به گزارش مازند اصناف؛ در حال حاضر نیز آمار منتشرشده از بانک مرکزی از افزایش ۲۴‌درصدی کارت‌های اعتباری خبر می‌دهد. بر اساس این آمار، اگر تعداد کارت‌های صادرشده را بر ۷۹‌میلیون جمعیت کشور تقسیم کنیم، سهم هر ایرانی حدود ۲۲/۵ کارت می‌شود، یعنی به‌طور میانگین بیش از پنج کارت بانکی به نام هر ایرانی ثبت شده است.

بر اساس آخرین آمار بانک مرکزی در مجموع ۴۱۲‌ میلیون و ۶۵۱‌ هزار و ۱۶۱ کارت که توسط بانک‌ها صادر شده، سهم هر ایرانی بیش از پنج کارت است. بر اساس آمار بانک مرکزی تا پایان فروردین سال جاری 271‌ میلیون و 333‌ هزار و 921 کارت برداشت، یک‌ میلیون و470‌ هزار و 96 کارت اعتباری و 139‌ میلیون و 847‌ هزار و 144 کارت خرید/هدیه توسط بانک‌ها صادر شده است. بنابراین در مجموع 412‌ میلیون و 651‌ هزار و161 کارت تا این تاریخ در کشور صادر و توزیع شده است.

اگر تعداد کارت‌های صادرشده را بر 79‌ میلیون جمعیت کشور تقسیم کنیم، سهم هر ایرانی حدود 22/5 کارت می‌شود، یعنی به‌طور میانگین بیش از پنج کارت بانکی به نام هر ایرانی ثبت شده است. همچنین بر اساس آمار «شاپرک» در خرداد 1396، تعداد کارت‌های بانکی تراکنش‌دار در سوییچ شاپرک در مجموع 79‌ میلیون و683 ‌هزار و 91 عدد بوده است که بیشترین تعداد آن با حدود 75‌ میلیون عدد و سهم تعدادی 35/94‌ درصدی مربوط به کارت برداشت و کمترین تعداد آن با حدود 103‌ هزار عدد و سهم 13/0‌درصدی مربوط به کارت اعتباری بوده است. همچنین تعداد کارت‌های بانکی تراکنش‌دار در خرداد 96 نسبت به اردیبهشت نرخ رشد معادل 23/0درصدی داشته و نرخ رشد در کارت‌های هدیه و بن‌کارت منفی و در دو دسته دیگر از کارت‌ها مثبت بوده است.

در این ماه نسبت به ماه گذشته، کارت‌های هدیه و بن‌کارت رشد منفی تعدادی معادل منفی 51/19درصدی، کارت‌های برداشت رشد تعدادی معادل1/66‌ درصدی و کارت‌های اعتباری رشد تعدادی معادل 64/24‌ درصدی را تجربه کرده‌اند. همچنین با این فرض که تعداد کارت‌های بانکی صادره از فروردین تا خرداد تفاوت محسوسی نداشته باشد، با مقایسه این دو آمار متوجه می‌شویم که حدود 333‌ میلیون کارت در خرداد سال 96 هیچ‌گونه تراکنشی نداشته‌اند و سرانه کارت‌های بانکی تراکنش‌دار به ازای هر فرد حدود یک کارت است. این آمار نشان می‌دهد که تعداد کارت‌های بانکی به‌طور نسبی در کشور بالاست و حدود 80‌ درصد کارت‌های بانکی طی یک‌ماه هیچ‌گونه تراکنشی نداشته‌اند.

کارت اعتباری چیست؟

کارت اعتباری (CreditCard) نوعی کارت پرداخت است که برای اشخاص حقیقی یا حقوقی صادر می‌شود. این کارت به دارنده آن این امکان را می‌دهد تا بر پایه نوع قرارداد، از خدمات و کالاهایی برخوردار شده و صادرکننده کارت، بهای آن را بپردازد. به عبارت دیگر یک حد اعتبار به کاربر اختصاص داده می‌شود که می‌تواند از آن اعتبار، پولی را برای پرداخت قرض بگیرد؛ بنابراین کارت اعتباری از ابزارهای بسیار موثر اقتصادی، امنیتی و بانکی بوده و فراگیرشدن آن موجب سهولت در روابط تجاری و کاهش قابل توجه‌بار مالی ناشی از فرسودگی اسکناس و تقلیل خطرات پول خواهد شد. مشتری به وسیله آن می‌تواند برای خرید کالا از همه پایانه‌های فروشگاهی متصل به شبکه شتاب یا پایانه‌های بانک صادرکننده کارت، بدون پرداخت وجه استفاده کند.

کارت‌ اعتباری؛ طرحی برای خروج از رکود

توسعه و گسترش کارت بانکی و بانکداری الکترونیکی در ایران برخلاف سایر کشورهای دنیا بر پایه کارت‌های دبیت بود. اگر کارت‌های اعتباری در نقاط دیگر دنیا موجب توسعه بانکداری الکترونیکی شدند، کارت دبیت زمانی که استفاده از کارت اعتباری ممنوعیت شرعی داشت، این وظیفه را بر عهده گرفت. بانک‌های ایران همیشه از ممنوعیت شرعی استفاده از کارت‌های اعتباری گله‌مند بودند و این ممنوعیت شرعی را یکی از دلایل عقب‌افتادن خود از ابزارهای نوین بانکداری بین‌الملل می‌دانستند. با آغاز فعالیت دولت یازدهم، فعالیت‌های بانکی رنگ و بویی دیگر به خود گرفت. با رفع تحریم‌ها و نزدیک‌شدن فعالیت بانک‌های کشور با بانک‌های جهانی استفاده از ابزارهایی که هماهنگی بیشتری با شبکه بانکی بین‌المللی دارد، از اهمیت بیشتری برخوردار شدند.

طرح خروج از رکود دولت نیز مزید بر علت شد تا شبکه بانکی کشور طرح صدور کارت اعتباری را مجددا در دستور کار قرار دهد. در ابتدا کارت اعتباری در قالب کارت اعتباری خرید کالای ایرانی مطرح شد و بانک‌ها به متقاضیان این کارت تا سقف ۱۰‌ میلیون تومان اعتبار می‌دادند تا بتوانند نیازهای خود را از طریق خرید کالای ایرانی رفع کنند. این طرح هر چند به‌عنوان یکی از طرح‌های خروج از رکود مطرح شد، اما با یدک‌کشیدن نام کارت اعتباری سعی کرد هم به کارت اعتباری رونق بخشد و هم به کارخانه‌های تولیدکننده کالای ایرانی. هرچند این طرح نیز چندان مورد استقبال قرار نگرفت.

با وجود مانوری که مسئولان روی توزیع این کارت و رونق‌بخشیدن به بازار کالای ایرانی دادند، نه از سوی تولیدکنندگان مورد استقبال قرار گرفت و نه از سوی مصرف‌کنندگان. البته بانک‌ها نیز به‌عنوان عوامل موثر در این بازار علاقه چندانی به تخصیص بخشی از منابع خود برای صدور این نوع کارت و در نهایت خرید کالای داخلی نداشتند؛ اما در این بین دستورالعمل صدور کارت اعتباری بر پایه عقد مرابحه چندین‌بار مورد بازبینی قرار گرفت و به تبع آن نیز دستورالعمل اجرایی‌اش. از امتیازات کارت اعتباری مرابحه آن است که دامنه کاربرد آن گسترش یافته و شامل خرید انواع کالاها و خدمات نیز می‌شود. در این دستورالعمل تلاش شده است اجرای عقد مرابحه در قالب ابزارهای الکترونیکی جلوه بیشتری پیدا کند و تبادل فیزیکی پول را در جامعه کاهش دهد و هزینه‌ها و خطرات جابه‌جایی پول نقد برای خرید کالا و خدمات را برای متقاضیان تنزل بخشد.

تعیین 3 سقف برای کارت‌های اعتباری

بانک مرکزی سه سقف برای کارت های اعتباری درنظر گرفته است که 10، 30 یا 50‌ میلیون تومان است. به این کارت‌ها به ترتیب کارت برنزی، نقره‌ای و طلایی گفته می‌شود. از آنجایی که سامانه کارت‌های اعتباری بانک ها به یکدیگر متصل است، مجموع دریافتی از تمامی بانک‌ها و موسسات نباید از 50‌ میلیون تومان تجاوز کند. تعیین اعتبار بر عهده بانک‌هاست و آنها بر اساس نوع شغل، گردش حساب و... به مشتریان خود اعتبار می‌دهند.

ویژگی‌های دیگر کارت‌های اعتباری

به گزارش آرمان، اولین نکته‌ای که باید در مورد کارت اعتباری دانست این است که این کارت به منزله وام است. یعنی بر اساس معیارهایی نظیر ضمانت وام به مردم اعتبار پرداخت می‌شود و آنها می‌توانند با استفاده از آن اعتبار، امروز خرید کنند و در آینده پرداخت کنند. اما برای این کار باید سودی پرداخت شود. البته یک تفاوت عمده میان کارت اعتباری و وام وجود دارد و آن وجود دوره تنفس در کارت اعتباری است. یعنی اگر امروز خرید شود و تا کمتر از هفت روز تقویمی مبلغ به بانک بازگردانده شود، هیچ‌گونه سودی پرداخت نمی‌شود. از نکات خوب کارت اعتباری ویژگی گردان‌بودن است. یعنی در هر لحظه از زمان می‌توان تا اندازه سقف از اعتبار آن استفاده کرد.

همچنین ویژگی مثبت دیگر کارت اعتباری این است که از تمامی فروشگاه‌ها یا مراکزی که دستگاه پوز دارند می‌توان خرید خود را انجام داد. نبود امکان دریافت وجه نقد، انتقال وجه کارت اعتباری و پرداخت زودهنگام اقساط از دیگر ویژگی‌های کارت‌های اعتباری است. بر اساس ماده 24 دستورالعمل اجرایی کارت اعتباری چنانچه مشتری پس از دوره تنفس و پیش از سررسید نسبت به بازپرداخت تمام یا بخشی از تسهیلات اقدام کند، موسسه اعتباری مکلف است حداقل 90 درصد سود مستتر در قسط/اقساط زودپرداخت را متناسب با مدت باقیمانده تا سررسید قسط/اقساط پرداخت‌شده، به مشتری تخفیف دهد. در حالی که این اتفاق به ندرت در وام های بانکی اتفاق می‌افتد. با این حال اگر اقساط به‌موقع پرداخت نشود، دارنده کارت،‌ مشمول جریمه می‌شود و باید وجه التزام بپردازد.