به گزارش مازند اصناف؛ بیش از ۲۰ ماه کشمکش بین کارخانجات لبنی، دامداران و سازمان حمایت بالاخره با افزایش ۱۰۰ تومانی خرید شیر از دامداران به پایان رسید. حسن چمنی کارشناس صنایع لبنی معتقد است: این افزایش قیمت هم به تولیدکننده و هم به مصرف کننده آسیب زده و باعث کاهش دوباره مصرف لبنیات در کشور خواهد شد. وی در این گفتگو معتقد است: اختصاص یارانه به محصولات لبنی یک سرمایه گذاری برای آینده است. مشروح این گفتگو را در ذیل بخوانید:

 

بالاخره بعد از مدت ها کشمش در نهایت سازمان حمایت طی ابلاغیه ای اعلام کرد قیمت شیرخام از دامداری ها با افزایش ۱۰۰ تومانی خریداری شده و کارخانه های لبنی می توانند قیمت محصولات خود را تا ۶ درصد افزایش دهند. این ابلاغیه به نوعی حمایت از تولیدکننده محسوب می شود؟

با ابلاغ این موضوع تقریبا برای کارخانه های لبنی و صنایع تبدیلی هیچ اتفاقی نمی افتد و مردم برای خرید محصولات پول بیشتری پرداخت خواهند کرد که این مبلغ مستقیما به جیب دامداران خواهد رفت. در حال حاضر البته حمایت هایی از قبیل خرید تضمینی که البته بیشتر به صورت یارانه است به دامداران داده می شود. مثلا قرار بود ۳۰۰ میلیارد تومان یارانه به دامداران داده شود که تا آنجایی که من به یاد دارم  ۲۲۰ میلیارد تومان از آن پرداخت شده است. یعنی گاه و بیگاه یارانه هایی به دامداران تعلق می گیرد. اما به صنایع تبدیلی هرگز یارانه ای تعلق نگرفته یا حمایتی صورت نگرفته است.

بهتر نبود به جای افزایش قیمت ها دولت با حمایت های جانبی دامداران را تقویت میکرد؟ با این روش قیمت لبنیات هم افزایشی پیدا نمی کرد؟

این نگاهی بود که هم صنایع لبنی و هم دامداران از سال گذشته به همین دلیل منتظر بودند. اخیرا هم آقای عزیزاللهی در گفتگویی بر این موضوع تاکید داشتند ما هم به این موضوع اعتقاد داشتیم که باید حمایت های دولتی از دامداران به صورت یارانه ای و پشتیبانی باشد چرا که با افزایش قیمت کسی جز مردم متضرر نخواهد شد. صنایع تبدیلی معتقد بودند که با توجه به کاهش قدرت خرید مردم بازار لبنیات کشش افزایش قیمت ها را ندارد و با افزایش قیمت ها مصرف لبنیات در کشور کاهش خواهد داشت. در همه آمارهایی که طی دو سال اخیر منتشر شده است هم در آمار سال گذشته و هم در آمار چندی پیش بانک مرکزی حاکی از این است که در ۲ سال اخیر مرتبا مصرف شیر در کشور کاهشی بوده است. لذا اعتقاد صنایع تبدیلی بر این است که اگر افزایش قیمتی اتفاق بیفتد به تبع آن کاهش مصرف نیز اتفاق خواهد افتاد. با کاهش مصرف لبنیات ضربه اول به دامداران خواهد خورد. چرا که تقاضا برای شیر خام کاهش یافته و طبیعتا این موضوع باعث کاهش شیر خام خواهد شد.

کاهش مصرف شیر هم یعنی عقبگرد از برنامه. چون با همین مصرف فعلی هم خیلی از برنامه پنجم عقب هستیم؟
بله الان سرانه مصرف حدود ۷۰ کیلو است در حالی که باید در پایان برنامه پنجم مصرف شیر و لبنیات به حدود ۱۶۰ کیلو می رسید. که طبق گزارشات بانک مرکزی سرانه مصرف ما نسبت به ابتدای سال هم کمتر شده است. به نظر من موضوع شیر نباید صرفا از جنبه اقتصاد مستقیم بررسی شود چرا که افزایش مصرف شیر جنبه پیشگیری دارد و با توجه به اینکه تبعات ناشی از کمبود مصرف شیر در کشور ده ها هزار میلیارد تومان در بیماری های لثه و دندان، پوکی استخوان و کاهش بهره هوشی به مردم و دولت زیان مالی تحمیل کرده است ایجاد سیستمی که به تولید کننده شیرخام و صنایع تبدیلی یارانه پرداخت کند تا منجر به ثبات قیمت و افزایش مصرف شود قطعا در هزینه های ده ها هزار میلیارد تومانی درمان صرفه جویی خواهد شد. در واقع پرداخت یارانه به این محصولات هزینه نبوده بلکه یک نوع سرمایه گذاری برای آینده محسوب می شود.

با توجه به کاهش مصرف شیر و محصولات لبنی توسط مردم احتمال تعطیلی کارخانجات لبنی به خصوص کارخانجات کوچک و غیر معروف تر وجود دارد؟
اصلا در چند سال اخیر هم تعداد زیادی از کارخانجات لبنی تعطیل شده اند. اگر شما وضعیت شهرستان های کشور را بررسی کنید خواهید دید بسیاری از کارخانه های لبنی در همین دو سال اخیر تعطیل شده اند. اکثر دامداری ها در حال حاضر با ۳۰ درصد زیر ظرفیت خود در حال فعالیت هستند. یعنی دامداری ها می توانند ۳۰ درصد شیر بیشتری تولید کنند اما به دلیل عدم کشش بازار این کار را نمی کنند حداقل ۵۰ درصد ظرفیت کارخانه های تولیدی که فعال هستند خالی است و کارخانه ها با ۵۰ درصد ظرفیت خود تولید می کنند که تمام ایم مسائل به دلیل کمبود تقاضا است وگذنه کشور توانایی افزایش تولید چه در بخش شیرخام و چه در بخش صنایع تبدیلی را دارد. اما افزایش قیمت ها به گونه ای است که نه تنها قدرت خرید مردم افزایش نیافته بلکه در چند سال اخیر به واسطه کاهش ارزش ریال، قدرت خرید مردم نیز کاهش یافته است. به هرحال هیچ کدام از شاخص های اقتصادی در چند سال اخیر بر این موضوع که تصمیم گیران کشور برای افزایش قیمت ها تصمیمی بگیرند وجود ندارد.
عموما سازمان حمایت جلوی افزایش قیمت ها را می گیرد اما موضوع شیر گویا یک استثناست که سازمان حمایت برای افزایش قیمت ها ابلاغیه داده است؟

واقعا این موضوع یک استثنا است. من به یاد ندارم در جایی دولت مستقیما خودش دستور افزایش قیمت ها را داده باشد. چون تقریبا دولت در همه جا نقش کنترلی دارد و این برای اولین بار است که دولت دستور افزایش قیمت محصولی را داده است. من فکر می کنم علی رغم وجود همه اطلاعات روشن نگاه اقتصادی در این ماجرا کمتر لحاظ شده است چرا که دوستان اگر شاخص های اقتصادی را درباره شیر وبازار شیر ببینند هیچ کدام از این شاخص ها گویای این نیست که ما چه در شیر خام و چه در فرآورده های لبنی امکان افزایش قیمت داریم.

یعنی با این ابلاغیه و افزایش قیمت ها، این موضوع به زمین مصرف کننده ها برده شده و دولت از این گیر و دار خلاص میشود ؟
این موضوع نباید جنبه غیر کارشناسی پیدا کند موضوع مهم این است که جامعه ای که به سرعت به سمت سالمندی می رود افزایش مصرف شیر و فرآورده های آن برای این جامعه بسیار ضروری و حیاتی است. چون این افزایش مصرف باعث افزایش سلامتی همراه با کارآمدی شده و روی GDP کشور اثر مثبت می گذارد در شرایط فعلی سالمندان ما بعد از ۶۰ سال امکان فعالیت را از دست می دهند در حالیکه در اروپا سن از کار افتادگی بالای ۸۰ سال است. یعنی ما خیلی خوشبینانه حدود ۲۰ سال زودتر از نرم جهانی کارافتاده می شویم. وقتی جامعه ای دچار این مشکل می شود و طبق آمارهای رسمی جمعیت آن کشور از ۷ میلیون سالمند فعلی، طی ۳۵ سال آینده به ۲۶ میلیون سالمند خواهد رسید. چندی پیش مسئولان بهزیستی هشدار دادند سونامی سالمندی در راه است. ما مجبوریم مصرف شیر را افزایش دهیم اما متاسفانه سیاست های موجود همسو با این نگاه و افزایش مصرف شیر نیست.

به نظرتان در شرایط موجود راه حل این ماجرا که نه مصرف کنندگان و نه تولید کنندگان آسیب نبینند چیست؟
البته ما قبول داریم در شرایطی که قیمت هربشکه نفت حدود ۳۰ دلار است با فشار اقتصادی موجود درآمدهای کشور کاهش یافته است اما افزایش قیمت لبنیات در حال حاضر غلط ترین کار ممکن است چرا که علاوه بر فشار بر مردم افزایش قیمت ها باعث نقض غرض خواهد شد چرا که با کاهش تقاضا بر اثر افزایش قیمت اولین آسیب به دامداران خواهند رسید چرا که فشار عرضه و تقاضا مافوق بخشنامه ها و ابلاغیه های اداری است. ما سال ۹۱ شاهد بودیم که دولت قیمت شیر خام را ۹۶۰ تومان مصوب کرد و برای اولین بار دامداران به دلیل گران فروشی جریمه شدند اما شرکت ها شیر را به قیمت ۱۲۰۰ تومان می خریدند چون فشار عرضه و تقاضا به هرحال خودش را تحمیل می کند. الان اما ماجرا عکس شده است تقاضا کاهش یافته و تولید و تقاضا به یک تعادلی رسیده است که اگر قرار باشد با فشار اداری و بخشنامه افزایش قیمت اتفاق بیفتد این اتفاق مقطعی بوده و در نهایت منجر به کاهش مصرف خواهد شد که این کاهش مصرف به ضرر دامداران و صنایع تبدیلی که زیر ظرفیت کار می کنند شده و البته مصرف کنندگان نیز آسیب دیده و هزینه های دیگری در آینده به دولت ها تحمیل خواهد کرد که هیچ توجیهی ندارد.

تراز