به گزارش مازنداصناف، فرش دستباف ایرانی در بسیاری از شهرهای کشورمان بافته می‌شود که بافت و طرح آنها برگرفته از ویژگی‌ها و فرهنگ مردمان آن شهر است. شهرهایی مانند کاشان، تبریز، اصفهان و قم از جمله شهرهایی هستند که نقش عمده‌ای در بافت فرش دارند. البته با رشد تکنولوژی و با توجه به این‌که بافت فرش‌ دستباف به زحمت و زمان زیادی نیاز دارد و خرید آن برای همه اقشار جامعه مقدور نیست، به مرور فرش‌های ماشینی جای خود را در بازار باز کردند. واضح است که کیفیت فرش‌های ماشینی هیچ‌گاه به فرش‌های دستباف نمی‌رسد و به همین دلیل قیمت آنها نیز بسیار کمتر از نوع دستباف است.

در حالی فرش دستباف به عنوان یکی از اصلی ترین صادرات غیرنفتی کشورمان در کنار زعفران و پسته به شمار رفته و در دنیا مشتری‌های ویژه‌ای دارد که طی سال‌های اخیر از جایگاه واقعی خود فاصله گرفته و جای خود را به فرش‌های چینی و نظایر آن داده است. در این رابطه سید فخرالدین عامریان، صادرکننده نمونه فرش معتقد است مشکل اصلی در کم رونقی صادرات فرش دستباف ، عدم کارایی دولتی است.

وی در درباره وضعیت صادرات فرش و مشتریان فرش دستباف ایران می گوید: "بیشترین صادرات ما در سال‌های اخیر به کشور امارات متحده عربی بوده است. به دلیل مسائل مربوط به تحریم، فرش‌های ایرانی ابتدا به امارات و از آنجا به کشورهای دیگر فرستاده می‌شود و به همین دلیل تشخیص دقیق آمار کشورهای خریدار فرش ایران سخت است."

بسیاری از کارشناسان تحریم ها را علت اصلی کم رونقی صادرات در چند سال اخیر می‌دانند، اما این صادر کننده نمونه فرش معتقد است اینکه فکر کنیم اگر تحریم ها برداشته شود، صادرات رونق می یابد، فکری اشتباه است.

عامریان می افزاید: "نمی توان تاثیر تحریم را نادیده گرفت، ولی مشکل اصلی عدم کارایی دولتی است ."

آمار های اعلام شده توسط رییس مرکز ملی فرش ایران حاکی از آن است که ایران رتبه نخست صادرات فرش دنیا را در اختیار دارد. این درحالی است که این صادر کننده نمونه فرش معتقد است آمارهای رییس مرکز ملی فرش ایران از صادرات فرش صحیح نیست.

عامریان در این باره توضیح می‌دهد: "این که اعلام شده ایران در صادرات فرش رتبه نخست را در اختیار دارد آمار درستی نیست، زیرا ایران در حال حاضر سومین یا چهارمین کشور صادرکننده فرش در جهان است. در این حوزه کشور هندوستان رتبه اول صادرات فرش را در جهان دارد و سالانه بیش از یک میلیارد دلار فرش صادر می‌کند.

اشتغال‌زایی نیز یکی دیگر از اثرات این صنعت بومی در ایران است. در این رابطه عامریان می‌گوید: " فرش دستباف را قشر مستضعف به صورت غیر متمرکز می‌بافد. این در حالی است که تعداد افراد شاغل در این حوزه در ایران حدود دو میلیون نفر است ولی متاسفانه مسئولان کمنر بهایی به صنعت فرش می‌دهند.

قیمت برخی فرش‌های دستباف به دلیل زمان و دقت زیادی که در بافت آن به کار می‌رود بالاست، به طوری‌که باور این قیمت‌ها کمی دشوار است.

عامریان درباره دلیل گران قیمت بودن این فرش ها می‌گوید: "این فرش‌ها ریزبافت و ۵۰ رج به بالا هستند که اکثر مخاطبانشان افراد ثروتمند هستند. معمولا طبقه متوسط و پایین جامعه بیشتر به سراغ فرش‌های ۲۰ یا ۳۰ رج می‌روند. برخی از بافندگان این فرش‌ها هنرمند هستند و اسم‌شان برند به حساب می‌آید؛ به طوریکه فرش شش متری این هنرمندان تا ۲۰۰ میلیون تومان هم معامله می‌شود."

با این اوصاف این سوال مطرح می‌شود که مخاطب این فرش‌ها چه کسانی هستند؟

عامریان، کشورهای ژاپن، عمان، عربستان، امارات متحده عربی و کویت را از خریداران فرش‌های گران قیمت ایران نام می‌برد.

وی همچنین به جای خالی این هنر- صنعت در حوزه تبلیغات اشاره می‌کند و می‌گوید: "متاسفانه مردم فکر می‌کنند فرش دستباف بسیار گران قیمت است و اصلاً نمی‌توان آن را خرید، در حالی که این تصور اشتباهی است زیرا با دو میلیون تومان هم می‌توان فرش دستباف خرید و به رونق این هنر-صنعت کمک کرد."

گزارش میدانی از قیمت انواع فرش دستباف و ماشینی در بازار به شرح زیر است:

فرش دستباف کاشان به صورت ۴۲خانه ،۴۸خانه،۵۲خانه و ۷۰ خانه بافته می شود که هرچه تعداد خانه ها بالاتر باشد، فرش مرغوب تر و ریزبافت تر است. این فرش در ابعاد شش متر از ۳.۵ میلیون تا ۱۲میلیون تومان، در ابعاد ۹متر از چهار میلیون تا ۱۵ میلیون تومان و در ابعاد ۱۲ متر از ۷.۵ میلیون تا ۳۰ میلیون تومان به فروش می‌رسد.

فرش دستباف تبریز در انواع ۵۰رج چله نخ ، ۵۰رج چله ابریشم، ۵۰رج طرح ماهی و هریس، ۷۰رج و طرح هایی با نقشه های منحصر به فرد که به لچک ترنج یا افشان مشهور است، بافته می‌شود که عموما ًاز ۵۰رج به بالا به صورت چله ابریشم بافته می‌شود.

فرش دستباف ۵۰ رج چله نخ در ابعاد شش متر از ۱۱ میلیون تومان به بالا، در ابعاد ۹متر از ۱۸ میلیون تومان به بالا و در ابعاد ۱۲ متر از ۲۴ میلیون تومان به بالا به فروش می رسد.

فرش دستباف تبریز نیز با نقشه لچک ترنج یا افشان در ابعاد شش متر از ۱۲میلیون تومان به بالا ، در ابعاد ۹متری از ۱۹میلیون تومان به بالا و در ابعاد ۱۲ متری از ۳۰میلیون تومان به بالا به فروش می‌رسند.

همچنین فرش دستباف اصفهان که از جمله مرغوب ترین فرش های ایران است. قیمت آن در ابعاد شش متر از ۲۴میلیون تومان به بالا، در ابعاد ۹متر از ۳۵ میلیون تومان به بالا و در ابعاد ۱۲ متر از ۶۰میلیون تومان به بالا است.

قیمت فرش دستباف قم در ابعاد شش متر از متری ۲۵میلیون تومان به بالا، در ابعاد ۹متر از ۴۵ میلیون تومان به بالا و در ابعاد ۱۲ متر از ۸۰ میلیون تومان به بالا به فروش می رسد.

فرش دستباف نایین به صورت چهار لا، شش لا و ۹ لا بافته می شود. فرش شش لا نایین در ابعاد شش متر از ۱۰میلیون تا ۱۴میلیون تومان، در ابعاد ۹متر از ۱۳ تا ۲۵ میلیون تومان و در ابعاد ۱۲متر از ۲۰ تا ۳۰ میلیون تومان به فروش می‌رسد.

قیمت فرش ۹ لا نایین در ابعاد شش متر از پنج میلیون تومان به بالا، در ابعاد ۹متر از هشت تا ۱۱ میلیون تومان و در ابعاد ۱۲ متر از ۱۲تا ۱۶ میلیون تومان است.

فرش دستباف خراسان در ابعاد شش متر از ۴.۵ میلیون تومان به بالا، در ابعاد ۹ متر از ۶.۵ میلیون تومان به بالا و در ابعاد ۱۲ متر از ۱۱ میلیون تومان به بالا به فروش می‌رسد.

قیمت فرش دستباف چهارمحال و بختیاری نیز در ابعاد شش متری از شش تا ۹ میلیون تومان و در ابعاد ۹متری از ۹ تا ۱۴ میلیون تومان است.

چند توصیه برای خرید و نگهداری فرش دستباف

فرش دستباف با توجه به شرایط بافت و کیفیت آن نیازمند رعایت مسائلی برای نگهداری است که توجه به آنها می‌تواند تاثیر زیادی در طول عمر استفاده از آن داشته باشد.

در این باره یک کارشناس فرش درباره خرید فرش توصیه می‌کند که مردم برای خرید فرش دستباف تنها به افراد متخصص مراجعه کنند: "متاسفانه مرکز تخصصی فروش فرش دستباف در ایران وجود ندارد و همین موضوع راه را برای دلال‌های غیر متخصص هموار کرده است."

وی درباره راه‌های نگهداری از فرش دستباف نیز می‌گوید: "چون در فرش دستباف از مواد و الیاف طبیعی استفاده می‌شود، بهتر است که هر شش ماه یکبار فرش را در معرض هوای آزاد قرار داد. در مواقعی که به فرش رطوبت برسد، باید سریعاً فرش را خشک کرد تا رطوبت باعث پوسیدگی ریشه فرش نشود. ریشه فرش دستباف نباید بیش از حد بلند باشد. استاندارد ریشه فرش بین پنج تا هفت سانتی متر است."

این کارشناس معتقد است کسانی که به هر دلیلی می خواهند از فرش خود استفاده نکنند، می توانند از قرص نفتالین و تنباکو برای جلوگیری از رشد حشراتی مانند بید در آن استفاده کنند.

وی درباره شیوه شست‌وشوی فرش دستباف می‌گوید: "به هیچ وجه نباید از مواد شیمیایی نامرغوب برای شست‌وشوی فرش دستباف استفاده شود."

فرش ماشینی و قیمت آن

فرش ماشینی گونه‌ای مصنوعی از قالی است که بر خلاف فرش دستباف توسط ماشین الآت صنعتی بافته می‌شود. البته به دلیل سرعت تولید و همچنین ارزان بودن مواد اولیه نسبت به فرش دستباف قیمت ارزانتری دارد.

در بازار تهران فرش ماشینی شش متری ۷۰۰شانه با تراکم ۲۵۵۰ به مبلغ ۸۳۹هزار تومان عرضه می شود. فرش ماشینی شش متری ۷۰۰شانه با تراکم ۱۴۰۰ نیز ۷۳۲هزار تومان به فروش می رسد. فرش شش متری هزار شانه با تراکم ۳۰۰۰ به قیمت یک میلیون و ۳۵۰هزار تومان به فروش می‌رسد.

فرش ۹متری هزار شانه با تراکم ۳۰۰۰ به قیمت یک میلیون و ۹۷۰ هزار تومان، فرش ۹ متری ۷۰۰شانه با تراکم ۲۵۵۰ در قالب ۱۰رنگ به قیمت یک میلیون و ۲۳۰ هزار تومان، فرش ۹متری ۷۰۰شانه با تراکم ۱۴۰۰ نیز به قیمت یک میلیون و ۶۷ هزار تومان و فرش ۵۰۰شانه با تراکم ۱۲۰۰ به قیمت ۸۵۶هزار

تومان به فروش می‌رسد.

فرش ۱۲ متری هزار شانه در قالب ۱۲رنگ با تراکم ۳۰۰۰ به قیمت دو میلیون و ۷۰۰هزار تومان، فرش ۱۲ متری ۷۰۰شانه با تراکم ۲۵۵۰ به قیمت یک میلیون و ۶۳۰ هزار تومان و با تراکم ۱۴۰۰ به قیمت یک میلیون و ۴۳۰ هزار تومان به فروش می‌رسد.

فرش ۱۲ متری ۵۰۰شانه با تراکم ۱۲۰۰ نیز یک میلیون و ۱۴۰ هزار تومان به فروش می‌رسد.

منبع: تراز