به گزارش مازند اصناف کارشناسان معتقدند سوءمدیریت‌های موجود باعث شده محصولات تولیدی و مونتاژی در ایران قیمت بالایی داشته باشد.

در اولین قرارداد خودرویی که پس از برجام منعقد شد، قرار بر تولید سه مدل خودروی پژو 2008، 301 و 208 در ایران گذاشته شد. با این‌که خط تولید پژو 2008 چند هفته پیش افتتاح شد، اما آمارهای وزارت صنعت نشان می‌دهد از این مدل خودرو فقط سه دستگاه در اردیبهشت تولید شده که نشان می‌دهد هنوز تا تولید انبوه این خودرو راه زیادی در پیش است.

از سوی دیگر، درباره پژو 301 که قرار بود در نیمه اول امسال به تولید انبوه برسد، ابهاماتی مطرح است. در این زمینه می‌توان به اطلاعات ثبت شده گمرک جمهوری اسلامی ایران درباره واردات 200 دستگاه خودروی پژو 301 اشاره کرد که در فروردین سال جاری با ارزش پایه 32 میلیون و 711 هزار تومان (10094 دلار) وارد کشور شده است. از آنجا که همین خودرو قرار است پس از مونتاژ در داخل ایران با قیمت بالای 60 میلیون تومان فروخته شود، این سوال مطرح می‌شود که چرا این حجم بالا از پژو 301 به‌طور فول وارد کشور شده و چرا قیمت آن در داخل، فاصله زیادی با قیمت پایه وارداتی دارد؟

توضیحات کارشناسان نشان می‌دهد واردات چند ده مدل خودروی فول از محصولی که قرار است در یک کشور مونتاژ شود، با هدف مهندسی معکوس و انجام آزمایش‌های فنی، طبیعی است. ضمن آن‌که درباره تفاوت قیمت تولید داخل با قیمت وارداتی هم باید به اخذ مالیات و عوارض در داخل کشور اشاره کرد که موجب گران شدن محصولات تولید داخل می‌شود.

واردات خودرو برای آزمایش آنهاست

رضا رضایی، رئیس انجمن قطعه‌سازان درباره اخبار منتشرشده مبنی بر واردات خودرو توسط خودروسازان به‌جای مونتاژ  گفت: متاسفانه برخی اظهارنظرهای غیرکارشناسی باعث می‌شود روند توسعه صنعتی با چالش مواجه شود، به این دلیل که اصلا چنین منطقی برای خودروسازان وجود ندارد و این شایعه‌ای بیش نیست.

رضایی در ادامه افزود: این‌که بخواهیم قراردادهای اخیر را که به اشتغال و گردش مالی مناسبی در اقتصاد کشورمان منجر می‌شود چنین سخنانی تحت تأثیر قرار دهیم، هیچ پشتوانه علمی ندارد. چون هنگامی که یک خودروی جدید در منطقه‌ای برای مونتاژ معرفی می‌شود، نمی‌توان به یک‌باره از صفر تا صد آن کار را در کارخانه‌های محلی انجام داد.

رضایی با بیان این‌که به ازای هر شغلی که در صنعت خودرو ایجاد کنیم، شش شغل در صنایع بزرگ دیگر ایجاد خواهد شد و 70 صنعت هم در کنار آنها به حرکت درخواهد آمد، تاکید کرد: قرارداد سرمایه‌گذاری مشترک میان خودروسازان ایران و دو شرکت عمده خارجی امضا شده است و تقریبا یک سال و نیم زمان لازم داریم تا مستندات مهندسی این خودروها برای تولید به ایران منتقل شود. به عنوان مثال درباره خودروی 2008 حدود 25 درصد قطعات سری اول، داخلی است و پس از آن بسرعت به سمت سهم 40 درصدی از قطعات این خودرو خواهیم رسید.

این مقام صنفی افزود: اصولا باید تعدادی خودرو به صورت کامل برای نمونه وارد ایران شود تا آزمایش‌های نهایی روی آنها برای تولید انبوه انجام شود که در این شیوه هیچ تخلفی نبوده است.

خودروسازان دست از واردات بکشند

میثم رضایی، رئیس انجمن صنفی واردکنندگان خودرو درباره قراردادهای جدید خودرویی گفت: با رویه فعلی تردیدی نداریم که همکاری با خودروسازان خارجی به تولید مشترک منجر نخواهد شد و در حد حرف باقی خواهد ماند.

رضایی افزود: درحال حاضر چیزی به عنوان واردات سی.کی.دی (قطعات آماده برای مونتاژ خودرو) وجود ندارد و بعضا این محصولات به صورت کامل از خارج وارد کشور می‌شوند و حتی به میزان 5 درصد هم ساخت داخل برای آنها رخ نداده است.

وی در این خصوص تصریح کرد: قرار بود در دوران پس از برجام خودروسازان خارجی تولید مشترک را با همکاران ایرانی خود آغاز کنند و براساس گفته‌های مدیرعامل ایران‌خودرو، شرط تولید مشترک ایران‌خودرو با شرکت‌های خارجی تأمین سرمایه به صورت سرمایه‌گذاری 50 ـ 50 خواهد بود.

این مقام صنفی معتقد است، در تولید مشترک باید داخلی‌سازی هر محصول از 40درصد آغاز و به 60 تا 80 درصد برسد؛ اتفاقی که در مشارکت با خارجی‌ها در حد حرف باقی مانده و مشکلات تولید از یک طرف و سود واردات از سوی دیگر باعث شد تا خودروساز داخلی واردات را جایگزین تولید کند.

رئیس انجمن کارفرمایی واردکنندگان خودرو در ادامه از کاهش درآمدهای دولت و آسیب رساندن بر تولید و اشتغال در واردات خودرو توسط خودروسازان خبر داد و افزود: برای فول واردکردن یک خودرو در کشور 40 تا 45 درصد حقوق عوارض گمرکی به دولت پرداخت می‌شود؛ درحالی که وقتی مونتاژ خودرو صورت می‌گیرد عوارضی که بابت واردات قطعات سی.کی.دی به دولت پرداخت می‌شود تنها 3 تا 4 درصد است.

رضایی تاکید کرد: ادامه روند واردات خودروهای ساخته‌شده از سوی خودروسازان داخلی آسیب جدی به توانمندی تولید داخل وارد می‌کند و در آینده‌ای نه‌چندان دور ایران به بزرگ‌ترین مونتاژکار خودرو در منطقه تبدیل خواهد شد.

4 دهه گذشت، خودروساز نشدیم

دکتر جمشید پژویان رئیس سابق شورای رقابت نیز گفت: تقریبا چهار دهه پیش ایران به‌عنوان یکی از کشورهای پیشرو در صنعت خودروسازی آسیا نام شناخته‌شده‌ای داشت، اما امروز به‌دلیل سوءمدیریت‌های موجود در این صنعت حتی از ترکیه و کره جنوبی هم عقب‌افتاده است.

وی افزود: ناکارآمدی و مدیریت دولتی حاکم بر صنعت خودرویی ایران، هزینه‌های تولید را به‌گونه‌ای افزایش داده که نه‌تنها مصرف‌کنندگان داخلی را با مشکلاتی مواجه کرده است، بلکه در بازارهای صادراتی محدودی هم که به خود دیده با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کند.

استاد دانشگاه علامه ادامه داد: نبود بهره‌وری مناسب در قطعه‌سازی و همچنین خودروسازی هزینه تمام‌شده اغلب تولیدات خودروسازان ایران را بالاتر از استاندارد می‌کند و به همین دلیل قیمت خودروهای تولید داخل آنچنان تفاوتی با خودروهای وارداتی نخواهد داشت. در حالی که براساس اصول و با در نظر گرفتن دستمزد پایین، انرژی ارزان و برخی مواد اولیه ارزان داخل کشور این انتظار می‌رود که وقتی محصولی داخل ایران تولید می‌شود قیمت مناسبی برای مصرف داخل داشته باشد.

به گفته پژویان، سال‌هاست درباره قیمت و کیفیت خودروهای تولیدی داخل صحبت می‌کنیم و همه براین تاکید دارند که اگر کالایی افزایش قیمت به خود می‌بیند، باید کیفیت بالاتری را نیز تجربه کرده باشد اما در صنعت خودرویی ما چنین اتفاقی روی نداده و دائم عقب‌گرد کرده‌ایم. به همین دلیل شاید بهتر است اصلا خودروسازی را فراموش کنیم و به‌دنبال سرمایه‌گذاری در صنعت دیگری باشیم.

او افزود: رانت‌های بزرگی در صنعت خودروی ایران دست به دست می‌شود تا این صنعت را به بهانه‌های مختلف سرپا نگه دارد در حالی که اگر این هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های هنگفت در بخش دیگری از اقتصاد کشورمان آرام می‌گرفت، اکنون شاهد اشتغال و ارزش افزوده بالاتری برای کشور بودیم و مصرف‌کنندگان نیز درگیر مسائل حاشیه‌ای نبودند. این که گفته شده خودروسازان به جای ساخت و تولید داخل به‌دنبال واردات خودرو‌های ساخته شده خارجی هستند، قطعا به همان سوءمدیریت مرتبط است؛ به این دلیل که لابی‌های قدرتمند در این بخش مانع شفافیت و دسترسی به اطلاعات دقیق می‌شود.

علت تفاوت قیمت وارداتی و مونتاژ داخل

بیوک‌علی مرادلو، مشاور سابق وزیر صنعت در حوزه خودرو، درباره قیمت خودروهای مونتاژ شده خارجی در ایران  گفت: این‌که گفته می‌شود قیمت فلان خودرو مثلا چند هزار دلار است، اما در بازار داخل چند برابر فروخته می‌شود، منطقی نیست؛ چون این خودرو با شیوه‌های مختلفی می‌تواند در گمرک ثبت سفارش شده باشد که قیمتی پایین برایش در نظر گرفته شود.

مرادلو افزود: اصولا وقتی درباره قیمت خودروهای خارجی و مونتاژی داخل قرار است اظهارنظر کنیم، باید عوارض گمرکی را نیز مدنظر داشت؛ چون وقتی خودرو به صورت کامل وارد شود حداقل 70 درصد افزایش قیمت خواهد داشت. مثلا درباره خودرو 301 وقتی اعلام می‌شود که قیمت جهانی این خودرو نزدیک 33 میلیون تومان است، باید دید ثبت سفارش آن چقدر صورت گرفته است.

این کارشناس صنعت خودرو تصریح کرد: روند تعیین قیمت نهایی خودرو کاملا مشخص است که از قطعات، مونتاژ، رنگ و موارد دیگری مشخص می‌شود نکته پنهانی در آن نیست. بنابراین قیمت‌های اعلام‌شده برای بازارهای مصرفی کاملا مشخص است و قابل دفاع خواهد بود. درحالی که هزینه‌های مختلفی هم در این صنعت برای تولیدکنندگان ایران وجود دارد که شاخص اول آنها قیمت تمام‌شده پول برای تولیدکنندگان است.

/جام جم