به گزارش مازند اصناف؛ تحقق هر شهر الکترونیک علاوه بر این که نیاز به زیر ساخت ‌های فنی دارد، به کسانی نیاز دارد که برای زیستن و استفاده از امکانات آن آموزش‌ های لازم را دیده باشند. در واقع تا زمانی که شهروندان از نظر فرهنگی، آموزشی و اطلاعاتی به حدی نرسند که ترجیح دهند به جای خدمات سنتی و کاغذ محور از خدمات الکترونیکی استفاده کنند، پروژه شهر الکترونیکی به نتیجه نخواهد رسید.

شهر الکترونیک؛ یک دریا صد رویا
حرکت به سمت شهر الکترونیک با توجه به افزایش جمعیت در مناطقی مثل کلانشهر تهران و تغییر ساختار روابط بین افراد امری اجتناب ناپذیر است. شهر الکترونیک و شهروند الکترونیک از منظر برخی صاحب نظران، نقطه آغاز و محرک ایجاد دولت الکترونیک است و به دلیل اینکه جهان به سمت الکترونیکی شدن پیش می رود ما نیز برای تعاملات و ادامه حیات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و... خویش ناگزیر به پیوستن به این جریان هستیم.

از مزایای شهرهای الکترونیک می توان به کاهش چشمگیر سفرهای درون و بین شهری اشاره کرد که خود پیامدهای بسیار خوبی را بدنبال خواهد داشت که از جمله آنها می توان به کاهش آلودگی های صوتی،هوا، مصرف سوخت و نیز صرفه جویی در وقت و هزینه شهروندان اشاره نمود.

البته کاهش فساد اداری، کاهش هزینه های دستگاهها، افزایش سرعت انجام کارها، بالا رفتن کارایی کارمندان و سازمانها، افزایش سطح رضایت شهروندان و همچنین امکان استفاده یکسان از خدمات و کاهش محرومیت مناطق دور افتاده به دلیل عدم دسترسی به مرکز در شرایط فعلی را می توان به عنوان دیگر ثمرات این موضوع، نام برد.

مرتضی طلایی نایب رییس شورای شهر تهران با تایید اهمیت حرکت به سمت شهر الکترونیک، می گوید: «عرصه‌های فعالیت الکترونیکی امروزه در تمام دنیا وجود دارند و قابل درک هستند. هرچند ملموس به معنی سنتی آن نیست ولی آثار وجود آن در تمام لحظات زندگی شهروندان مدرن امروزه به خوبی قابل مشاهده است و این؛ مرزهای درک و تحلیل واقعیت‌های این جهانی را به‌صورت گسترده‌ای جابجا کرده است.

وی در عین حال تاکید می کند که «در کشورمان بواسطه‌ وجود موانعی، در زمینه تحقق عملی عدالت اجتماعی در ارائه‌ خدمات الکترونیکی، موفقیتی که مد نظر بوده به دست نیامده و هنوز خدمات الکترونیکی به عدالت اجتماعی منجر نشده است درصورتی ‌که این دو امر لازم و ملزم همدیگرند.»

فن‌آوری‌ ها آنقدر به زندگی‌ مان گره خورده‌ اند که به راحتی به یاد نمی ‌آوریم اولین باری که برایمان پیامک آمد چه برخوردی داشتیم. این روز‌ها تعدادشان به اندازه‌ای زیاد شده است که برای خلاصی از پیامک‌ های فله ‌ای اپراتورها دست به اعتراض در شبکه‌ های اجتماعی می ‌زنیم و از طریق پایگاه اینترنتی آن اپراتور انتقادمان را به گوش مسئولان می ‌رسانیم، اما همین پیامک ها می توانند در رسیدن به یک شهر الکترونیک، یاری رسان باشند و خدمات و آموزشهای لازم را به ما منتقل کنند؛ به شرطی که برخلاف وضعیت فعلی، بجا و منطقی از آن بهره ببریم.

استفاده از برخی از این فن‌آوری‌ ها آنچنان بدیهی شده است که ۱۰ سال قبل، باور این که کسی بتواند با تلفن همراه و بدون مراجعه به بانک قبوض برق و آب را پرداخت کند، سخت بود اما همین موارد ساده، ضرورت حرکت برای تحقق شهر الکترونیک را بیشتر عیان می کند.

تحقق هر شهر الکترونیک علاوه بر این که نیاز به زیر ساخت ‌های فنی دارد، به کسانی نیاز دارد که برای زیستن و استفاده از امکانات آن آموزش‌ های لازم را دیده باشند. در واقع تا زمانی که شهروندان از نظر فرهنگی، آموزشی و اطلاعاتی به حدی نرسند که ترجیح دهند به جای خدمات سنتی و کاغذ محور از خدمات الکترونیکی استفاده کنند، پروژه شهر الکترونیکی به نتیجه نخواهد رسید.

به طور کلی شهروند الکترونیک کسی است که حداقل دانش لازم در رابطه با مفاهیم پایه ICT، حداقل توانایی لازم در به کارگیری سیستم‌های عامل، توانایی کافی برای برقراری ارتباط با اینترنت و یافتن اطلاعات از طریق موتورهای جستجو و انجام کارهای روزمره مختلف از طریق شبکه را داشته باشد.

بسیاری از فعالیت‌هایی که در شهرهای عادی صورت می ‌پذیرد قابلیت اجرا به صورت الکترونیکی و در غالب شهرهای الکترونیکی را دارا است اما زیر ساخت ها و حساسیت های خاص خود را دارد که در صورت عدم توجه به آن، مضرات فراوانی را نصیب شهر و شهروندان خواهد کرد.

مرتضی طلایی در پاسخ به سوال ما درباره میزان تحقق زیر ساخت ها توسط دستگاههای مسئول چون مجلس و دولت برای ایجاد شهر الکرونیک می گوید: اگر بخواهیم با همین قوانین موجود وارد عرصه ‌های نوینی چون فضای مجازی شویم، بعضا ناخواسته زمینه‌ های تضییع حقوق شهروندی را فراهم می‌ سازیم و سوء‌استفاده ‌کنندگان به راحتی می ‌توانند با دور زدن برخی قوانین و یا استفاده از امکان بی‌ تأثیری آن، نظام اجتماعی – حقوقی جامعه را با چالش مواجه کنند. لذا ضروری است نگاه جدی ‌تر و متناسب ‌تری نسبت به مقوله‌ قواعد روابط حوزه‌ های مجازی داشته باشیم.

مهمترین ویژگی شهروند الکترونیک
مهمترین ویژگی شهروند الکترونیک این است که در مواجهه با ابزار‌های فن‌آورانه اعتماد به نفس داشته و از پیگیری با آن، خسته نشود. این ابزار می‌تواند به سادگی یک تلفن همراه باشد.

درست است که زندگی آنلاین برای برخی افراد، جای زندگی واقعی را گرفته است به طوری که اولین سلام روزشان را از طریق همین شبکه‌ های اجتماعی به دیگران می ‌دهند و نوع جدیدی از رابطه را در این فضا برقرار می ‌کنند اما این کار، حتما به معنای توانایی درک و برقراری ارتباط با شهر الکترونیک بنیست؛ چراکه هر شهورند باید بتواند اطلاعات و ساختارهای مورد نیاز خود را در این فضا پیدا و انرا پیگیری کند.

شهروند الکترونیک؛ مهمتر از شهر الکترونیک
در همین فضای فعلی نیز، اگرچه می توان بسیاری از کارهای روزمره را از طریق اینترنت انجام داد، اما کمبود اطلاعات شهروندان، یکی از موانع مهم برای گسترش خدمات است. به عنوان مثال یک شهروند الکترونیک بایستی بتواند اموری مانند پرداخت قبوض، برداشت پول از حساب، انتقال پول و سایر فعالیت‌های اداری را انجام دهد اما بسیاری از مردم پایتخت، با گزینه های موجود در فضای مجازی آشنا نیستند.

شهروند الکترونیک همچنینی بایستی بتواند درگاه‌ های دولتی را برای دریافت خدمات متنوع آن در اینترنت و یا شبکه‌های ملی یافته و نیازهای روزمره‌ اش را از طریق آن برآورده کند. به طور مثال عضویت در سامانه هدفمندی یارانه‌ها و تعامل با دولت از این طریق نیازمند حداقل دانش در مورد اینترنت است که اگرچه نیازمند تلاش بیشتر دستگاهها در امر آموزش شهروندان است، اما همت و جدیت ویژه ای نیز از سوی مردم برای پیگیری امور از طریق مجازی احساس نمی شود.

اشتغال زایی برای شهروندان با تحقق شهر الکترونیک
با گسترش فن‌آوری‌های نوین در زندگی روزمره، مشاغل جدیدی که ابزار کار آنها رایانه و اینترنت است افزایش می‌ یابد. بنابراین فضای مجازی و ابزارهای آن نه تنها وسیله ‌ای برای یافتن شغل است بلکه توانایی کار کردن با آن، لازمه برخی مشاغل است.

بسیاری از فرصت‌های شغلی در شبکه ‌های اجتماعی دست به دست می‌ چرخند تا اگر کسی خواهان آن بود برای بدست آوردن آن اقدام کند، در حالی که قبلا، این فضا برای کارفرمایان فراهم نبود تا طیف گسترده ای از علاقمندان به کار را درباره شغل ایجاد شده توسط خود، مطلع کند.

از سوی دیگر، ارائه خدمات توسط برخی دستگاهها و توسعه بخش خصوصی در اقداماتی مانند خرید و فروش کالا‌ها و خدمات در فضای مجازی، باعث خواهد شد تا طیف بیشتری از افراد، بتوانند به شغل دست پیدا کنند.

سئول پایتخت کره‌ جنوبی یکی از برترین شهرهای الکترونیکی جهان به شمار می ‌آید که در آن ۵۰۰ نوع خدمت آنلاین قابل دسترسی است. در این شهر از پنج خانوار کره‌ ای، چهار خانوار به اینترنت بسیار پرسرعت دسترسی دارند. از هر ۱۰ شهروند بالغ، ۹ نفر تلفن همراه دارند و از امکانات مختلف اداری و شهری تنها با استفاده از یک تلفن هوشمند بهره‌ مند می شوند.

اگرچه رسیدن به این شهرها، در کوتاه مدت آسان نیست اما اگر دولت به عنوان متولی اصلی و مجری مهم حرکت به سوی جامعه الکترونیک، به کمک شهرداری ها و سایر مجموعه های علاقمند به گسترش خدمات مجازی بیاید، این روند سریعتر و بهتر پیش خواهد رفت.

با توجه به برگزاری انتخابات هیئت رییسه شورای شهر تهران در دهم شهریورماه سالجاری، کمک به ارائه برنامه ای منسجم و پیگیری از ارکان شهرداری و مسئولان دولتی برای حرکت هدفمندتر و سریعتر در تحقق شهر الکترونیک، می تواند زمینه ساز رضایت بیشتر مردم کلانشهری چون تهران از منتخبان خود در این شورا باشد.

منبع: تسنیم