روزگاری نوای «یکی قرمز، دو تا زرد به زیر، یک زرد به رو» از هر خانه‌ای در مازندران شنیده می‌شد، اما اکنون لالایی دخترکان این دیار که پیشترها بانوای مادرانشان، آیین قالیبافی و فرش‌بافی را می‌آموختند، هم‌تغییر کرده است. دیگر از دارهای قالی که زینت‌بخش هر خانه کوچ و باصفای روستایی بود، خبری نیست و زخمهای دستان هنرمندان قالیباف نیز سالهاست که با تاروپود فرش گره‌خورده است.
وقتی به سراغشان می‌روی، می‌گویند که قالیبافی دیگر صرف ندارد و دارهایمان را جمع کرده‌ایم، اما اینجا هنوز نقش‌مایه‌ها در سکوت و فراموشی هنرنمایی می‌کنند.
بازاریابی مهم‌ترین مشکل فراروی فرش کلاردشت است و آن‌گونه که شایسته این محصول است به‌خوبی به کشور و دنیا معرفی نشده است
بازاریابی مهم‌ترین مشکل فراروی فرش کلاردشت است و آن‌گونه که شایسته این محصول است به‌خوبی به کشور و دنیا معرفی نشده است. در مازندران نیز ۴۵ هزار بافنده فرش وجود داردکه از این تعداد تنها دو هزار و ۵۰۰ نفر در قالب کارگاه‌های قالیبافی مشغول فعالیت هستند.
فتانه دلفان آذری مؤسس و مدیر آموزشگاه فرش ماندگار و تعاونی فرش چالوس درباره مشکلات فرش‌بافان و کارگاه‌های قالیبافی در استان گفت: متأسفانه یکی از بزرگ‌ترین مشکلات ما در این عرصه عدم وجود بازار با نمایشگاه دائمی فرش است به همین دلیل هنرمندان و فرش‌بافان نمی‌توانند آن‌گونه که باید محصولات خود را در معرض نمایش و فروش قرار دهند.
وی با اشاره به اینکه در شهرستان‌های چالوس و کلاردشت علاقه‌مندان زیادی به هنر فرش‌بافی وجود دارد، اظهار داشت: به دلیل نبود بازار فروش دائمی بافندگان متضرر می‌شوند.
وی از مسئولان منطقه خواست تا در راستای برگزاری نمایشگاه و بازار دائمی فرش تدبیری بیاندیشند.
مدیر تعاونی فرش ماندگار چالوس عنوان کرد: قطع بیمه بافندگان از سوی بیمه تأمین اجتماعی یکی دیگر از مشکلات بافندگان است، بیمه اکثر بانوان خانوار که قالیباف هستند باسابقه هشت سال بیمه به دلیل شغل همسر یا قوانینی مانند اینکه هر بافنده باید روزانه چهار هزار گره ببافد، نداشتن دار قالی بزرگ به دلیل عدم توان مالی قطع‌شده و متأسفانه مشکلاتی را برای فرش‌بافان به وجود آورده است.
وی بیان داشت: همچنین بازرسان بیمه نیز به دلیل عدم آگاهی و اطلاع کافی بر این مشکلات دامن می‌زنند که امیدواریم در این رابطه نیز تدبیری اندیشیده و به‌زودی مشکل بیمه بافندگان مرتفع شود.
فرش کلاردشت برند اصلی مازندران و به دلیل ذهنی بافت و بدون نقشه در کشور منحصربه‌فرد است
فرش کلاردشت برند اصلی مازندران و به دلیل ذهنی بافت و بدون نقشه در کشور منحصربه‌فرد است و به گفته مسئول امور فرش دستباف سازمان صنعت و معدن و تجارت مازندران، فرش کلاردشت به‌عنوان یک برند و طرح منحصربه‌فرد در کشور ویژه استان مازندران با مشکل بازاریابی مواجه بوده و آن‌گونه که شایسته این محصول است به‌خوبی به کشور و دنیا معرفی نشده است.
غلامرضا آقا گل زاده افزود: امید است با چاره‌اندیشی از سوی مسئولان و مقامات عالی منطقه، با تمرکز و توجه بر روی این محصول و دستاوردهای تاریخی این منطقه با برگزاری جشنوارهٔ فرش کلاردشت به‌صورت مستمر و سالانه، تأسیس بازار اختصاصی در شهرستان کلاردشت نسبت به معرفی این محصول و عرضه آن در سطح بین‌المللی زمینه رونق اقتصادی و کسب‌وکار در منطقه فراهم آید.
وی با اشاره به ارزش و زیبایی فرش ایرانی به‌ویژه محصول کلاردشت که با طرح‌های خیالی و رنگ‌های طبیعی و ماندگار افزود: استان مازندران دارای حدود ۴۵ هزار نفر بافنده دارای کارت شناسایی بافندگی فرش است که از این تعداد حدود دو هزار و ۵۰۰ نفر در قالب کارگاه‌های متمرکز یا غیرمتمرکز و مجتمع‌های قالیبافی فعالیت دارند و مابقی در قالب فعالیت‌های خانگی به تولید فرش دستبافت اشتغال دارند.
به گفته آقا گل زاده، همچنین حدود ۱۰۰ واحد کارگاه طراحی نقشه فرش نیز در استان فعال هستند و در فرش مازندران غالب طرح‌ها و نقش‌ها شامل نائین، کاشان، قم و تبریز است، علاوه بر اینکه برند اصلی فرش مازندران طرح کلاردشت است که نقشه آن در کشور به‌صورت منحصربه‌فرد، ذهنی باف و بدون نقشه است.
سالانه ۴۵ هزار متر مربع فرش در مازندران بافته می شود
مسئول امور فرش دستبافت استان مازندران سرانه هر بافنده را یک مترمربع دانست عنوان داشت: بر اساس برآورد، حدود ۴۵ هزار مترمربع سالانه در مازندران فرش بافته می‌شود که انتظار می‌رود با پشتیبانی و حمایت بخش دولتی در قالب اعطای تسهیلات کم‌بهره و پوشش بیمه تأمین اجتماعی این رقم به دو برابر نیز افزایش یابد.
وی گفت: مهم‌ترین محدودیت فرش‌بافان مازندران، فقدان بازار کارآمد درزمینهٔ اختصاصی فرش از حیث تأمین مواد اولیه، ابزار و عرضه محصولات است و این محدودیت سبب می‌شود تا تولیدکنندگان این صنعت در استان مواد اولیه را از سایر استان‌ها تأمین کنند، همچنین محصولات را به‌واسطه یا مستقیم در سایر استان‌ها عرضه دارند.
آقا گل زاده تصریح کرد: اقدامات اولیه و طرح‌های مطالعاتی در این زمینه از سوی سازمان صنعت، معدن و تجارت مازندران پیشنهادشده تا با امکان‌یابی و انجام مطالعه بازار مناسبی در استان ایجاد و این نقیصه مرتفع شود.
وی در خصوص کمک به فرش‌بافان عنوان کرد: در حال حاضر با توجه به محدودیت منابع مالی و تسهیلات کم‌بهره از سوی صندوق کارآفرین امید و منابع بانکی در استان، وام‌های کم‌بهره در اختیار تعداد محدودی از بافندگان قرار گرفت و هم‌اکنون در حال توزیع و جذب این اعتبارات هستیم.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت مازندران به برندسازی فرش مازندران اشاره کرد و گفت: توانستیم فرش استان را برندسازی کرده و با آرم تجاری به بازارهای جهانی معرفی کنیم.
محمد محمدپورعمران با اشاره به برندسازی فرش مازندران تصریح کرد: به دنبال بازار مشخصی برای عرضه صنایع‌دستی و فرش دستباف هستیم و باید برای زنان روستایی در مشاغل کوچک برندسازی انجام شود تا بتوانند فعالیت‌های خود را توسعه دهند.
در حال حاضر مهم‌ترین چالش و مشکل صنعت فرش، بحث عدم فروش فرش در استان‌ها است که این امر به دلیل کاهش صادرات فرش کاهش‌یافته است و متولیان امر برای بازیابی دوباره صنعت فرش باید برنامه ریزی جامع داشته باشند.
مرجع: مهر مازندران