به گزارش مازند اصناف؛ طبق آمار گمرک جمهوری اسلامی در سال ۱۳۹۴، ۶۷۰ هزار تن موز به قیمت ۵۱۵ میلیون دلار وارد کشور شده است. نکته جالب توجه آنکه با وجود کاهش چشمگیر ۲۳ درصدی کل واردات کشور، در سال گذشته واردات موز از نظر وزنی ۴۳ درصد و از نظر قیمت دلاری ۲۶ درصد افزایش داشته است.
این مسئله باعث شده موز در کنار کالاهایی چون محصولات اساسی کشاروزی مانند ذرت، گندم و برنج؛ خودرو سواری و قطعات منفصله تولید خودرو؛ محصولات فولادی؛ و تلویزیونهای LCD و LED؛ جزء عمدهترین محصولات وارداتی ایران باشد و با ۴ پله صعود نسبت به سال گذشته، رتبه دوازدهم را در این فهرست به خود اختصاص دهد.
میزان واردات موز ایران در ده سال اخیر در نمودار زیر نشان داده شدهاست.
همانطور که از نمودار بالا مشخص است روند واردات موز ایران در سالهای اخیر صعودی بوده و در طول ده سال بیش از ۳ برابر شده است.
همچنین طبق آمار گمرک عمدهی واردات موز ایران از کشورهای ترکیه، امارات، چین و فیلیپین انجام گرفته است. اما طبق آمارهای جهانی صادرکنندگان عمدهی موز در دنیا کشورهای اکوادور، کاستاریکا، گواتمالا، کلمبیا و فیلیپین هستند و عمدهی موزی که از کشورهای ترکیه، امارات و چین وارد ایران میشود محصول کشور اکوادور است. گرچه کشورهای هند، برزیل و چین نیز تولیدکننده موز هستند اما به دلیل مصرف بالای داخلی در صادرکنندگان این محصول جایی ندارند.
علت افزایش میزان واردات موز ایران در سالهای اخیر را در کنار تغییر ذائقه مردم و افزایش میل به مصرف این محصول، باید در پایین بودن میزان تعرفه واردات این محصول جست و جو کرد. میزان تعرفه واردات موز در ده سال اخیر همواره در کمترین میزان ممکن، یعنی ۴ درصد بوده و واردات آن کمترین هزینه را برای واردکنندگان داشته است. درحالیکه در دیگر کشورهای واردکننده این طور نیست و تعرفه واردات موز، در مقایسه با دیگر کالاها میزان بالایی در نظر گرفته شده است. برای نمونه میزان تعرفه واردات برخی از کشورهای واردکننده موز در جدول زیر نشان داده شده است.
همانطور که در جدول بالا مشخص است تعرفه واردات موز در کشور ترکیه بیش از ۱۴۴ درصد در نظر گرفته شده، درحالیکه این کشور جزء تولیدکنندگان موز در جهان نیست. همچنین توجه به این نکته ضروری است که کشورهای مختلف دنیا درحالی تعرفههای ۱۰ و ۲۰ درصدی را برای واردات موز درنظر گفتهاند که میانگین تعرفه واردات محصولات غیر کشاورزی آنها در حدود ۲ درصد است و این مسئله نشان از بالا بودن میزان تعرفه واردات موز در مقایسه با میانگین تعرفه واردات در این کشورها دارد. با اینحال در ده سال اخیر در ایران میزان تعرفه واردات موز در کمترین حد ممکن در نظر گرفته شده است.
در شرایطی که امکان تولید یک محصول مصرفی در مقیاس بزرگ در یک کشور فراهم نیست، واردات این محصول برای مصرف داخلی لازم است. اما میزان واردات آن باید با توجه به ضرورت استفاده از آن در داخل کشور مدیریت شود. افزایش میزان واردات و مصرف موز در داخل کشور میتواند بر کاهش تقاضای میوههای دیگر که تولید داخل کشور هستند تأثیر گذار باشد. کاهش مصرف میوههای داخلی و افزایش میوههای وارداتی نیز اشتغال و درآمد کشاورزان داخلی را با مخاطره مواجه میکند. بنابراین مدیریت میزان واردات موز امری ضروری است.
وزارت جهاد کشاورزی در اقدامی میزان تعرفه واردات موز را برای سال ۱۳۹۵ افزایش داده و به ۲۶ درصد رسانده است. گرچه به ازای هر یک و نیم کیلو صادرات سیب، امکان واردات یک کیلو موز با تعرفه ۵ درصدی نیز در نظر گرفته شده است. این اقدام وزارت جهاد در راستای مدیریت واردات موز اقدامی قابل تحسین است و لازم است در آینده نیز با توجه به میزان واردات این محصول، تعرفه وارداتی آن مجددا اصلاح شود.