به گزارش مازنداصناف نان از قدیمی ترین و اساسی ترین مواد غذایی است که از دیرباز تاکنون غذای اصلی بسیاری از ملل بوده و می توان آنرا جزء قدیمی ترین تولیدات بشر دانست. روزانه بخش عمده ای از انرژی، پروتئین، املاح معدنی و ویتامین های مختلف و مورد نیاز مردم جهان از طریق مصرف نان تامین می شود.

در کشور ما نیز این مائده یکی از پر مصرف ترین و استراتژیکی ترین مواد غذایی است و هر فرد به طور متوسط روزانه حدود 300 گرم نان را به مصرف می رساند به گونه ای که کالری مورد نیاز 42 درصد از خانواده های شهری و 56 درصد از خانواده های روستایی از طریق نان تامین می شود. از طرفی در خانواده های کم درآمد و پرجمعیت که قدرت خرید کم است، نان قوت اصلی است.

41 درصد نان تولیدی در کشور به نان لواش اختصاص دارد و نان های بربری، تافتون و سنگک به ترتیب سهم 25، 21 و حدود 8 درصدی و نان های فانتزی با حدود 4 درصد در جایگاه های بعدی قرار دارند.

در گذشته و جامعه سنتی، زن در تولید گندم و پخت نان نقش مستقیم داشت در حالی که امروزه این نقش بخشی به کشاورزان و بخش دیگری به صنعتگران واگذار شد.

امروزه در کشورهای صنعتی و پیشرفته و در برخی از نقاط ایران نقش زن در تولید نان به مردان و یا به ماشین های صنعتی سپرده شد، و زنان بیشتر در خرید و مدیریت مصرف و نگهداری نان نقش مستقیم ایفاء می کنند.

530 نانوایی در مازندران را زنان اداره می کنند

در استان مازندران از 4271 واحد خبازی مدیریت و کارکنان 530 واحد را زنان عهده دار می باشند که سهم 12 درصدی دارد.

تولید انواع نان به روش بومی و محلی نیز در مناطق آلاشت و نواحی غربی شهرستان سوادکوه همچنان بر عهده دختران است و معیار هنرمندی یک عروس تازه وارد پختن نان هایی معروف به پنجی کش است که دختران با انگشتان دست، ظرافتمندانه به خمیر آرایش می دهند و در ییلاقات دختران با اضافه کردن نعنا و عصاره بعضی از سبزیجات صحرایی و زرده تخم مرغ به نان های پنجی کش چنان نقش و نگار می بخشند که لذیذ و خوشمزه است و دیگر احتیاجی به پنیر و کره و مربا ندارد. این نان ها آنقدر با کیفیت و خوب پخته می شوند که حتی لقمه ای از آن را نمی توان هدر داد.

هر ساله این نوع نان ها که توسط زنان و دختران هنرمند تولید می شود در مراسم جشن های تیرگان، خرمن و بعضی از اعیاد مذهبی و عید نوروز بر سفره های خانواده ها می درخشد و مهمانان با این نان ها که نوع کلوچه ای آن هم موجود است، پذیرایی می شوند.

یکی از رسوم خوب زنان با سلیقه و خانه دار مناطق سوادکوه بردن دختران کوچک و بالای 9 سال نزدیک تنور است و با پختن نان های کوچک که به اندازه دستان کوچک دخترکان است و در زبان محلی به آن توتک می گویند، در واقع به کودکان می آموزند که وقتی بزرگ شدند، باید نان پختن بلد باشند.

زنان نان کیفی‌تر می‌پزند

تجربه تاریخی نشان داده است، در تولید نان با مدیریت زنان ما شاهد نان های کیفی تر و بهداشتی تر هستیم و حضور آنها در تمیزی و بهداشتی بودن نان و نیز کیفیت و ظرافت پخت تاثیر بسزایی داشته است.

علاوه بر کارکرد اقتصادی زنان، آنها دارای کارکرد مدیریتی و تربیتی نیز هستند. همکاری مستمر زنان به عنوان نماینده خانواده در مدیریت و برنامه مصرف با سایر نهادها و خرده نظام های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی در اصلاح الگوی مصرف همواره می تواند مثمر ثمر واقع شود.

در واقع نقش زنان در اصلاح الگوی مصرف نان نقشی کلیدی است. اگر بخواهیم الگوی مصرف نان را در کشور اصلاح کنیم و از ضایعات نان بکاهیم ضروری است در نحوه تولید و عرضه نان آموزش هایی نیز به مصرف کنندگان داده شود که زنان نقش اساسی را در این آموزش ها و انتقال آن به افراد خانواده و جامعه دارند؛ از آنجایی که فرزندان یک خانواده خصوصا دختران رفتارشان تحت تاثیر رفتار مادر قرار دارد.

رعایت قوانین ساده و به کار بردن آن هنگام خرید نان توسط زن خانه می تواند نمونه بسیار کوچکی از اصلاح الگوی مصرف نان باشد، بطور مثال به نان داغ و تازه از تنور خارج شده مقداری فرصت خنک شدن داده شود چون قرار گرفتن همه آنها روی هم موجب خمیر و بی کیفیت شدن نان می شود.

با توجه به پیشرو بودن زنان در مسائل مختلف اجتماعی و ظرفیت های قابل قبولی که در آنها و دختران جامعه وجود دارد مدیریت اصلاح الگوی مصرف نان و بخشی از تولید نان را می توان به آنها واگذاری کرد چرا که افزایش درصد مشارکت زنان در اصلاح الگوی مصرف و همچنین در فرآیند تولید علاوه بر کاهش ضایعات شرایط ارتقاء کیفیت نان را به همراه خواهد داشت.

فریدون امیریان-ارمون