به گزارش مازند اصناف؛ اجیر در لغت به معنی مزد گیر است یعنی کسی که با گرفتن دستمزد برای دیگری کار می کند. همچنین در اصطلاح فقهاء عبارتست از انسانی است که خودش را اجاره می دهد یا غیر از خودش او را اجاره می کند تا از عمل او نفع ببرد.

اما چرا از اجیر در باب اجاره بحث می‌شود؟ زیرا تمام شرایطی که در اجاره اعیان مثل خانه و ماشین و زمین لازم است (مثل اینکه طرفین عقد بالغ و عاقل باشند، منغعت حلال و مقصوده و زمان معلوم باشد همگی) در اجاره اشخاص لازم است. مثلاً اگر کسی، شخصی را اجیر کند تا برایش در امر قاچاق شراب، کار کند این اجاره باطل است و اجرت نیز حرام می باشد یا اگر زمان مشخص نباشد اینجا اجاره باطل است.

دین مبین اسلام که در همه امور طرفدار سرسخت حقوق مظلومین و کارگران و اقشار زحمتکش و ضعیف جامعه است در این خصوص قوانین و دستورات سرسختانه ای دارد.

رسول خدا (ص) در خصوص رعایت حقوق اجیر می فرمایند:

«مَن ظَلَمَ أجِيرا أجرَهُ أحبَطَ اللّهُ عَملَهُ و حَرّمَ علَيهِ رِيحَ الجَنّةِ، و إنّ رِيحَها لَتُوجَدُ مِن مَسيرَةِ خَمسِمائةِ عامٍ.»

«كسى كه مزدِ اجيرى را كم دهد، خداوند عملش را باطل می گرداند و بوى بهشت را كه از مسافت پانصد ساله به مشام مى رسد، بر وى حرام می كند.» (الأمالي للصدوق: ۵۱۳/۷۰۷)

***

سه نکته:

* اجیر خاص و اجیر مطلق

در مسائل فقهی اجیر بر دو نوع است. یکی اجیر خاص یعنی کسی که مستاجر وی را برای مدت معینی به کار گماشته است تا خود اجیر مباشرتاً کار کند.

دوم اجیر مطلق؛ اجیر معین از دو جهت (مباشرت و زمان) معین بود و اجیر مطلق می تواند از یکی یا هر دو جهت مطلق و رها باشد.

**

بنابراین اجیر مطلق اگر از جهت مباشرت آزاد باشد مثل این است که بگوید این لباس را برایم در روز جمعه بدوز. حال اینکه خودش بدوزد یا به فرد دیگری بدهد در اجاره شرط نشده است.

اگر فقط از جهت زمان آزاد باشد مثل اینکه بگوید این لباس را فقط خودت بدوز و به دیگری نسپار ولی زمانش مهم نیست. البته ممکن است از هر دو جهت (مباشرت و زمان) مطلق و آزاد باشد.

*** گناه کبیره ای که کارفرمایان به آن توجه جدی ندارند!

مساله رعایت حقوق کارگران به قدری نزد رسول مکرم اسلام از اهمیت برخوردار است که حضرت عدم رعایت آن را از گناهان کبیره دانسته و فرمودند:

«ظُلمُ الأجِيرِ أجرَهُ مِن الكبائرِ.»

«كم دادن مزد اجير (كارگر) ، از گناهان كبيره است.» (بحار الأنوار، ۱۰۳/۱۷۰/۲۷) این در حالی است که بعضا مشاهده می شود کارفرمایان نسبت به این موضوع توجه کافی ندارند و در پرداخت حق و حقوق کارگران اهمال می کنند و به بهانه های مختلف از سر و ته حقوق آنها می زنند!

تراز