به گزارش مازند اصناف؛ چند سال است که در هفته های منتهی به پایان سال معامله خاصی رواج یافته است. بدین صورت که عده ای پول نو را به مبلغی به ارزش بیشتر از آنچه روی آن اسکناس نوشته شده می فروشند. در سالهای قبل فقط بانکها اقدام به دادن پول نو می کردند و مبلغ اضافی نیز دریافت نمی کردند لکن این معامله در سالهای اخیر با توجه به تقاضای فراوان مردم تبدیل به یک تجارت موقت و سودآور شده است.
در نگاه نخست این کار معامله یک کالا با کالای مشابه به همراه دریافت مبلغ اضافی است که به نظر ربا می رسد. لکن نظر فقها در این رابطه کاملا متفاوت است.
به طور کلی خرید و فروش پول نو در صورتی که عقلایی و با قصد جدی باشد اشکالی ندارد و همه مراجع تقلید در این حکم نظر یکسانی دارند.
همچنین در استفتائات رهبر معظم انقلاب آمده است:
س ۱۶۰۳: خرید و فروش اسکناس بصورت نسیه به مبلغی بیشتر از مبلغ آن چه حکمی دارد؟
ج: در صورتی که معامله ی مذکور، به قصد جدّی و با غرض عقلایی باشد مثل این که اسکناس ها از نظر کهنه و نو بودن با یکدیگر فرق داشته یا دارای علامت های مخصوص بوده و یا نرخ آنها با یکدیگر، تفاوت داشته باشد، اشکال ندارد ولی اگر معامله، صوری و برای فرار از ربا بوده و در واقع برای دست یابی به سود پول باشد، شرعاً حرام و باطل است.
***
سه نکته:
* فرق پول های قدیمی و جدید
آنچه ذهن را به اشتباه می اندازد این است که پول در زمان های گذشته از ارزش ذاتی برخوردار بوده است یعنی از طلا و نقره بوده و با صرف نظر از ضربی که داشته، همچون سایر کالاها ارزشمند تلقی می شده. در پول های قدیمی، عیار و وزن، از جایگاه ویژهای برخوردار بوده اما پول های کاغذی فاقد چنین ارزشی هستند.
** آیا اسکناس با سفته یکسان است؟
در اسکناس و پولی که فعلاً رواج دارد گرچه ارزش ذاتی مطرح نیست اما نمیتوان گفت که هیچ فرقی با سفته ندارد؛ یعنی همانند سفته نیست که صرفاً جنبه علامت و سند را دارا است لذا در مواردی که پول از بین می رود گفته می شود که مالم از بین رفته اما در سفته نمی گویند مالم از بین رفته است.
*** تبدیل نقدین
در اسلام به تبدیل نقدین (طلا و نقره) به یکدیگر صرافی می گفتند که هم مباح بوده و هم شرایطی بر آن قرارداده شده است مثلاً قبض و اقباض در یک مجلس صورت پذیرد و در جنس واحد تفاضل نباشد.
تراز