به گزارش مازند اصناف؛ در سنوات گذشته مردم استان و مسئولان شاهد حضور هیئت‌های مختلف تجاری در مازندران بودند. هر از گاهی سفر حضور هیئت‌های تجاری در استان در سطح رسانه‌ها می‌پیچید. تشریفات استانی نیز از همه ظرفیت خویش برای استقبال مناسب از هیئت‌های تجاری مازندران استفاده می‌کرد.

چندین هیئت تجاری از زمان استقرار دولت یازدهم در مازندران حضور یافتند و به تبع آن، مسئولان استانی نیز برای پاسخ به این سفرها مسافرت‌هایی را در برنامه کاری خویش قرار دادند.

در ماه‌های اخیر نیز شاهد حضور هیئت تجاری از کشور قرقیزستان به مازندران بودیم. حال که مدتی از این سفر گذشته، می‌توان بر خروجی این رفت‌وآمدهای اقتصادی بهتر و دقیق‌تر تمرکز کرد و به ارزیابی دستاوردهای این تحرکات اقتصادی پرداخت.

قبل از اینکه بررسی کنیم که در این سفر چه اتفاقاتی افتاد، نگاهی می‌کنیم به کشور قرقیزستان و استان ایسیکول که طی سه مرحله مسئولان دو استان یک بار در ایسیکول و دو بار در مازندران با هم دیدار داشتند.

طرف خود را بهتر بشناسیم

کشوری کوچک در آسیای میانه، که زمانی یکی از جمهوری‌های خودمختار اتحاد شوروی بود. این کشور در جنوب کشور پهناور قزاقستان، در غرب کشور بزرگ چین، شرق ازبکستان و شمال تاجیکستان واقع شده است. قرقیزستان هم درست مانند باقی کشورهای آسیای میانه، در میان خشکی محاصره شده و هیچ دسترسی به آبهای آزاد ندارد.

استان ایسیکول قرقیزستان چندان نام و نشانی از آن حداقل به فارسی نمی‌توان پیدا کرد، در جستجوی اینترنتی استان ایسیکول به این موارد رسیدیم که مرکز این استان قراکول است دارای ۴۳٫۱۰۰ هکتار مساحت است و ۴۶۳٫۹۰۰ نفر جمعیت است.

به جهت مراودات هیئت‌های تجاری دو طرف، مباحث مربوط به اقتصاد کشور قرقیزستان را مورد بررسی قرار می‌دهیم، مطرح کردن سایر مباحث نیز از حوصله این گزارش خارج است.

از نظر اقتصادی این کشور گرچه منابعی از طلا و اورانیوم و فلزهای کم‌یاب دارد، ولی اقتصادش عمدتاً با تجارت و از جمله صدور کالاهای بومی و به خصوص بازصدور کالاهای چینی به جمهوری‌های آسیای میانه وابسته است.

از زمانی که قزاقستان در اجرای شرایط مربوط به اتحادیه گمرکی با روسیه و بلاروس عوارض گمرکی برای کالاهای کشورهای غیرعضو را افزایش داد، قرقیزستان بزرگترین بازار صادراتی خود را از دست داد.

در سال ۲۰۱۳ روسیه قروض ۵۰۰ میلیون دلاری قرقیزستان را در ازاء تمدید حضور نظامی خود در این کشور بخشید و به دولت این کشور فشار وارد آورد که پایگاه نظامی آمریکا را در خاک خود تعطیل کند.

نزدیک به یک میلیون نفر از جمعیت ۶ میلیونی قرقیزستان در روسیه کار می‌کنند، پولی را که این نیروها به کشور می‌فرستند، مبلغ قابل‌اعتنایی است.

روسیه در سال‌های اخیر، گاه‌وبیگاه با انگیزه‌های سیاسی تهدید به تشدید سخت‌گیری در صدور ویزا برای نیروی‌کار قرقیزستان کرده است. عضویت قرقیزستان در اتحادیه اوراسیا هم از سوی روسیه بدون پاداش نمانده است.

روسیه یک صندوق توسعه با سرمایه‌ای معادل یک میلیارد دلار برای این کشور ایجاد کرده که برابر یک ششم تولید ناخالص ملی قرقیزستان است.

تولید ناخالص داخلی این کشور 38/10 میلیارد دلار است و در سال 2007 میلادی رشد 5/6 درصدی داشت. دو میلیون و 700 هزار نفر نیروی کار این کشور را تشکیل می‌دهند.

نرخ بیکاری در این کشور 18 درصد است و 40 درصد از مردم آن زیرخط فقر زندگی می‌کنند. در سال 2007 نرخ تورم در قرقیزستان 4/6 درصد بود.

محصولات صادراتی این کشور شامل پنبه، پشم، گوشت، تنباکو، طلا، مس، اورانیوم، گاز طبیعی، هیدرو کربن‌ها، ماشین‌آلات و کفش است که به کشورهای سوئیس(1/26 درصد)، قزاقستان(4/20 درصد)، روسیه(3/19 درصد)، افغانستا (4/9 درصد) و چین(8/4 درصد) صادر می‌شود.

محصولات وارداتی این کشور شامل نفت‌وگاز، ماشین‌آلات و تجهیزات، موادشیمیایی و موادغذایی است که از کشورهای چین(9/61 درصد)، روسیه(5/16 درصد) و قزاقستان(8/4درصد) وارد می‌شود.

اطلاعات بیشتری درباره استان ایسیکول قرقیزستان در دست نیست.

و اما هیئت تجاری استان ایسیکول چگونه وارد مازندران شدند؟.

به دلیل نداشتن پرواز مستقیم از قرقیزستان به تهران، این هیئت پس از حضور در ترکیه به تهران رسیدند و با استراحت در تهران عازم مازندران شدند. با بررسی سرانگشتی، این هیئت تجاری برای حضور در استان مازندران نزدیک 24 ساعت در راه بودند.

پس برای داشتن ارتباط دوجانبه نیاز به داشتن زیرساخت‌های مناسب چندجانبه است، داشتن ارتباط مستقیم و بدون واسطه، یکی از شروط اصلی برای برقراری ارتباط است که در حال حاضر این شرایط بین مازندران و ایسیکول فراهم نیست.

آقایان، مسئولان استانی! اگر شما تاجر باشید و قصد تبادل‌کالا داشته باشید، آیا حاضر هستید با این شرایط که هیچ‌گونه زیرساخت برای انتقال کالا به این کشور وجود ندارد، اقدام به انتقال کالا به کشور ثالث کنید؟.

در حال حاضر بسیاری از کشورها در همسایگی مازندران وجود دارند، که با کمترین زمان امکان دسترسی به آنها وجود دارد، ولی مسئولان و متولیان نتواستند به این کشورها کالا صادر کنند.

ابتداء رفع موانع، سپس برقراری روابط

با بررسی وضعیت صادرات قرقیزستان مشخص می‌شود که این کشور در حوزه تولیدات کالا چندان اثرگذار نیست و نمی‌تواند حداقل در تبادل کالا‌به‌کالا شریک تجاری خوبی برای ما باشد، از طرفی در سطح مقامات بالادستی هم تفاهم‌نامه و یا قراردادی که منجر به انعقاد قرار داد دوجانبه بین قرقیزستان و ایران باشد، به صورت کلی دیده نشده است.

ذکر این نکته نیز ضروری است که قرقیزستان در همسایگی چین قرار دارد. کشور چین به دلیل اقدامات اقتصادی که انجام داد، در بسیاری از نقاط دور دست جهان نفوذ پیدا کرد، چه طور می‌شود که این کشور به راحتی بخواهد فرصت عرضه اندام به تجار و بازرگانان مازندرانی بدهد؟

اگر فرصت برای بهره‌برداری از ظرفیت تجاری قرقیزستان وجود داشته باشد، چین قدرت بیشتری برای نفوذ در این کشور دارد و فضا را برای تجار و بازرگانان مازندرانی، که نوپا هستند، باز نمی‌گذارد.

از سوی دیگر، در صحبت‌های طرف‌های تجاری و مسئولان استان ایسیکول مشخص شد که اسناد بالادستی محکمی برای توسعه تبادل تجاری وجود ندارد و این در حالی است که کشور ما و استان مازندران در حال حاضر نیاز به توسعه تجاری با کشورهای همسایه و سایر کشورها دارند.

هم‌اکنون محصولات و تولیدات بخش کشاورزی مازندران به دلیل عدم پیش‌بینی مسئولان و دست‌اندرکاران، در برخی مواقع به بهای اندک فروخته می‌شود و چوب حراج به آنها می‌خورد.

هم ما آماده، هم آنها آماده، هم ما ناراضی، هم آنها ناراضی

بخشی از نگرانی‌های تجار مازندرانی از حضور هیئت تجاری ایسیکول در صحبت‌های مهاجر رئیس اتاق بازرگانی مازندران به خوبی بازگو شد، که نشان می‌دهد این سفر چندان بر وفق مراد تجار مازندرانی نبود.

وی با اعلام اینکه زیرساخت ارتباطات تجاری آسان بین ایران و قرقیزستان باید فراهم شود تا تجارت و صادرات در مازندران و ایسیکول تداوم یابد، گفت: استاندار مازندران در سفری که آبان 93 به کشور قرقیزستان داشت، از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های این استان بازدید کرد و چندین پروتکل تجاری در قرقیزستان منعقد شده است.

رئیس اتاق بازرگانی مازندران با بیان اینکه با گذشت بیش از دو سال از انعقاد تفاهم‌نامه همکاری، ارتباط تجاری مطلوبی بین دو استان مازندران و ایسیکول صورت نگرفته است، افزود: باید با ریشه‌یابی اساسی، به دنبال تقویت مناسبات همکاری و اقتصادی باشیم.

مهاجر با اشاره به اینکه موانع و مشکلات پیش‌روی صادرات محصولات ایرانی به قرقیزستان باید رفع شود، تصریح کرد: عمده‌ترین موانع این دو استان ایرانی و قرقیزی، نبود خط مستقیم پروازی بوده که مشکلاتی را برای مسئولان، مردم و تجار ایجاد کرده است.

وی با بیان اینکه مراودات بانکی ایران و قرقیزستان برای انتقال پول، همچنان تجار ایرانی را با مشکلات عدیده‌ای مواجه کرده، گفت: تسهیل در حوزه گمرکی قرقیزستان، می‌تواند موانع پیش‌روی صادرات و مراودات تجاری دو کشور را رفع کند.

اما پاسخ هیئت تجاری قرقیزستان به اظهارات مهاجر

استاندار ایسیکول قرقیزستان نیز اظهار کرد: برای انعقاد تفاهمنامه و اجرایی کردن آن نیاز به پیگیری بیشتر در مسائل کلان داریم و این موضوع در دست بررسی است و اقداماتی نیز در این زمینه از طریق سفارتخانه‌ها انجام شده و یا در حال انجام است.

استاندار ایسیکول قرقیزستان خاطرنشان کرد: به لحاظ جغرافیایی و صنعتی و همچنین در بخش کشاورزی استان، ایسیکول شرایط مشابهی با استان مازندران دارد و به همین دلیل می‎توانیم نسبت به توسعه مناسبات تجاری اقدام کنیم.

وی به عضویت کشور قرقیزستان در جمع کشورهای اوراسیا اشاره کرد و افزود: مازندران می‎تواند با برقراری توسعه مناسبات تجاری با ایسیکول قرقیزستان به بازار 300 میلیون نفری منطقه اوراسیا دست پیدا کند.

«آکی بایف» در ادامه با بیان اینکه شرایط مناسب سرمایه‌گذاری و معافیت‌های مالیاتی مناسب تجاری در این استان وجود دارد، اضافه کرد: از سرمایه‎گذاران اقتصادی در این استان حمایت ویژه می‎شود.

وی با ابراز علاقه‌مندی از برنامه‌ریزی برای واردات کالاهای مازندران به ایسیکول، یادآور شد: حاضریم در پروژه‌های مشترک صنعتی و کشاورزی نیز در این استان سرمایه‌گذاری کنیم.

استاندار ایسیکول در ادامه با اشاره به بازدیدی که از ظرفیت‌های صنعتی مازندران داشته، بیان کرد: آماده هستیم برای توسعه دوجانبه، همکاری‌های مناسب صنعتی با مازندران داشته باشیم.

وی به قابلیت‌های بخش کشاورزی و توریسم ایسیکول نیز اشاره کرد و ادامه داد: ظرفیت‌های مناسب گردشگری در این استان وجود دارد که می‎توان در این زمینه نیز تفاهمنامه‌های مشترکی منعقد و نسبت به اجرایی کردن آن اقدام کنیم.

بررسی حساب سرانگشتی

اگر به صورت سرانگشتی حساب شود، از سال 93 تاکنون حدود دو سال زمان برد که مناسبات تجاری بین دو استان(مازندران و ایسیکول) انجام شود، در این دو سال اتفاق چندان اثرگذاری برای انعقاد تفاهم‌نامه انجام نشد. رئیس اتاق بازرگانی مازندران چندان رضایت از حضور این هیئت تجاری در استان نداشت.

علت عدم موفقیت این سفر و سفرهای انجام شده از زبان مهاجر به خوبی بیان شد که نشان می‌دهد زیرساخت‌های مناسبی برای توسعه مناسبات تجاری وجود ندارد و در صحبت‌های استاندار ایسیکول نیز مطرح شد که برخی از مسائل باید به صورت کلان و در بالادست حل‌و‌فصل شود.

چرا مسئولان استانی از فرصت‌هایی که در حال حاضر برای توسعه مناسبات در پیش‌رو دارند، به خوبی استفاده نمی‌کنند و چندین ساعت وقت و انرژی خودشان را برای تنها دیدار دوجانبه صرف می‎کنند و در نهایت این دیدارها هم چندان دستاوردی برای استان مازندران ندارد.

نکته پایانی، مسبب حضور سفر هیئت تجاری قرقیزستان به مازندران علی نجفی بود، علی نجفی، منتخب مردم بابل در مجلس شورای اسلامی است که قبلا به عنوان سفیر ایران در قرقیزستان بود و تلاش کرد با اعزام هیئت تجاری مازندران به ایسیکول، دین همشهری بودن خویش به نماینده دولت در مازندران را ادا کند.

باشد که از این پس، مسئولان استانی برای حضور هیئت‌های تجاری و یا اعزام هیئت‌های تجاری کمی هم منافع استان را در نظر بگیرند، و یا اینکه حداقل اطلاعات بیشتری نسبت به کشوری که می‎خواهند اعزام شوند، کسب کنند.

مرجع: بلاغ نیوز