به گزارش مازند اصناف؛ در آیات سوره انعام برخی عقاید خرافی مشرکان بیان می شود. سپس به نعمت های حلالی که خداوند در اختیار بندگان خود قرار داده اشاره می گردد. در کنار آن دو توصیه مهم به صاحبان زراعت ها و باغ ها (و شاید صاحبان هر کسبی) می نماید. اول اینکه چون این اموال مال شماست حق ندارید در خوردن و مصرف زیاده روی و اسراف کنید. دوم اینکه حتی در بذل و بهخشش نیز نبایستی دچار زیاده روی شوید و همه را ببخشید و برای خود و خانواده تان چیزی نماند!

در آیه ۱۴۱ سوره انعام می خوانیم:
«وَهُوَ الَّذِي أَنشَأَ جَنَّاتٍ مَّعْرُوشَاتٍ وَغَيْرَ مَعْرُوشَاتٍ وَالنَّخْلَ وَالزَّرْعَ مُخْتَلِفًا أُكُلُهُ وَالزَّيْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُتَشَابِهًا وَغَيْرَ مُتَشَابِهٍ كُلُواْ مِن ثَمَرِهِ إِذَا أَثْمَرَ وَآتُواْ حَقَّهُ يَوْمَ حَصَادِهِ وَلاَ تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَ يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ.»
«و اوست که باغهايی آفريد نيازمند به داربست و بی نياز از داربست، و درخت خرما و کشتزار، با طعمهای گوناگون، و زيتون و انار، همانند، در عين حال ناهمانند. چون ثمره آوردند از آنها بخوريد و در روز درو حق آن را نيز بپردازيد و اسراف مکنيد که خدا اسرافکاران را دوست ندارد.»
                                                                                                                        ***

سه نکته:
* خوردن باید با دقت و تامل باشد
در آيه ۹۹ همين سوره خوانديم: «اُنظروا الى ثمره اذا أثمر؛ هنگامى كه درخت بار آورد، با دقّت به آن نگاه كنيد.» در اين آيه مى خوانيم كه «كلوا من ثمره اذا اثمر؛ هنگامى كه بار داد، بخوريد.» نتيجه اينكه: خوردن بايد با تأمّل و دقّت باشد، نه غافلانه.


** در صدقه دادن اسراف هست یا نیست!؟
امام باقر عليه السلام پس از تلاوت اين آيه فرمود: «شخصى زراعتى داشت كه تمام محصولاتش را صدقه مى داد و خود و عيالش بى چيز مى ماندند. خداوند اين عمل را اسراف خواند.» (تفسیر نور) حتی در قرآن به پیامبر نیز دستور می دهد که نه آنقدر ببخش که برای خود و خانواده ات هیچ نصیبی نماند و نه آنقدر سختگیر باش که از بخشش غفلت بورزی. چنانكه در جاى ديگر نيز مى خوانيم: «و الّذين اذا انفقوا لم يسرفوا و لم يقتروا و كان بين ذلك قواماً»


*** حقی فقرا را فراموش نکنید
اين آيه، درس خداشناسى را همراه با اجازه مصرف خواركى ها و رسيدگى به طبقات محروم و انفاق به آنان و اعتدال داشتن و زياده روى نكردن در مصرف و انفاق را بيان مى‏كند.
امام صادق‏ عليه السلام ذيل اين آيه فرمودند: «حتّى اگر مسلمان يافت نشد، حقِّ برداشت را به مشرك فقير بپردازيد.» در روايتى ديگر فرمودند: «اين حقّ برداشت، غير از زكات است.» یعنی در کسب و درآمدتان نباید فقرا را فراموش کنید. گمان نکنید حق فقرا فقط همان خمس و زکات است بلکه باید در هر موقعیتی به یاد مستمندان بود.

تراز