به گزارش مازند اصناف؛  اِقْطاع‌، اصطلاحی‌ در امور ارضی‌، مالیاتی‌ و دیوانی‌ در قلمرو اسلام‌ است و معنی آن‌ واگذاری‌ زمین‌، آب‌، معدن‌ یا منافع‌ حاصل‌ از آن‌، یا واگذاری‌ حق‌ِ گردآوری‌ خراج‌ و مالیات‌، یا واگذاری‌ محلی‌ برای‌ کسب‌ و کار است‌ به‌ کسی‌ به‌ طور محدود و در زمانی‌ معین‌ یا نامحدود. این‌ معنی‌ در طی‌ قرون‌ متحول‌ شده‌، انواع‌ و صورت‌های‌ مختلفی‌ یافته‌ است‌.

از طرفی مطابق یکی از تعاریف، قطايع، زمين هايي از اراضي خراجي است كه از راه امتياز، به نزديكان حكام و سلاطين، داده مي شود و اين گونه بذل و بخشش هاي خودسرانه، موجب تشكيل طبقه ممتاز درجامعه مي گردد.

یکی از اقدامات مهم و موثر در رفع تبعیض و اجرای عدالت در حکومت مهدوی توزيع عادلانه اموال در بين همه افراد جامعه است. حضرت با بذل و بخشش هاي خودسرانه و بعضا غاصبانه اي كه قبل از ظهور صورت مي گيرد برخورد جدی به عمل می آورند و عده اي که از طريق رفاقت و پارتي به نان و نوايي رسیده اند در دوره حكومت مهدوی باید جواب پس بدهند و اموال را به بیت المال بازگردانند.

امام صادق علیه السلام در این رابطه می فرمایند:
«هنگامي كه قائم آل محمد(ص) قيام كند، قطايع از ميان مي رود و ديگر اقطاعی در ميان نخواهد بود.» (بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۰۹) اقطاع در این بیان حضرت به معنای همان بذل و بخشش های حکام و دولتمردان به برخی افراد خاص اشاره دارد.
                                                                                                                                   ***
سه نکته:
* نابسمانی اقتصادی جهان در عصر منتهی به ظهور
تعبیر مهم «يملأ الارض قسطاً و عدلاً كما ملئت ظلماً و جوراً» حاکی از آن است که دنیا در عصر ظهور دچار نوعی نابسامانی سیاسی و اقتصادی و حتی اجتماعی شده و دولت های جهان و نظام های بزرگ و قدرت های فراگیر با سیستم های ظالمانه و نشات گرفته از ظلم و بی عدالتی اداره می شوند. در این دوران است که حضرت با تدابیر بلند و الهی به تشکیل حکومت عادلانه و دوران طلایی ظهور کمر همت می بندند.


** بشارت پیامبر اکرم (ص)
ابوسعيد خدري مي گويد: «پيامبر(ص) فرمود: به مهدي بشارت تان مي دهم. او به هنگام اختلاف مردمان، ازميان امت من ظهور خواهد كرد و ساكنان آسمان ها و زمين از او خشنود خواهند شد. او مال را درست درست تقسيم می كند. (منتخب الاثر، ص ۱۹۷) در حديث ديگري آمده است: مهدی (عج) ميان مردم، در تقسيم اموال، به مساوات رفتار می كند به طوری كه ديگر نيازمند و محتاجی يافت نمي شود.» (بحارالانوار، ج ۵۱، ص ۸۸)


*** برخورد تند حضرت علی (ع) با بذل و بخشش های عثمان
امیر مومنان علی (ع) نیز ضمن برخورد با بذل و بخشش های خودسرانه خلفای قبلی در دوران خلافتشان درباره زمين هايى كه عثمان به اقطاع ديگران در آورده و آن حضرت زمين هاى مذكور را به مسلمانان برگردانيده بود فرمودند: «به خدا قسم، اگر آن مال را چنين مى يافتم كه به تحقيق با آن، زنانى به عقد زناشويى در آمده و كنيزانى با آن خريدارى شده بودند، باز هم هر آينه آن را به مسلمانان بر مى گردانيدم...» (تاريخ طبرى، ج ۱، ص ۳۰۳۱)

تراز