به گزارش مازند اصناف و به نقل از فارس، محمد فرازمند، سفیر سابق ایران در بحرین در سخنانی گفته که ایران و ترکیه توانستهاند بسیاری از شکافهای بین خود در مسائل مختلف را پر کنند. با توجه به اینکه اصلیترین مورد اختلافی بین ایران و ترکیه طی 3 سال اخیر مسائل سوریه بوده است، به نظر میرسد آنچه فرازمند گفته است به مسائل مربوط به بحران سوریه نیز نظر دارد.
بر این اساس و با توجه به اینکه وزیر امور خارجه ایران ظرف مدت زمان نه چندان طولانی حضور خود در سمت وزارت امور خارجه چندین دیدار با احمد داووداغلو، وزیر خارجه ترکیه داشته است، به نظر میرسد ایران و ترکیه در مسیر تنشزدایی به سر میبرند.
کشورها شاید دوستان خود را خود انتخاب کنند اما همسایگانشان را نمیتوانند انتخاب کنند. همسایگان برای یکدیگر واقعیات ژئوپلتیک هستند و هر اتفاقی که بیفتد و هر دولتی که بر سر کار باشد، ناچار از زندگی در کنار یکدیگر هستند. از این رو، تنشزدایی با کشورهای همسایه در سیاست خارجی کشورها امری اجتنابناپذیر است. برای ایران و ترکیه نیز این امر مصداق دارد. هم ترکها میدانند که مجبور به تعامل با ایران هستند و هم ایرانیها میدانند که چارهای از زندگی در کنار کشوری بهنام ترکیه ندارند.
از این گذشته، طی 34 سال گذشته اگرچه در اکثر دورانها روابط دیپلماتیک ایران و ترکیه روابط حسنهای نبوده اما در بین بخشهای خصوصی دو کشور روابط اقتصادی قابل توجهی برقرار بوده است. دولتها چه در ایران و چه در ترکیه نمیتوانند به روابط مردمی بیتوجه باشند.
از سوی دیگر، جمهوری اسلامی ایران بر اساس مواضع اصولی خود همواره سیاست روابط دوستانه و مسالمتآمیز با همسایگان را در دستور کار خود داشته است. این از آن روست که تمام کشورهای همسایه ایران در زمره کشورهای اسلامی محسوب شده و بنابر رسالت انقلاب اسلامی ایران، روابط برادرانه با آنان و دفاع از حقوق تمام ملتهای مسلمان، فرضی مسلم است.
بر این اساس، تنشزدایی با ترکیه امری است که در کلیت خود مثبت و طبیعی است اما قطعا با توجه به شرایط فعلی منطقه و سیاستهای خاص دولت حزب عدالت و توسعه احتیاط در این مسیر نیز لازم است.
شاهبیت خواستههای دولت آقای اردوغان در سوریه، برکناری بشار اسد، رئیسجمهور این کشور است. این یکی از سیاستهایی است که نهتنها ترکیه بلکه مجموعه معارضه دنبال میکنند و قصد دارند همین رویکرد را در مذاکرات موسوم به ژنو2 نیز پیگیری نمایند. بدیهی است که چنین خواستهای بهعنوان پیششرط در تعاملات بین ایران و ترکیه در سوریه قابل پذیرش نیست.
بهبود روابط با ترکیه الزاما با امتیازدهی در سوریه تعریف نمیشود. مواضع ایران در سوریه مواضعی اصولی است و ناشی از راهبرد کلی حمایت از مقاومت اسلامی در خاورمیانه است. ایران در خصوص سوریه بر راه حل سوری – سوری و برگزاری انتخابات منصفانه در این کشور تاکید کرده و بدیهی است که در یک انتخابات منصفانه همه جریانهای سیاسی غیرتروریستی میتوانند مشارکت کنند. اسد اگر از بسیاری از چهرههای سوری برای شرکت در انتخابات محقتر نباشد، کمتر هم حق ندارد.
چه دلیلی وجود دارد کسی که به قول حسنین هیکل در هر انتخابات منصفانهای پیروز میشود در ژنو2 از قدرت کنار گذاشته شود؟ فیصل مقداد، معاون وزیر امور خارجه سوریه نیز در دیدار با حسین امیرعبداللهیان، معاون عربی و آفریقای وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران ابراز داشته که تحویل قدرت به معارضه در ژنو2 شبیه به یک توهم است.
نکته مهم در تنشزدایی با ترکیه آن است که نباید آشتیجویی با ترکها به مثابه کوتاه آمدن از مواضع اصولی در قبال سوریه باشد. ترکیه همسایه ماست و میتوانیم با این کشور روابط دوستانه داشته باشیم اما بدیهی است که با ترکها در خصوص سوریه اتفاق نظری نداریم، مگر آنکه دولت ترکیه برخی مواضع خصمانه خود در قبال محور مقاومت اسلامی را اصلاح کند.
با این اوصاف، در تنشزدایی با ترکیه باید روند احتیاطآمیز و به دور از عقبنشینی را در پیش گرفت.