراین افراد باید مراقب باشند و بی‌محابا سرمایه‌های خود را در این حوزه به کار بگیرند چون ریسک آن بسیار بالاست.

* بیت کوین هم مانند پول‌های اعتباری فعلی از هیچ، خلق می‌شود

وی در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه نیاز به سرمایه‌ای برای خلق بیت‌کوین نیست، آیا این خطر وجود ندارد که هزاران و صدها هزار مرکز خلق و عرضه بیت‌کوین یا پول مجازی به وجود بیاید، گفت: بله این مساله وجود دارد اما باید توجه داشته باشیم که هم‌اکنون در بانک‌های مرکزی جهان هم این شرایط وجود دارد و از وقتی که پول اعتباری شکل‌ گرفت، دیگر نیازی به یک داشته یا سرمایه برای خلق پول نیست. بنابراین اعتبار از هیچ سرمایه‌ای قابل خلق است و حالا این جابه‌جا می‌شود یا پول‌های مجازی.

این کارشناس اقتصاد پول و بانکداری افزود: البته پول‌های مجازی نامحدود نیستند و همین محدودیت‌ها باعث عدم امکان مبادله بیت کوین را به وجود آورده بود که البته مدتی است با تغییر الگوریتم‌های بیت کوین حجم مبادلات آن هم رشد قابل توجهی داشته است.

* معامله بیت کوین در دنیا به پیترا فروشی‌ها هم رسیده است

وی در پاسخ به این سوال که آیا هم‌اکنون با بیت کوین کالا خریداری می‌شود یا فقط بیت کوین با بیت کوین مبادله می‌شود، گفت: هم‌اکنون با بیت کوین در دنیا کالا هم خریداری می‌شود و تصاویری در فضای مجازی دیدم که برخی پیتزافروشی‌ها نوشته‌اند که بیت کوین هم می‌پذیرند. البته اجزایی از بیت کوین مبادله می‌شود، یعنی بخشی از ارزش دارایی بیت کوین از یک حساب به حساب دیگر منتقل می‌شود.

/فارس