به گزارش مازنداصناف گاهی افراد مفهوم عدالت را در کنار تساوی می آورند و گمان می کنند تساوی یعنی عدالت حال آنکه همیشه چنین نیست و گاهی تساوی عین بی عدالتی است! عدالت غیر از تساوی است. عدالت همیشه ارزش است ولی تساوی در برخی اوقات. برای نمونه اگر پزشکی برای همه بیماران یک نوع دارو تجویز کند یا معلمی به همه دانش آموزها یک نمره بدهد این تساوی هست ولی عدالت نیست! عدالت می گوید به هرکسی باید مطابق لیاقتش داد حتی اگر تساوی نبود. تفاوت گذاشتن به سبب لیاقت و تلاش عدالت است ولی تبعیض خیر. تبعیض یعنی بی دلیل یا بر اساس دلایل واهی کسی را بر دیگران برتری دهیم.
در آیه ۳۲ سوره نساء ضمن اشاره به این موضوع می فرماید:
«وَ لا تَتَمَنَّوْا ما فَضَّلَ اللَّهُ بِهِ بَعْضَكُمْ عَلى‏ بَعْضٍ لِلرِّجالِ نَصِيبٌ مِمَّا اكْتَسَبُوا وَ لِلنِّساءِ نَصِيبٌ مِمَّا اكْتَسَبْنَ وَ سْئَلُوا اللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّ اللَّهَ كانَ بِكُلِّ شَيْ‏ءٍ عَلِيماً.»
«و آنچه را كه خداوند سبب برترى بعضى از شما بر بعضى ديگر قرار داده آرزو نكنيد. براى مردان از آنچه بدست آورده‏اند بهره‏اى است و براى زنان نيز از آنچه كسب كرده‏اند بهره‏اى مى‏باشد و (به جاى آرزو و حسادت) از فضل خداوند بخواهيد، كه خداوند به هر چيزى داناست.»
                                                                                                                                       ***

سه نکته:
* اسرار نهفته در خصوص اختلاف انسان ها با یکدیگر
در شان نزول آیه آمده که تفاوت ارث زن و مرد براى جمعى از مسلمانان به صورت يك سؤال در آمده بود کما اینکه در یادداشت های قبلی در خصوص ارث مشاهده شد که هنوز سوالات اینچنینی در ذهن برخی وجود دارد. هرچند به این سوال در جای خودش پاسخ داده شد لکن آیه فوق مى گويد: "تفاوتهايى را كه خداوند براى بعضى از شما نسبت به بعض ديگر قائل شده هرگز آرزو نكنيد" زيرا اين تفاوتها هركدام اسرارى دارد كه از شما پوشيده و پنهان است چه تفاوتهايى كه از نظر آفرينش و جنسيت و صفات جسمى و روحى داريد و پايه نظام اجتماعى شماست و چه تفاوتهايى كه از نظر حقوقى به خاطر موقعيت هاى مختلف همانند ارث قرار داده شده است، تمام اين تفاوتها بر طبق عدالت و قانون الهى مى‏باشد و اگر غير از آن مصلحت بود براى شما قائل مى شد، بنابراين آرزوى تغيير آنها يك نوع مخالفت با مشيت پروردگار كه عين حق و عدالت است مى باشد.


** زنان آرزوی مرد بودن نکنند و بالعکس!
یک نکته را هم نباید از یاد برد که آیه فوق اشاره به تفاوت های حقیقی و ذاتی دارد نه تفاوت های ساخته دست بشر. مانند آن چیزی که استعمارگران عالم با استثمار افراد بدنبال آن هستند و با ایجاد اختلاف طبقاتی به منافع خود می رسند. آیه می فرماید آنچه خدا به شما داده آرزوی تغییرش را نکنید مثلا زنان آرزو مرد بودن و بالعکس نکنند. البته اين تفاوت جنسيت نباید سبب شود كه يكى از اين دو جنس حقوق را پايمال كند و آنها كه آيه را دستاويز براى ادامه تبعيضات نارواى اجتماعى پنداشته اند سخت در اشتباهند.


*** کاری برتر از سفر دور زمین برای کسب روزی!
خداوند می فرماید بجای آرزو کردن اینگونه تفاوت ها از فضل خدا درخواست کنید.
حسین بن مسلم می گوید به امام باقر علیه السلام عرض کردم: فدایت شوم! مردم می گویند خواب بعد از طلوع فجر مکروه است چون روزی انسان ها در آن وقت تقسیم می شود آیا چنین است؟ حضرت فرمود: «روزی انسان ها تعیین و تقسیم شده ولی خداوند دارای فضل و زیادی است که بین طلوع فجر تا طلوع آفتاب آن باقیمانده را تقسیم می کند همانگونه که در قرآن فرمود: "از خدا درخواست کنید فضلش را." سپس فرمود: یاد و ذکر خدا بعد از طلوع فجر در طلب روزی رساتر و بهتر از سیر در زمین به منظور تجارت یا سفر در جستجوی روزی است.» (تفسیر برهان و تفسیر عیاشی ذیل آیه ۳۲ سوره نساء)

منبع: تراز