به گزارش مازنداصناف در یادداشت های گذشته به آیات و روایاتی در خصوص نهی از تشبّه به کفار (خود را شبیه کافران کردن) در اموری مانند غذا خوردن و لباس پوشیدن و سیره و راه و روش اشاره کردیم. هرچند توضیحاتی در این رابطه ارائه شد ولی از نظرات بیان شده مشخص می شود هنوز اصل مبحث برای برخی از مخاطبان به درستی جا نیفتاده است. گروهی مخالفت با نهی از تشبّه به کفار را حمل بر مناسبات سیاسی زمان ما دانستند حال آنکه روایات صریح و روشنی در این رابطه وجود دارد که شاید به دلیل کم کاری مبلغین دینی کمتر به آنها توجه شده باشد.
آنچه ما را به نهی از تشبّه به کفار و تبعیت از آنان رهنمون می سازد، آیات و روایات فراوان در این زمینه است که به یک آیه و یک روایت در این خصوص اشاره می نماییم:
در آیه ۴۹ از سوره مائده می خوانیم:
«و از هوسهاى آنان پيروى مكن، و بر حذر باش از اين كه تو را از برخى از آنچه خداوند بر تو نازل كرده منحرف سازند...»
موید این مطلب، روایتی از حضرت امیر المومنین(ع) است:
«مَن تَشَبَّهَ بِقَومٍ أوشَکَ أن یَکُونَ مِنهُم.»
«کسی که خود را شبیه قومی کند، نزدیک است که از آنان بشمار آید.» (بحار الانوار،ج ۷۸، ص ۹۳،ح ۱۰۶)
                                                                                                                                          ***
سه نکته:
* اشاره حضرت علی (ع) به تغییر تدریجی فرهنگ
این روایت زیبا از حضرت علی (ع) در حقیقت همچون روایت امام صادق (ع) که از تشبه در سه چیز نهی کرده بودند (پوشش، غذا و سیره) به علت این مخالفت از شبیه شدن به دشمنان اشاره نموده که آن تغییر تدریجی فرهنگ و رسوخ تفکر دشمنان اسلام در بین مسلمانان از طریق همین امور به ظاهر ساده است. وقتی حضرت می فرمایند "نزدیک است که از آنان بشمار آید" نشانگر اهمیت تاثیر پوشش و غذا و رفتار ظاهری بر تفکرات و اعتقادات آدمی است.


** هیچ روایتی مخالف تکنولوژی و پیشرفت نیست
باز تاکید می شود که نهی از شبیه شدن به کفار در پوشش و غذا در این نوع روایات به این مساله دلالت دارد که آنچه ممنوع است کارهایی است که در نهایت به تبعیت فکری از کفار منتهی شود. پس باز به اشتباه برخی این مساله را به مخالفت با تکنولوژی یا هر نوع محصول مفید و خوب ربط ندهند زیرا هیچ روایتی مخالف تکنولوژی و پیشرفت نیست! مطالب فوق و یادداشت های قبلی هیچکدام به معنای نفی انتخاب احسن از بین دست آوردهای کشورهای دیگر نیست.


*** در این دو صورت نهی از تشبّه برداشته می شود
نکته دیگر این است که بقاء حکم در این موارد تابع بقاء موضوع خود است. پس اگر یک عملی یا یک نوع پوشش و لباسی در زمانی جزو ویژگی های اختصاصی کفار باشد اما بعد از مدتی یا به دلیل تغییر آداب و فرهنگ کفار و یا به دلیل رواج بین مسلمانان دیگر از ویژگی های کفار بشمار نیاید به تبع آن دیگر حکم نهی از تشبّه هم در این موارد برداشته خواهد شد.

حالا این سوال پیش می آید که تکلیف کسانی که باعث رواج شدند و همچنین آنهایی که قبل از رواج بین مسلمانان یا تغییر فرهنگ کفار آن عمل را انجام می دادند یا آن لباس را می پوشیدند چه می شود؟

پاسخ: این دو امر منافاتی با هم ندارند. انجام آن عمل تا قبل از برداشته شدن حکم حرام بوده و بعد از آن حرام نیست و مسببّین رواج نیز مرتکب معصیت شده اند ولی با این حال بعد از تغییر حکم آن پوشش یا عمل برای هر دو گروه جایز است زیرا دیگر تشبّه و به تبع آن حکم حرمتی وجود ندارد.

تراز