به گزارش مازنداصناف در سالیان اخیر دنیای مجازی شرایطی را پدید آورده که بعضا در اموری حتی گوی سبقت را از دنیای حقیقی ربوده است! این ظرایط جدید، امتیازات، منافع و مشکلات جدیدی را هم به همراه خود به ارمغان آورده است. قمار یکی از اموری که مجازی اش هم مانند حقیقی اش مطرود و ناپسند و از نظر شرع حرام است. قمار در دنيای حقيقی و چه در دنيای مجازی، قمار است. قمار جزو آن دسته از امور محرّمی است که نقش مخرّب آن برای روانشناسان نیز روشن شده که تشديد تضادهای داخلی، اختلافات خانوادگی، ازدياد کينه و دشمنی از جمله آنهاست.
هرچند ممکن است برخی افراد در ظاهر منافع دنیوی هم کسب کنند -که البته افراد اگر متضرر نشوند نفع دنیوی هم نمی برند!- ولی این منفعت در برابر زیان معنوی که نصیبشان می گردد ناچیز است. خداوند متعال نیز می فرماید که گناه شراب و قمار از نفعشان بزرگتر است. (آیه ۲۱۶ سوره بقره)
در رساله اجوبة الاستفتائات مقام معظم رهبری در این رابطه آمده است:
س ۱۱۲۱. آيا اگر افراد بدون شرط بندى و قصد قمار و بُرد و باخت و کسب درآمد بلکه فقط براى سرگرمى و مشغول بودن، مبادرت به بازى با ورق کنند، آن افراد مرتکب حرام شده اند؟ حضور در مجالس بازى با ورق براى تفريح چه حکمى دارد؟
ج. بازى با ورقى که عرفاً از آلات قمار محسوب مى شود، به طور مطلق حرام است و جايز نيست انسان با اختيار در مجلس قمار يا بازى با آلات قمار شرکت کند.
***
س ۱۱۲۵. بازى با آلات قمار مانند پاسور و غير آن از طريق کامپيوتر چه حکمى دارد؟
ج. اگر بازی بین دو نفر باشد حکم بازى با آلات قمار را دارد و اگر به تنهایی بازی می کند در صورتی که مفسده ای بر آن مترتب نباشد اشکال ندارد.
***
سه نکته:
* سه نوع قمار حرام
در خصوص قمار چهار حالت متصور است که سه حالت آن از نظر شرعی حرام و ممنوع هستند.
۱- بازی با آلات قمار همراه با شرط بندی.
۲- بازی با آلات قمار بدون شرط بندی.
۳- بازی با غیر آلات قمار همراه با شرط بندی.
۴- بازی با غیر آلات قمار بدون شرط بندی.
سه مورد اول حرام و مورد آخری جایز است. البته در خصوص مورد دوم اختلاف نظرهایی بین فقها وجود دارد و مورد سوم استثنائاتی هم دارد مانند شرط بندی در تیراندازی و اسب دوانی که مجوّز روایی و شرعی دارد.
** آلات قمار را چه کسی تعیین می کند؟
اما آلات قمار چیست؟
هر وسیله یا ابزاری که طبق نظر عُرف در قماربازی به کار رود و برای این کار شهرت یافته باشد.
و ملاک تشخیص آن با چه کسی است؟
عُرف تشخیص می دهد که این وسیله، آلت قمار است یا نه.
عُرف به چه کسی می گویند؟
عُرف فرد خاصی نیست بلکه به میانگین نظرات همه مردم (اعم از عوام و خواص، مرد و زن و بزرگ و کوچک) گفته می شود. یعنی برای فهم نظر عُف نه باید به سراغ یک طلبه سختگیر در امور دینی رفت و نه یک فرد بی مبالات در این زمینه. بلکه مجموع و برآیند نظرات همه مردم ملاک است.
*** تفاوت مهم در حکم شرعی پاسور مجازی و حقیقی
در خصوص پاسور در فضای حقیقی حکم به طور مطلق حرمت است. حتی گفته اند با آن وسیله بازی دیگری نیز انجام نشود. اما در فضای مجازی یک تفاوت مختصر و مهم در فتوا وجود دارد. برخی فقها به طور کلی پاسور در فضای مجازی را هم حرام می دانند مانند آیات عظام بهجت، نوری همدانی، صافی گلپایگانی و تبریزی. آیت الله سیستانی معتقدند اگر یک طرف بازی دستگاه باشد بهتر است باز ترک شود. مرحوم آیت الله فاضل لنکرانی نیز گفته اند در صورتی که با آن قمار نکنند مانعی ندارد. نظر مقام معظم رهبری مطابق آنچه در اجوبة الاستفتائات منتشر شده و در سایت دفتر حفظ و نشر آثار رهبری khamenei.ir و همچنین پایگاه اطلاعرسانی دفتر معظم له leader.ir نیز هست (نه آنچه در برخی سایتها موجود است) این است که "اگر به تنهایی بازی می کند و مفسده ای بر آن مترتب نباشد اشکال ندارد".